Wracają niedziele handlowe, prawdopodobnie jeszcze w 2024 r., ale nie w całej Polsce

• Jakie zmiany w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych?
• Handel w niedzielę na terenach popowodziowych
• Kiedy wracają pracujące niedziele? Kiedy zniknie zakaz handlu w niedziele?

Jakie zmiany w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych?

W związku z sytuacją powodziową w Polsce ustawodawca słusznie zauważył konieczność zmian i przepisów w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Zmieniona ma być ustawa z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi, Dz. U z 2024 r. poz. 654, dalej jako: ustawa). Konieczność pilnej zmiany przepisów ustawowych wynika z powodzi jaka dotknęła we wrześniu 2024 r. południowe tereny kraju i spowodowała ogromne straty w mieniu prywatnym i publicznym. Mają one na celu wsparcie zarówno dla osób fizycznych, jak i przedsiębiorców, którzy ucierpieli w wyniku powodzi.

Zmiany mają na celu ochronę pracowników, pracodawców, ubezpieczonych, rolników, przedsiębiorców, dotyczą m.in.:

1. pozwolenia na handel w niedziele. W myśl projektu nie obowiązuje zakaz handlu w niedziele w zakresie wykonywania czynności związanych z handlem na obszarze gmin poszkodowanych, polegających na rozładowywaniu, przyjmowaniu i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby, oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania takich czynności.
2. wydłużenia czasu usprawiedliwionej i płatnej nieobecności pracownika w pracy;
3. urlopu na żądanie w ramach urlopu wypoczynkowego: 8 dni w związku z powodzią;
4. urlopu wypoczynkowego w wymiarze godzinowym, do 5 dni;
5. obniżenia wymiaru czasu pracy  do ½ etatu;
6. zakazu zatrudniania w godzinach nadliczbowych i delegowania poza stałe miejsce pracy;
7. zawieszenia okresowych badań lekarskich;
8. elektronicznych szkoleń z zakresu BHP;
9. nierozpoczęcia czy zawieszenia terminu na odwołanie od wypowiedzenia, rozwiązania bez wypowiedzenia, żądania przywrócenia, odszkodowania czy żądanie nawiązania umowy o pracę.

W uzasadnieniu możemy przeczytać, że: "(…) Proponuje się zatem uzupełnienie ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi o szereg rozwiązań polegających między innymi na możliwości przyznania nowej formy wsparcia finansowego w postaci zasiłku losowego przeznaczonego na zaspokojenie potrzeb edukacyjnych dzieci realizujących obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne lub uczniów, dodatkowych zasiłków opiekuńczych, udogodnień pracowniczych, wsparcia kredytobiorców, skrócenie procedur w sprawie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach związanych z przeciwdziałaniem skutkom powodzi czy związanych z  udzielaniem świadczeń zdrowotnych. (…)".

Handel w niedzielę na terenach popowodziowych

Prawdopodobnie będzie jeszcze dozwolony całkowity handel w niedziele w 2024 r. Wszystko za sprawą regulacji w projekcie, dotyczącej tego, że: nie obowiązuje zakaz handlu w niedziele w zakresie wykonywania czynności związanych z handlem na obszarze gmin poszkodowanych, polegających na rozładowywaniu, przyjmowaniu i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby, oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania takich czynności. Ma to obowiązywać w okresie obowiązywania stanu klęski żywiołowej.

Regulacja wskazuje dokładnie, że: "W związku z powodzią w okresie wskazanym w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2 zakaz, o którym mowa w art. 5 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz. U. z 2024 r. poz. 449), nie obowiązuje w niedziele w zakresie wykonywania czynności związanych z handlem na obszarze gmin poszkodowanych, polegających na rozładowywaniu, przyjmowaniu i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby, oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania takich czynności.
2. Zwolnienie z zakazu, o którym mowa w ust. 1, nie obowiązuje w niedziele, w które przypada święto.".

Kiedy wracają pracujące niedziele? Kiedy zniknie zakaz handlu w niedziele?

Jak wynika z uzasadnienia, projektowana ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Wobec pilnej potrzeby wprowadzenia pomocy dla osób poszkodowanych w wyniku powodzi należy uznać, że określenie natychmiastowego terminu wejścia w życie projektowanych przepisów pozostaje w zgodzie z wyrażoną w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r.  o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1461) zasadą, w myśl której jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym.