Strategia migracyjna. Powstanie 49 Centrów Integracji Cudzoziemców. Są już nowe informacje o lokalizacjach CIC, w różnych regionach Polski

• Integracja imigrantów w polskim społeczeństwie i powstanie Centrów Integracji Cudzoziemców
• Tworzenie Centrów Integracji Cudzoziemców (CIC) na obszarze Polski
• Lokalizacje Centrów Integracji Cudzoziemców (CIC). Nowe informacje
• Budowa Centrum Integracji Cudzoziemców w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim, czyli na terenie województwa lubuskiego
• Strategia migracyjna – jakie są podstawowe cele i kierunki?

Rząd zapowiedział strategię migracyjną. Wstępny dokument w tej sprawie został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 15 października ubiegłego roku. Jest to dokument pod tytułem: „Odzyskać kontrolę. Zapewnić bezpieczeństwo. Kompleksowa i odpowiedzialna strategia migracyjna Polski na lata 2025–2030”. Strategia zawiera osiem obszarów interwencji polityki publicznej, wśród nich znalazł się obszar poświęcony integracji, zawierający koncepcję budowy Centrów Integracji Cudzoziemców na terenie całego kraju.

Integracja imigrantów w polskim społeczeństwie i powstanie Centrów Integracji Cudzoziemców

Jednym z elementów strategii jest integracja, wymieniona w dokumencie jako obszar szósty. Obszar ten, jak czytamy w dokumencie: "dotyczy zasad włączania i integracji imigrantów w polskim społeczeństwie, w szczególności zobowiązań i praw cudzoziemców, tak aby proces integracji nie wpływał negatywnie na spójność społeczną w Polsce, a jednocześnie pozwalał wykorzystywać potencjał imigrantów. Kluczowym jest akceptacja przez cudzoziemców norm i zasad obowiązujących w polskim społeczeństwie".

W obszarze tym został uwzględniony instrument w postaci Centrów Integracji Cudzoziemców. Wskazuje się w nim, że: "Przegląd śródokresowy Strategii zbiegnie się z pierwszymi wnioskami z funkcjonowania Centrów Integracji Cudzoziemców, jakie powstają w 49 regionach Polski i są głównie skierowane do obywateli Ukrainy i Białorusi, którzy przebywają w Polsce. Będzie to okazja do wprowadzenia zmian w polityce integracyjnej i dostosowanie jej do wyzwań związanych z jej realizacją".

Tworzenie Centrów Integracji Cudzoziemców (CIC) na obszarze Polski

Powyższy zapis to jedyne oficjalne informacje dotyczące Centrów Integracji Cudzoziemców, które znalazły się w rządowym dokumencie. Brak więc na ten moment szczegółów dotyczących m.in. tego gdzie będą tworzone i jaki będzie zakres ich działalności. Sięgnijmy więc do innego dokumentu, który rzuca trochę światła na ten obszar.

Otóż na stronie Departamentu Funduszy Europejskich Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji znajduje się informacja o naborze nr FAMI.02.01-IZ.00-004/24 dotyczącym tworzenia Centrów Integracji Cudzoziemców (CIC) na obszarze Polski. Czytamy w niej, że "model integracji cudzoziemców oparty na CIC wypracowany został w ramach pilotażowego projektu współfinansowanego z FAMI2014 pn.: „Budowanie struktur dla integracji cudzoziemców w Polsce” zrealizowanego przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Opracowana koncepcja One-Stop-Shop, która obejmuje skupienie różnych obszarów działania w jednym miejscu, wdrażana testowo przez dwa Centra okazała się optymalnym rozwiązaniem integracyjnym w naszym kraju. Jej celem jest dostarczenie usług w znaczeniu formalnym oraz promowanie aktywnego uczestnictwa i zaangażowania cudzoziemców w życie społeczne i kulturalne Polski".

Zgodnie z wytycznymi funkcjonowania Centrów Integracji Cudzoziemców, zawartymi w dokumencie, koncepcja Centrum Integracji Cudzoziemców opartego na modelu One-Stop-Shop zakłada:

• CIC jako przestrzeń z wieloma usługami (niekoniecznie z FAMI),
• działalność CIC jako kreowanie lokalnej strategii integracyjnej,
• niezbędna współpraca administracji samorządowej, rządowej i organizacji społecznych,
• dotarcie do jak największej liczby grup migracyjnych.

"Koncepcja Centrum Integracji Cudzoziemców powinna opierać się na dwóch kluczowych elementach, które można określić jako „Wymagamy i Wspieramy”. CIC ma zapewniać niezbędne usługi umożliwiające funkcjonowanie cudzoziemców na terenie Polski, co pozwoli na gromadzenie danych i lepsze określenie społecznego profilu migrantów oraz dostosowanie usług do ich potrzeb. Ostatecznym celem byłoby ustanowienie obowiązku meldunkowego dla cudzoziemców, co umożliwiłoby dokładne określenie liczby i geograficznego rozmieszczenia migrantów" - czytamy w dokumencie. Zobacz: Wytyczne funkcjonowania Centrów Integracji Cudzoziemców

Lokalizacje Centrów Integracji Cudzoziemców (CIC). Nowe informacje

W dniu 2 lutego br. Przemysław J. Binkowski, lider Ruchu Narodowego w województwie kujawsko-pomorskim, ujawnił na platformie X szczegóły dotyczące funkcjonowania i kosztów Centrów Integracji Cudzoziemców (CIC). W styczniu 2025 roku zwrócił się do wszystkich 16 urzędów marszałkowskich z prośbą o udostępnienie następujących informacji: adresu CIC, daty otwarcia oraz kosztów przedsięwzięcia.

Oto kilka przykładów lokalizacji Centrów Integracji Cudzoziemców w różnych województwach:

• Dolnośląskie: Wałbrzych, ul. Słowackiego 26 (już działa), Wrocław, ul. Ruska 46A/201 (już działa), Jelenia Góra i Legnica (planowane otwarcie w II kwartale 2025 r.) – koszt: 43,3 mln zł.
• Lubelskie: Lublin, ul. Diamentowa 2 (wszystkie punkty działają od 2024 r.), Chełm, Zamość, Biała Podlaska – koszt: 14,5 mln zł.
• Pomorskie: Gdańsk, ul. Chmielna 74/76 (planowane uruchomienie w I kwartale 2025 r.), Słupsk, ul. Jana Pawła II 1 – koszt: 30 mln zł.
• Podkarpackie: Rzeszów, ul. Podwisłocze 48 (realizacja od 1 stycznia 2024 r.) – koszt: 32,3 mln zł.
• Podlaskie: Białystok, ul. Mickiewicza 13 (projekt jeszcze się nie rozpoczął, planowane otwarcie 1 kwietnia 2025 r.), Łomża, Suwałki – koszt: 17,1 mln zł.

Budowa Centrum Integracji Cudzoziemców w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim, czyli na terenie województwa lubuskiego

Znaleźliśmy też informacje, że pierwsze centra są już projektowane. W dniu 18 października ubiegłego roku ukazała się wzmianka o projekcie, którego celem jest budowa Centrum Integracji Cudzoziemców w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim. Jest to projekt po tytułem "Twój los w Twoich rękach – wsparcie społeczne i zawodowe cudzoziemców". Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, w ramach programu Fundusze Europejskie dla Lubuskiego 2021-2027, Priorytet 6. Fundusze Europejskie na wsparcie obywateli, Działanie 6.12 Integracja obywateli państw trzecich.

Z opisu do projektu wynika, że jego głównym celem jest "budowa integracji cudzoziemców na terenie województwa lubuskiego. Zgodnie z założeniami projektu planuje się zbudowanie struktur integracji społecznej i zawodowej cudzoziemców – otworzenie Centrum Integracji Cudzoziemców (CIC) w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim. Obywatele państw trzecich będą korzystali z usług CIC m.in. wsparcia asystentów pierwszego kontaktu, kursy języka polskiego dla obcokrajowców, kursy adaptacyjne, zajęcia animacyjne, wsparcie psychologiczne i prawne, tłumaczenia przysięgłe, doradztwo zawodowe oraz szkolenia zawodowe".

Do zadań Centrum Integracji Cudzoziemców będzie należało m.in.:

• udzielanie wsparcia informacyjnego dla cudzoziemców,
• udzielanie pomocy w załatwieniu podstawowych spraw egzystencjalnych takich jak m.in.: znalezienie odpowiedniego zakwaterowania, pomoc w załatwieniu spraw urzędowych, pomoc w organizacji opieki nad dzieckiem/osobą zależną, pomoc w załatwieniu spraw związanych ze zdrowiem (wybór lekarza rodzinnego, odnalezienie specjalisty, uzyskanie ubezpieczenia zdrowotnego, uzyskanie świadczeń rehabilitacyjnych), pomoc w banku, wyjaśnienie zasad korzystania z transportu publicznego, itp.,
• organizacja szkoleń nauki języka polskiego,
• organizacja szkoleń zawodowych,
• wsparcie prawne,
• wsparcie psychologiczne,
• wsparcie tłumacza przysięgłego,
• organizacja zajęć integracyjnych dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych,
• organizacja zajęć adaptacyjnych (kursy z zakresu m.in. przepisów prawa polskiego, polskich
• tradycji, zwyczajów i norm kulturowych, zasad funkcjonowania na polskim rynku pracy, zasad funkcjonowania systemu edukacji, itp.),
• zajęcia z zakresu integracji zawodowej.

Istotnym elementem działania CIC będzie organizacja i realizacja zadań integracyjnych i animacyjnych poprzez promocję kultury polskiej, tradycji i zwyczajów, organizowanie zajęć dodatkowych, międzykulturowych dla dzieci, młodzieży i dorosłych w różnej formie m.in. spotkania artystyczne, zajęcia sportowe i rekreacyjne, przełamujące barierę kulturową / językową oraz kursy adaptacyjne. Zobacz: Informacja o projekcie "Twój los w Twoich rękach – wsparcie społeczne i zawodowe cudzoziemców"

Strategia migracyjna – jakie są podstawowe cele i kierunki?

Strategia migracyjna „Odzyskać kontrolę. Zapewnić bezpieczeństwo. Kompleksowa i odpowiedzialna strategia migracyjna Polski na lata 2025–2030”. Podstawowe cele i kierunki to:

1. Procesy migracyjne nie mogą zwiększać poziomu niepewności w codziennym życiu mieszkańców Polski. Dlatego też Strategia Migracyjna Polski na lata 2025–2030 przyjmuje nadrzędny priorytet bezpieczeństwa rozumiany jako zobowiązanie dla działań państwa na wszystkich poziomach, tak aby dokonujące się procesy migracyjne były szczegółowo regulowane i pozostawały pod kontrolą zarówno w zakresie celu przyjazdu, skali napływu, jak i państw pochodzenia cudzoziemców.
2. Określenie zasad dostępu do terytorium Polski pozostaje w gestii rządu, przy uwzględnieniu członkostwa Polski w UE, w szczególności w strefie Schengen i wynikających z tego zobowiązań. Zasady te są regulowane w ramach polityki wizowej oraz legalizacji pobytu cudzoziemców. Oba te procesy są ze sobą ściśle związane, a ich celem jest niedopuszczanie do wjazdu i pobytu w Polsce osób niepożądanych.
3. Ochrona granicy i zapobieganie nielegalnej imigracji, będącej elementem działań hybrydowych wymierzonych w interesy Polski i Unii Europejskiej, jest priorytetem działań państwa w obszarze bezpieczeństwa. Procesy migracyjne mają charakter globalny i dotyczą coraz większej liczby osób. Polska, znajdując się na jednym ze szlaków migracyjnych, podejmuje wszelkie środki mające zapobiegać przerzutowi ludzi przez jej terytorium. Jednocześnie realizuje działania mające na celu ochronę migrantów, których życie lub zdrowie mogłoby być zagrożone oraz przeciwdziała handlowi ludźmi.
4. Zasady przyznawania ochrony krajowej i międzynarodowej cudzoziemcom, ukształtowane po zakończeniu II wojny światowej, są obecnie bezwzględnie wykorzystywane przez reżimy dyktatorskie na całym świecie. Także Polska mierzy się z tym wyzwaniem w bezprecedensowym zakresie, odpierając ataki ze strony Białorusi i Rosji. Dlatego też, kierując się zasadami humanitaryzmu oraz praktycznej realizacji praw człowieka, Rząd RP będzie domagał się zmiany dotychczasowego podejścia do przyznawania azylu. Gwarancje prawne, w jakie wyposażeni są migranci, w tym nielegalnie przekraczający granicę, nie mogą oznaczać istnienia zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa oraz ich samych. W przypadku zagrożenia destabilizacji państwa przez napływ imigrantów, możliwe powinno być czasowe i terytorialne zawieszanie prawa do przyjmowania wniosków o azyl. Odpowiednie ustawy uwzględniać powinny mechanizmy kontroli parlamentarnej, ochronę grup wrażliwych oraz doświadczenia innych państw. 5. Polska przyjmuje zasadę, że konsekwencjom zmian demograficznych i społecznych na rynku pracy nie uda się zapobiec jedynie instrumentami polityki imigracyjnej.
5. Konieczne jest zatem stosowanie innych środków w ramach polityki gospodarczej, zatrudnienia oraz społecznej. Jednocześnie bezpieczna i kontrolowana imigracja zarobkowa pozostanie czynnikiem pozytywnie wpływającym na konkurencyjność polskiej gospodarki, szczególnie w zakresie wypełniania luk w zawodach deficytowych.
6. Polityka migracyjna w zakresie dostępu do zatrudnienia musi być realizowana w ramach działalności rządu oraz samorządów, we współpracy z pracodawcami zatrudniającymi bezpośrednio cudzoziemców, a także ze związkami zawodowymi. Polityka migracyjna nie może być instrumentem hamującym modernizację polskiej gospodarki. Dla realizacji jej celów konieczna jest zatem prawidłowa identyfikacja realnych potrzeb pracodawców w zakresie wypełniania niedoborów na rynku pracy i sposobów ich zaspokojenia, przy uwzględnieniu interesu państwa. W szczególności chodzi tu o ochronę rynku pracy, konkurencyjność gospodarki, spójność społeczną oraz pełną zgodność z prawami pracowników. Agencje zatrudnienia oraz inne podmioty pośredniczące pełnią w tym zakresie jedynie rolę uzupełniającą.
7. Elementem budowy nowego systemu umiędzynarodowienia polskiego obszaru nauki i szkolnictwa wyższego jest uszczelnienie systemu wydawania wiz studenckich, tak aby wyeliminować możliwość de facto fikcyjnego podejmowania studiów celem zalegalizowania pobytu w Unii Europejskiej. Jednocześnie polskie szkolnictwo wyższe i nauka wymaga rozwoju, którego elementem jest także obecność cudzoziemców zarówno wśród kadry akademickiej, jak i doktorantów czy studentów.
8. Kluczem dla osiągnięcia sukcesu w zakresie polityki imigracyjnej jest jej połączenie z polityką integracyjną. Paradygmat polityki integracyjnej zakłada, że cudzoziemcy dostosowują się do norm i zasad społecznych obowiązujących i akceptowalnych w społeczeństwie polskim. Polska prowadzi dwukierunkową, aktywną politykę integracyjną, a w przypadku łączenia rodzin także preintegracyjną. Jej celem jest unikanie konfliktów, które mogłyby negatywnie wpływać na poziom spójności społecznej w Polsce.
9. Nabycie obywatelstwa polskiego wiąże się z przyznaniem licznych praw, także wynikających z członkostwa Polski w Unii Europejskiej (nabycie obywatelstwa Unii Europejskiej). Dlatego też proces ten musi być transparentnie regulowany. Kluczowym kryterium dla uzyskania obywatelstwa polskiego musi być zintegrowanie w polskim społeczeństwie, w szczególności poprzez znajomość języka polskiego oraz respektowanie norm i zasad społecznych obowiązujących w Polsce. Dotyczy to także nabywających polskie obywatelstwo repatriantów oraz beneficjentów Karty Polaka.
10. Polska diaspora zmienia się w sposób bardzo dynamiczny. Obok powojennej diaspory „politycznej”, za granicą pojawiła się liczna społeczność polskich emigrantów ekonomicznych. Dlatego też konieczne są zmiany w zakresie polityki polonijnej stymulujące promocję nauczania języka polskiego oraz dedykowane programy powrotowe. Jednocześnie naczelnym zadaniem państwa będzie podtrzymywanie związków z Polską zarówno wśród obywateli polskich zamieszkałych za granicą, jak i cudzoziemców o polskich korzeniach.