Umowa o pracę zamiast umowy zlecenia. Zmienią się zasady przeprowadzania kontroli przez PIP. Nowe uprawnienia dla inspektorów pracy

• Będą nowe zasady kontroli przestrzegania prawa pracy
• Inspektor nakaże zawarcie umowy o pracę
• Inspektorzy pracy nie mają narzędzi do walki z nadużyciami

Będą nowe zasady kontroli przestrzegania prawa pracy

Inspektorzy PIP mają prawo do przeprowadzania kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy u pracodawcy. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kontrola może być przeprowadzona bez uprzedzenia i o każdej porze dnia i nocy. Wymogiem jest jednak posiadanie przez inspektora pracy, oprócz legitymacji służbowej, także specjalnego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. 

Od dłuższego czasu trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o PIP. Zakłada on uproszczenie procedur kontroli pracodawców. Projekt przewiduje możliwość przeprowadzania kontroli przedsiębiorców po okazaniu legitymacji służbowej przez inspektora. Dokument ten potwierdza tożsamość i uprawnienia osoby kontrolującej. Tym samym nie będzie potrzebne upoważnienie, które wprowadza większe ograniczenia swobody przeprowadzania kontroli u pracodawców.

Inspektor nakaże zawarcie umowy o pracę

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiada, ze PIP uzyska nowe kompetencje w walce z fikcyjnym samozatrudnieniem. W określonych okolicznościach inspektor pracy będzie mógł nakazać zmianę istniejących umów cywilnoprawnych na umowy o pracę. 

Zdaniem Marcina Staneckiego, Głównego Inspektora Pracy, inspektorzy pracy powinni być wyposażeni w możliwość wydawania decyzji, czyli środka o charakterze rozkazującym. W drodze tej decyzji inspektor pracy, jeżeli stwierdzi, że umowa-zlecenie jest obejściem prawa, będzie mógł wydać nakaz, decyzję administracyjną, która spowoduje, że pracodawca będzie zobowiązany do zawarcia z daną osobą umowy o pracę. Pracodawcy powinni mieć możliwość odwołania od tej decyzji do sądu pracy, który będzie mógł przeprowadzić szerokie postępowanie dowodowe. 

Inspektorzy pracy nie mają narzędzi do walki z nadużyciami

Umowa o pracę i umowa-zlecenie mogą się charakteryzować podobnymi cechami, co utrudnia rozróżnienie świadczenia pracy na obu podstawach. Kluczowym kryterium dla potencjalnego przekwalifikowania jest istnienie stosunku podporządkowania oraz możliwość wydawania poleceń osobom świadczącym usługi w ramach umów cywilnoprawnych. 

Inspektorzy pracy obecnie nie mają narzędzi do walki z nadużyciami w zakresie stosowania umów cywilnoprawnych. Inspektor może wydać po kontroli wniosek w wystąpieniu, nie ma on jednak mocy prawnej, a niezastosowanie się do niego nie wiąże się z żadną karą. Jedyną drogą do przekwalifikowania umowy cywilnoprawnej na umowę o pracę jest wystąpienie do sądu z powództwem o ustalenie istnienia stosunku pracy. Dlatego, zdaniem Marcina Staneckiego, konieczne jest wprowadzenie możliwości przekształcania umów cywilnoprawnych zawartych w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy w umowy o pracę.