Czy gmina może rozszerzyć realizację zadania własnego polegającego na organizacji na terenie miasta bezpłatnego dowozu dla uczniów do publicznych szkół podstawowych znajdujących się zarówno na terenie obwodu jak i poza nim? Z takim pytaniem burmistrz Niemodlina zwrócił się do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu.
- Obowiązek zapewnienia dziecku bezpłatnego transportu i opieki
- Kiedy bezpłatny dowóz dzieci jest fakultatywny
Obowiązek zapewnienia dziecku bezpłatnego transportu i opieki
RIO wyjaśniło, że gmina w przypadkach określonych ustawowo ma obowiązek zapewnić uczniowi, bezpłatny transport i opiekę do szkoły, w której obwodzie mieszka dziecko. Izba przywołała swoje wcześniejsze wyjaśnienia w tej sprawie, w których wskazała, że droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać 3 km w przypadku uczniów klas 1-1V szkół podstawowych i 4 km w przypadku uczniów klas V-VIII szkół podstawowych.
Jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka, jest dłuższa niż odległość wskazana w ustawie, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo zwrot kosztów przejazdu dziecka środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice. Do ukończenia przez dziecko 7 lat obligatoryjny jest także zwrot kosztów przejazdu opiekuna dziecka środkami komunikacji publicznej.
Kiedy bezpłatny dowóz dzieci jest fakultatywny
RIO wyjaśniło także, że w przypadkach innych niż te, które zostały wskazane w wyliczeniu ustawowym jako obowiązkowe, gmina może zapewnić bezpłatny transport dzieci do szkół. Mając na względzie powyższe, realizacja tego zadania ma charakter fakultatywny i zależy od decyzji danej jednostki samorządu terytorialnego, która powinna dysponować odpowiednimi środkami finansowymi na jego realizację.
Izba przywołała w tym zakresie wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 25 sierpnia 2015 r. (sygn. akt I SA/Rz 699/15), który został wydany na podstawie przepisów ówcześnie obowiązującej ustawy o systemie oświaty, ale zdaniem Izby nadal zachowuje on aktualność. W orzeczeniu sąd wskazał, iż rodzicom lub opiekunom przysługuje prawo wyboru szkoły, do której ma uczęszczać dziecko „należy więc odrzucić aby intencją ustawodawcy było uniemożliwienie gminom bezpłatnego dowozu dzieci do szkół, w sytuacji gdy zamieszkują one poza obwodem danej szkoły, albo nawet poza terytorium gminy”.