Nowe obowiązki dla sprzedawców żywności. A także wyższe opłaty i kary za marnowanie żywności

• Nowe obowiązki dla sprzedawców żywności
• Wyższe opłaty i kary za marnowanie żywności
• Nowa definicja marnowania żywności
• Zmiany w definicji sprzedawcy żywności

Nowela ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, przygotowana przez resort rolnictwa, ma na celu ograniczenie zjawiska marnowania żywności. Ustawodawca wskazał, że "po pięciu latach obowiązywania ustawy zarówno organizacje pożytku publicznego jak również Główny Inspektor Ochrony Środowiska zwracają uwagę konieczność doprecyzowania przepisów w zakresie definicji marnowania żywności i sprzedawcy żywności". Stąd też idą zmiany.

Nowe obowiązki dla sprzedawców żywności

Ustawodawca proponuje wprowadzenie przepisów zobowiązujących sprzedawcę żywości do zawarcia umowy z organizacją pozarządową do 31 grudnia na kolejny rok kalendarzowy. Obowiązkiem zawierania umów na przekazywanie żywności organizacjom pozarządowym mają zostać objęte wszystkie jednostki handlowe o powierzchni powyżej 250 mkw. Odpowiedzialność za marnowanie żywności będą więc ponosić poszczególne sklepy, co zdaniem autorów projektu znacząco ułatwi rozliczanie.

Zauważono, że obecna ustawa nie zawiera mechanizmów prawnych pozwalających na dyscyplinowanie sprzedawców w przypadku nieprawidłowości przy realizacji nałożonych ustawą obowiązków, np. brak podpisania umowy w terminie. Jak wskazano, skutkuje to tym, że sprzedawcy żywności zawierają umowy tuż przed wszczęciem kontroli, o której zostali powiadomieni.

Wyższe opłaty i kary za marnowanie żywności

Natomiast stawka opłaty za marnowanie żywności ma wzrosnąć z 0,1 zł/kg do 0,5 zł/kg. Wyższa opłata ma wywołać zwiększenie zaangażowania sprzedawców żywności do przeciwdziałania marnowaniu żywności i podjęcie działań zmierzających do przekazywania nieodpłatnie niesprzedanych produktów żywnościowych.

Pojawiły się też zmiany w zakresie wysokości kar pieniężnych nakładanych za marnowanie żywności. Ich zakres ma się zwiększyć z 500 - 10 000 zł do 5000 - 15 000 zł. Wprowadzono też karę za nieprzeprowadzanie kampanii edukacyjno-informacyjnej w wysokości 5 000 zł.

Nowa definicja marnowania żywności

Resort rolnictwa zauważył, że obecna definicja marnowania żywności pozwala na unikanie przez sklepy ponoszenia opłat za marnowanie żywności. Chodzi o to, że część sprzedawców doprowadza do upływu terminów przydatności sprzedawanej żywności, by przekwalifikować żywność na odpad, za który wg nich nie trzeba uiszczać opłaty.

W odniesieniu do definicji sprzedawcy żywności wskazywano na problemy z odpowiedzialnością jednostkowych punktów handlowych należących do dużych sieci. Zaznaczono, że obecne brzmienie definicji sprzedawcy nie pozwala również na prowadzeni skutecznych kontroli, ponieważ można skontrolować tylko raz jeden punkt, a w przypadku sieci handlowych może to być tylko jedna placówka w województwie.

Zaproponowano takie zmiany w definicji marnowania żywności, by jednoznacznie wynikało z niej, że dopóki żywność nie stanie się odpadem, należy podejmować działania, które mają przeciwdziałać marnowaniu. "Marnowaniem są nie tylko działania, na skutek których żywność jest marnowana, ale także i zaniechania, które doprowadziły do przeterminowania" - podkreślono w uzasadnieniu.

Zmiany w definicji sprzedawcy żywności

W definicji sprzedawcy żywności ustawodawca zamierza usunąć kryterium dotyczące uzyskania 50 proc. przychodu ze sprzedaży żywności, ponieważ według resortu rolnictwa sprawia to dużo problemów przy egzekucji i staje się dla sklepów furtką do unikania odpowiedzialności za marnowanie żywności. Wskazano przykładowo, że wskutek sztucznego „przenoszenia” sprzedaży żywności w dokumentacji, np. między powiązanym sklepem i stacją benzynową w taki sposób, by sprzedaż żywności wynosiła mniej niż 50 proc., podmiot przestaje być objęty ustawą.

Nowela przewiduje przepisy przejściowe, które stanowią, że do postępowań wszczętych przed dniem wejścia w życie przepisów ustawy, stosowane będą przepisy dotychczasowe. Projektowany termin wejścia w życie ustawy to 3 miesiące od dnia jej ogłoszenia. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to IV kwartał 2024 r.