W sytuacji, gdy emerytura oraz świadczenie pielęgnacyjne mogą się okazać podstawowym źródłem wsparcia finansowego dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami, pojawia się pytanie: czy możliwe jest połączenie tych dwóch form pomocy? Czy opiekunowie mogą jednocześnie korzystać z emerytury oraz świadczenia pielęgnacyjnego?
- Zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego
- Świadczenie pielęgnacyjne a emerytura. Wybór świadczenia
Zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobom, które rezygnują z pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Wysokość tego świadczenia jest zazwyczaj wyższa od emerytury, co sprawia, że wielu opiekunów rozważa zrezygnowanie z pobierania emerytury na rzecz świadczenia pielęgnacyjnego. Aktualnie kwota świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 1406 zł miesięcznie.
Zgodnie z art. 17 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych, osoba, która ma ustalone prawo do emerytury, nie może jednocześnie pobierać świadczenia pielęgnacyjnego. Jednak opiekun, który uzna, że świadczenie pielęgnacyjne będzie dla niego korzystniejsze, może zawiesić emeryturę i ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne.
Świadczenie pielęgnacyjne a emerytura. Wybór świadczenia
W celu otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego, opiekun musi najpierw zawiesić prawo do emerytury. W praktyce oznacza to konieczność złożenia wniosku do ZUS o zawieszenie wypłaty emerytury. Dopiero po zawieszeniu emerytury można ubiegać się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego w gminie właściwej dla miejsca zamieszkania opiekuna. Gminy nie wypłacają bowiem różnicy między wysokością emerytury a świadczeniem pielęgnacyjnym.
Orzecznictwo sądowe dotyczące możliwości wyboru między świadczeniem pielęgnacyjnym a emeryturą w Polsce w ostatnich latach podkreślało jednoznacznie, że opiekunowie osób niepełnosprawnych, którzy są uprawnieni do emerytury, mogą zdecydować o zawieszeniu tego świadczenia na rzecz uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli jest ono dla nich korzystniejsze.
W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 sierpnia 2024 r. (sygn. I OSK 2532/23), rozstrzygnięto kwestię możliwości przyznania świadczenia pielęgnacyjnego opiekunowi, który jest emerytem. Sprawa dotyczyła opiekuna osoby niepełnosprawnej, który wnioskował o świadczenie pielęgnacyjne, mimo posiadania prawa do emerytury. Sąd orzekł, że osoba, która chce uzyskać świadczenie pielęgnacyjne, musi zrezygnować z pobierania emerytury, czyli zawiesić jej wypłatę. W tym konkretnym przypadku Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Samorządowego Kolegium Odwoławczego, podtrzymując wcześniejszy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 marca 2023 r. (sygn. I SA/Wa 2842/22), który uchylił decyzję wójta odmawiającą przyznania świadczenia pielęgnacyjnego i zasądził zwrot kosztów postępowania na rzecz skarżącej. Taka sytuacja ma na celu uniknięcie równoczesnego pobierania dwóch świadczeń, co nie jest dozwolone zgodnie z obowiązującymi przepisami.