Rząd prowadzi wzmożoną politykę senioralną. Wynika to m.in. z tego, że prognozy demograficzne, wskazujące na dynamiczny wzrost liczby osób starszych w Polsce w najbliższych dziesięcioleciach. W związku z tym, jednym z ważniejszych uprawnień dla osób w wieku 75+ i ich rodzin będzie bon senioralny. W artykule odpowiedzi na najczęstsze wątpliwości czytelników: Komu przysługuje bon senioralny? Na czym ma polegać bon senioralny? Ile wynosi bon senioralny? Kto dostanie bon turystyczny dla seniora? Kiedy wejdzie bon senioralny?
- Kiedy wejdzie bon senioralny?
- Na czym ma polegać bon senioralny?
- Komu przysługuje bon senioralny?
- Wniosek o bon senioralny
- Ile wynosi bon senioralny?
- Kto realizuje bon senioralny?
Kiedy wejdzie bon senioralny?
Rząd pracuje aktualnie nad wprowadzeniem ustawy o bonie senioralnym. Prawdopodobnie już w styczniu 2025 r. będzie można korzystać z tego świadczenia, bo bon senioralny wejdzie w życie za kilka miesięcy. Według przeprowadzonych szacunków przez Ministerstwo do spraw Polityki Senioralnej z bonu senioralnego skorzystać będzie mogło ponad 535 tys. osób starszych. Oczywiście to szacunkowe dane, ale bon senioralny może być naprawdę dużym ułatwieniem dla wielu rodzin. Wsparcie ma charakter finansowy, a jego celem jest godzenie pracy zawodowej z rolą opiekuna nad osobą starszą. Samą organizacją usług na rzecz seniora zajmą się samorządy gminne. Oczywiście gminy nie muszą bezpośrednio realizować zadania, mogą zlecić to firmom, organizacjom pozarządowym czy podmiotowi ekonomii społecznej.
Na czym ma polegać bon senioralny?
Bon senioralny jest odpowiedzią na niezagospodarowaną przestrzeń pomiędzy pomocą społeczną i świadczeniami realizowanymi w jej ramach, a systemem ochrony zdrowia, w tym w szczególności opieką długoterminową.
Bon senioralny ma być w swoim założeniu usługą społeczną o charakterze opiekuńczym, dostosowaną do potrzeb osób w wieku 75 lat lub więcej. Projekt ustawy ma na celu:
Wsparcie osób aktywnych zawodowo w zapewnieniu opieki nad osobami w wieku 75 lat lub więcej, w tym w zaspokojeniu ich podstawowych potrzeb życiowych. Pomoc jest skierowana względem osób, na których ciąży obowiązek alimentacyjny (np. dziecko seniora). Istotne jest to, że w przypadku, w którym w gospodarstwie domowym wraz z osobą starszą zamieszkuje inna osoba dorosła, która nie pracuje i jest zdolna zapewnić jej pomoc wówczas wsparcie w ramach bonu senioralnego nie będzie przysługiwało.
Nowy rodzaj usług, będzie obejmował cztery kategorie: podstawowe zaspokojenie codziennych potrzeb życiowych, pomoc w uzyskaniu dostępu do świadczeń zdrowotnych, podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną oraz zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Usługi świadczone w ramach bonu będą miały charakter niemedyczny i ich celem będzie wsparcie w czynnościach życia codziennego osób starszych. Usługi będą świadczone w miejscu zamieszkania osoby starszej.
Komu przysługuje bon senioralny?
Bon senioralny przysługuje na osobę 75+ ale samo świadczenie będzie nakierowane na osoby aktywne zawodowo, które w związku z wykonywaną pracą nie mogą zapewnić wsparcia bliskiej osobie starszej w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego. Osobą uprawnioną do korzystania z usług świadczonych w ramach bonu senioralnego będzie osoba, która:
- ukończyła 75. rok życia w przypadku,
- której jest możliwe zidentyfikowanie określonych potrzeb w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego, które to potrzeby nie mogą zostać zaspokojone przez rodzinę tej osoby.
Zstępny (czyli najczęściej syn, córka, wnuk, wnuczka), generalnie osoba, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, która uzyskuje dochody z pracy (umowa o pracę, umowa cywilnoprawna, własna działalność gospodarcza, dochody z pracy w rolnictwie) będzie mogła ubiegać się o wsparcie dla seniora. Projekt ustawy zakłada, że dochód zstępnego uprawniający do ubiegania się o przyznanie bonu senioralnego nie może być niższy niż wysokość wynagrodzenia minimalnego za pracę oraz nie może przekraczać wysokości:
1) dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę dla gospodarstwa jednoosobowego lub
2) trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę dla gospodarstwa wieloosobowego (bez względu na liczbę osób w rodzinie).
Jeżeli zatem np. córka seniora, mieszkająca samotnie, która ma się opiekować seniorem (swoją matką) w 2025 r. będzie zarabiała miesięcznie np. 9500 zł (czyli więcej niż 2x minimalna: 2x 4666 zł=9332 zł) nie będzie miała prawa do bon senioralnego.
Wniosek o bon senioralny
Projekt ustawy przewiduje, że wniosek o bon senioralny w postaci elektronicznej będzie składany za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Elementem wniosku będzie kwestionariusz pozwalający na ocenę poziomu niezaspokojonych potrzeb, która będzie podstawą dla gminy do określenia rodzaju i intensywności wsparcia. Załącznikiem do wniosku będzie zgoda osoby w wieku 75 lat lub więcej na złożenie wniosku przez zstępnego. Gmina będzie mogła przeprowadzić weryfikację złożonego wniosku w środowisku osoby na rzecz której został on złożony, w celu potwierdzenia informacji dotyczącej zakresu jej niezaspokojonych potrzeb.
Ile wynosi bon senioralny?
Miesięczna wartość bonu senioralnego może wynosić maksymalnie 2333,00 zł, co odpowiada 50% wynagrodzenia minimalnego w 2025 r. Wartość bonu odpowiadać będzie liczbie godzin przemnożoną przez stawkę za jedną godzinę usług. Wartość bonu senioralnego, która nie zostanie wykorzystana w danym miesiącu, nie jest dodawana do wartości bonu senioralnego ustalanej na kolejny miesiąc.
Bon senioralny nie podlega wymianie na gotówkę czy też inne prawne środki płatnicze lub inne środki wymiany.
Kto realizuje bon senioralny?
Podmiot realizujący bon senioralny będzie kontraktował (forma zatrudnienia czy świadczenia pracy nie będzie determinowana przez ustawę) osoby wykonujące usługi w ramach bonu senioralnego. Na poziomie projektowanych rozwiązań zakłada się ustanowienie minimalnych wymagań, które powinny spełniać osoby wykonującą usługi w ramach bonu senioralnego. W ramach tych wymagań, zakłada się, że osoba wykonująca usługi w ramach bonu senioralnego jest osobą, która:
1) jest pełnoletnia;
2) posiada wykształcenie co najmniej średnie, średnie branżowe, zasadnicze branżowe lub zasadnicze zawodowe;
3) nie jest członkiem rodziny osoby w wieku 75 lat lub więcej, na rzecz której będzie świadczyć usługi w ramach bonu senioralnego;
4) nie jest oddzielnie zamieszkującym małżonkiem, wstępnym ani zstępnym osoby w wieku 75 lat lub więcej, na rzecz której będzie świadczyć usługi w ramach bonu senioralnego;
5) oświadczyła, że jest zdolna pod względem psychofizycznym do świadczenia takich usług w ramach bonu senioralnego;
6) ukończyła szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy.
Osoba świadcząca usługi w ramach bonu senioralnego przed przystąpieniem do ich świadczenia powinna odbyć co najmniej 30-godzinowe szkolenia. Zagadnienia wchodzące w przedmiot szkolenia powinny obejmować m.in.:
1) organizacja opieki nad seniorem;
2) podstawy metodyki pracy opiekuńczej;
3) podstawy psychologii i socjologii w opiece nad seniorem;
4) praktyczne aspekty wykonywania czynności opiekuńcze oraz związanych z aktywizacją społeczną.