REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rejestrowane związki partnerskie: jakie zmiany przepisów dla osób żyjących w związkach nieformalnych (konkubinatach)

Katarzyna Siwiec
radca prawny i doradca podatkowy
Rejestrowane związki partnerskie: jakie zmiany przepisów dla osób żyjących w związkach nieformalnych (konkubinatach)
Rejestrowane związki partnerskie: jakie zmiany przepisów dla osób żyjących w związkach nieformalnych (konkubinatach)
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W dniu 18 października 2024 na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawiły się dwa projekty ustawy tj. projekt ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich oraz projekt ustawy wprowadzającej ustawę o rejestrowanych związkach partnerskich. Oba te projekty są obecnie na etapie opiniowania, uwagi do nich mogą być złożone do dnia 17 listopada br. O ile pierwszy z projektów jest stosunkowo niewielki objętościowo, gdyż zawiera tylko 34 artykuły, o tyle drugi z nich zawiera ich już 251 i wprowadzać ma zmiany w bardzo wielu obowiązujących aktach prawnych. 

Dlaczego trzeba uregulować prawnie sytuację związków pozamałżeńskich?

Jak wskazują projektodawcy rozwiązania zawarte w projektach mają po pierwsze być odpowiedzią na potrzeby społeczne ludzi żyjących w związkach pozamałżeńskich i tych osób, które w ogóle w świetle polskiego prawa związku małżeńskiego zawrzeć nie mogą, ale także stanowią one próbę sprostania wymogom jakie na Polskę nakładają przepisy prawa międzynarodowego, w tym przepisy Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz tym jakie płyną z wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

- Generalnie ideą tych regulacji jest stworzenie osobom żyjącym w takich związkach możliwości dziedziczenia, także w kontekście jego skutków podatkowych na zasadach podobnych jakie przyjęto względem małżonków, uregulowanie kwestii związanych z opieką zdrowotną i świadczeniami z ubezpieczeń społecznych, przyznanie prawa do pochówku partnera  i wiele innych. W projekcie ustawy wprowadzającej ustawę o rejestrowanych związkach partnerskich przewiduje się zmiany do aż 230 aktów prawnych, co jednocześnie wskazuje w jak wielu dziedzinach osoby żyjące w związkach pozamałżeńskich mogą napotkać przeszkody o charakterze prawnym, bądź też na jak wielu płaszczyznach ustawodawca uregulował prawa małżonków nie gwarantując nawet namiastki z nich osobom, które nie zdecydowały się na zawarcie małżeństwa – mówi Katarzyna Siwiec z Kancelarii Radcy Prawnego Katarzyna Siwiec.

REKLAMA

Konkubinat a prawo - jak jest dziś

Obecnie bardzo wiele osób żyje w tzw. konkubinacie. Pod pojęciem konkubinatu należy obecnie rozumieć stabilną, faktyczną wspólnotę osobisto-majątkową dwojga osób. Bez znaczenia we wspomnianym aspekcie jest płeć (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 lutego 2007 r., I ACa 590/06). Prawo rzadko kiedy dostrzega tą faktyczną relację, przede wszystkim bowiem konkubent nie jest powołany do dziedziczenia po zmarłym partnerze z mocy ustawy. Oczywiście można ustanowić w testamencie partnera swoim spadkobiercą, ale i tak będzie się to wiązać z niekorzystnym opodatkowaniem dziedziczenia. Dalej, darowizna od konkubenta podlega opodatkowaniu. ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje możliwości wspólnego opodatkowania się osób pozostających we wspólnym pożyciu. Pozostawanie w konkubinacie jest pozbawione prawnej doniosłości dla uprawnienia do renty rodzinnej itd. itd. 

- Prawo tylko fragmentarycznie i bardzo pośrednio odnosi się do faktycznego pożycia partnerów. Mam tu na myśli, np. możliwość wstąpienia w stosunek najmu po zmarłym partnerze, traktowanie partnera jako osoby bliskiej w rozumieniu przepisów o skardze pauliańskiej, czy też możliwość zastrzeżenia dożywocia dla partnera jako osoby bliskiej – dodaje radca prawny.

Ustawa o związkach partnerskich - zawarcie związku partnerskiego, majątek dziedziczenie, świadczenia społeczne

REKLAMA

Projektowane regulacje mają wszystkie te problemy rozwiązać. Według założeń projektu związek partnerski będzie mógł być zawarty zarówno pomiędzy osobami tej samej płci, jeżeli pozostają one w małżeństwie zawartym zgodnie z prawem innego państwa niż Polska, a więc tam gdzie rzecz jasna takie związki mogą być zawierane - jak i pomiędzy kobietą a mężczyzną. Zawarcie takiego związku będzie wymagało złożenia przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodnego oświadczenia o zawarciu tego związku, przy czym nie będzie konieczności, aby te oświadczenia były składane jednocześnie, w pewnych okolicznościach oświadczenie takie będzie mógł złożyć także pełnomocnik. Podobnie jak małżeństwo, tak i zarejestrowanie związku partnerskiego w pewnych przypadkach nie będzie możliwe z uwagi przykładowo na wiek, pozostawanie w innym związku partnerskim czy małżeńskim, stan ubezwłasnowolnienia itd. 

- Związek partnerski będzie rozwiązywalny poprzez jego unieważnienie z powodu ujawnienia się przeszkód do jego zawarcia, o których wspomniałam wyżej, poprzez rozwiązanie go z woli samych partnerów partnerów/partnera, a także w wyniku takich zdarzeń, jak np. śmierć jednego z partnerów czy zawarcie przez nich związku małżeńskiego – mówi Katarzyna Siwiec.

Narzuconym partnerom niejako odgórnie będzie ustrój rozdzielności majątkowej, co wyraźnie będzie odróżniać taki związek od małżeństwa w sferze majątkowej, ale z woli partnerów będzie możliwe, poprzez umowę, zmiana go na ustrój wspólności majątkowej lub rozdzielności majątkowej, ale z wyrównaniem dorobków. Osoby w związku partnerskim mogą nosić wspólne nazwisko jednej z nich, nazwisko podwójne składające się z nazwiska własnego i nazwiska drugiego z partnerów, z tym tylko zastrzeżeniem, że nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie będzie mogło składać się z więcej niż dwóch członów.

REKLAMA

- Myślę, że bardzo ważne z punktu widzenia osób żyjących w konkubinacie będą zmiany w obszarze dziedziczenia. Przypomnę, że obecnie osoby takie nie dziedziczą po sobie z ustawy. Dziedziczenie testamentowe jest jak najbardziej możliwe, ale o ile dziedziczący jest zwolniony od podatku od spadku w warunkach art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, to konkubent będący spadkobiercą już nie, a w konsekwencji musi zapłacić podatek od spadków i darowizn, najczęściej według stawki 20%. Projekt ustawy wprowadzającej ustawę o rejestrowanych związkach partnerskich ma to diametralnie zmienić, gdyż jeżeli wejdzie on w życie także osoba żyjąca w związku nieformalnym będzie mogła skorzystać z tego zwolnienia, a precyzyjniej ona i jej dzieci niebędące dziećmi zmarłego partnera – tłumaczy ekspertka.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kolejnymi proponowanymi i istotnymi zmianami mają być te w obszarze opieki społecznej, zabezpieczenia społecznego czy ubezpieczenia zdrowotnego. Przykładowo partner ma mieć zagwarantowane prawo do zasiłku opiekuńczego w razie konieczności osobistego sprawowania opieki nad drugim z nich w razie porodu czy choroby, możliwość objęcia swojego partnera. 
Co więcej poszerzony zostać ma krąg osób uprawnionych do renty rodzinnej z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wg projektowanych zmian do art. 67 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dodany będzie nie tylko partner, ale też jego dzieci.

Prawo podatkowe a związek partnerski

Bardzo duża grupa zmian dotyczy prawa podatkowego, po pierwsze według założeń projektu partnerzy będą też mogli złożyć wspólne zeznanie podatkowe, do tej pory uprawnienie to dotyczy tylko małżonków. Jeżeli zmiany wejdą w życie również partnerzy, o ile zawrą umowę o wspólności majątkowej i ustrój ten będzie obowiązywał pomiędzy nimi cały rok, a także złożą taki wniosek w zeznaniu podatkowym będą mogli rozliczyć się wspólnie. Na takich samych zasadach jak małżonkowie będę mogli oni korzystać z ulgi na dzieci.  

- W podatku od spadków i darowizn poza zmianami, o których już wspomniałam, czyli prawa do skorzystania z ulgi od podatku, np. w przypadku otrzymania darowizny czy dziedziczeniu majątku pod warunkiem poinformowania Naczelnika Urzędu Skarbowego o fakcie nabycia rzeczy czy praw w odpowiednim terminie, równie istotne jest to, że partnerzy, a także ich dzieci zaliczane będę do I grupy podatkowej, a nie do III grupy jak ma to obecnie. Automatycznie zwiększona zostanie dla nich kwota wolna do sumy 36 120 zł. To także dość istotna, z punktu widzenia praktyki, zmiana. Ta zmiana pociąga też za sobą inne, a mianowicie prawo do zwolnień od podatku od czynności cywilnoprawnych przewidzianych w odniesieniu do pożyczek pieniężnych – mówi Katarzyna Siwiec.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zwalnia od tego podatku pożyczki w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami, o których mowa w art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w wysokości przekraczającej kwotę, określoną w art. 9 ust.1 pkt 1 tej ustawy, pod warunkiem:
– złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego,
– udokumentowania otrzymania pieniędzy przez biorącego pożyczkę dowodem przekazania na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. 

Jeżeli ustawę uda się wprowadzić do porządku prawnego to również partnerzy będą mogli z tego zwolnienia skorzystać. Z pewnością takie rozwiązanie ułatwi osobom żyjącym w nieformalnym związku codzienne życie i materialne wspieranie się w razie potrzeby.

Wszystkim zainteresowanym uregulowaniem kwestii związków partnerskich pozostaje obecnie oczekiwać na dalsze etapy prac nad ustawą.

Katarzyna Siwiec - radca prawny i doradca podatkowy

Źródła: Projekt ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich
Projekt ustawy wprowadzającej ustawę o rejestrowanych związkach partnerskich

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Młodzi kierowcy mają jeździć wolniej od pozostałych. Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

W czwartek, 16 stycznia 2025 r. do konsultacji publicznych trafił projekt nowelizacji ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten zakłada m.in. przywrócenie możliwości wydawania prawa jady kat. B osobom, które ukończyły 17 lat. Będą mogli poruszać się po drogach, ale pod pewnymi warunkami.

Sejm uchwalił ustawę incydentalną. 15 sędziów Sądu Najwyższego zdecyduje o ważności wyborów prezydenckich w 2025 roku

Sejm uchwalił tzw. ustawę incydentalną, która wprowadza zmiany w procedurze orzekania o ważności wyborów prezydenckich. Zgodnie z nowymi przepisami, o ostatecznej decyzji w tej sprawie będzie decydować 15 najstarszych stażem sędziów w Sądzie Najwyższym. Nowelizacja budzi kontrowersje i może mieć istotne konsekwencje dla przyszłych wyborów.

Jak ZUS powinien przeliczyć emeryturę i wyrównanie po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Adwokat prezentuje przykład na konkretnych kwotach

Po kilku miesiącach obowiązywania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. w sprawie SK 140/20 można już pokusić się o pewne podsumowania, a także wskazać, jak w praktyce powinien funkcjonować ten wyrok.

Czy na cukrzycę można dostać orzeczenie o niepełnosprawności?

Orzeczenie o niepełnosprawności jest kluczowym dokumentem uprawniającym do wielu ulg i świadczeń. Czy mogą je uzyskać również osoby, chorujące na cukrzycę? To temat dość obszerny i trudny. W artykule podajemy najważniejsze informacje.

REKLAMA

Jak obliczyć dochód do zasiłku rodzinnego 2025 r. i 2026 r.

Zasiłek rodzinny przysługuje po spełnieniu kryterium dochodowego. Wysokość kryterium dochodowego, tak jak wysokość zasiłku rodzinnego, podlega weryfikacji co trzy lata. Jak obliczyć dochód do zasiłku rodzinnego 2025 r. i 2026 r.?

Zasiłek rodzinny. Ile obecnie wynosi?

Zasiłek rodzinny jest jednym ze świadczeń rodzinnych, który przysługuje po spełnieniu określonych kryteriów. W 2024 r. wysokość zasiłku rodzinnego podlegała weryfikacji. Ile obecnie wynosi zasiłek rodzinny?

Czy sobota to dzień ustawowo wolny od pracy?

Dniami ustawowo wolnymi od pracy są dni, wymienione w ustawie z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy. Część dni ustawowo wolnych od pracy ma stałe terminy, inne zaś są świętami ruchomymi. Jakie to dni? Czy sobota jest dniem ustawowo wolnym od pracy?

Popełniłeś ten błąd? Możesz za to słono zapłacić. Pracodawca może obciążyć pracownika kosztami jego działań. Jakie są zasady?

Komputer i telefon to obecnie podstawowe narzędzia pracy wielu pracowników. Czasami jednak korzystając z nich, łatwo wpaść w kłopoty. W takich przypadkach może się zdarzyć, że pracownik słono zapłaci za swój błąd.

REKLAMA

Renta wdowia: Ile można otrzymać? ZUS wyjaśnia szczegóły świadczenia

Ile wynosi renta wdowia i jakie warunki trzeba spełnić, aby ją otrzymać? ZUS szczegółowo wyjaśnia zasady i odpowiada na najczęstsze pytania. Sprawdź i dowiedz się, co należy zrobić, aby uzyskać wypłatę!

Najbliższe dni wolne od szkoły

W pięciu województwach rozpoczęły się już ferie zimowe. Chodzi o następujące województwa: kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, świętokrzyskie, wielkopolskie. Oznacza to, że uczniowie z tych terenów pójdą dopiero do szkoły od poniedziałku, 3 lutego 2025 r. Kiedy uczniowie z kolejnych województw rozpoczynają ferie zimowe?

REKLAMA