Wcześniejsza emerytura stażowa dla nauczycieli od 1 września 2024 r. Dla kogo? Jakie warunki trzeba spełnić? Co załączyć do wniosku?

• Jakie warunki trzeba spełnić by uzyskać wcześniejszą emeryturę nauczycielską ?
• Kiedy nauczyciel nie skorzysta z nowej emerytury
• Trzeba złożyć wniosek i dodatkowe dokumenty
• Jaka będzie wysokość nowej emerytury nauczycielskiej?
• Nowa emerytura nauczycielska wyklucza prawo do emerytury kapitałowej i docelowej
• Wcześniejsza emerytura nauczycielska a środki na subkoncie ZUS i w OFE
• Czy można łączyć nową emeryturę nauczycielską z pracą nauczyciela
• Czy można łączyć nową emeryturę nauczycielską z inną pracą zarobkową niż praca nauczyciela

Jakie warunki trzeba spełnić by uzyskać wcześniejszą emeryturę nauczycielską ?

Z prawa do nowej (wcześniejszej) emerytury nauczycielskiej będą mogli skorzystać nauczyciele, którzy spełnią łącznie następujące warunki:

1) rozwiążą na swój wniosek stosunek pracy, albo dojdzie do rozwiązania stosunku pracy lub jego wygaśnięcia np. z powodu całkowitej likwidacji szkoły czy też z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania nauczyciela w stanie nieczynnym,
2) rozpoczęli przed 1 stycznia 1999 r. faktyczne wykonywanie pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego, 
3) mają okres składkowy, który wynosi co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat faktycznego wykonywania pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego (z wyjątkiem nauczyciela szkoły za granicą), w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
4) nie przysługuje im prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek na podstawie Karty Nauczyciela, 
5) wysokość tej emerytury nie jest niższa niż kwota najniższej emerytury.

Oznacza to, że z nowej emerytury nauczycielskiej będą mogli skorzystać począwszy od:
1 września 2024 r. – nauczyciele, którzy przed tym dniem ukończyli co najmniej 58 lat, 
1 września 2025 r. – nauczyciele, którzy przed tym dniem ukończyli co najmniej 56 lat,
1 września 2026 r. – nauczyciele, którzy w tym dniu będę mieli ukończone 57 lat oraz wszyscy młodsi nauczyciele (w tym zakresie ustawa nie przewiduje ograniczenia).

Istotne jest tylko to, aby nauczyciele ci spełniali warunki wymagane do przyznania takiej emerytury - wyjaśnia Krzysztof Cieszyński - Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego.

Warunki wymagane do nabycia uprawnień do nowej emerytury nauczycielskiej są takie same dla kobiet i mężczyzn. 

Osoby, uprawnione do świadczenia od 1 września 2024 r., czyli nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 r., mogli składać wnioski już od 1 sierpnia 2024 r., czyli miesiąc przed wejściem w życie nowych przepisów.

Kiedy nauczyciel nie skorzysta z nowej emerytury

- Z tego świadczenia nie skorzysta nauczyciel, któremu przysługuje prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek na podstawie art. 88 ust. 2a Karty Nauczyciela, a także ci, których wysokość wyliczonej emerytury jest niższa niż kwota najniższej emerytury określonej w ustawie emerytalnej. Od 1 marca 2024 r. wysokość najniższej emerytury wynosi 1780,96 zł - informuje Katarzyna Krupicka  regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa podlaskiego.

Trzeba złożyć wniosek i dodatkowe dokumenty

Wniosek o nową emeryturę nauczycielską należy złożyć przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego - czyli przed ukończeniem 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn. Prawo do nowej emerytury nauczycielskiej nie ustaje w związku z osiągnięciem tego powszechnego wieku.

Nauczyciele, którzy mają już ustalony kapitał początkowy muszą złożyć w ZUS: 
1) wniosek o emeryturę, 
2) informację o okresach składkowych i nieskładkowych ERP-6,
3) dokumenty, które potwierdzają wykonywanie pracy nauczycielskiej,  
4) dokument, który potwierdza rozwiązanie stosunku pracy na wniosek nauczyciela lub rozwiązanie stosunku pracy, albo jego wygaśnięcie w szczególnych okolicznościach, chyba, że pracodawca złożył już do ZUS dokument ZUS ZWUA, w którym potwierdził te okoliczności. 

Natomiast nauczyciele, którzy nie mają jeszcze ustalonego kapitału początkowego muszą złożyć dodatkowo: 
- dokumenty, które potwierdzają okresy składkowe i nieskładkowe przypadające przed 1 stycznia 1999 r. (np. świadectwa pracy, zaświadczenia, legitymacje ubezpieczeniowe zawierające wpisy dotyczące zatrudnienia), 
- dokumenty, które potwierdzają wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu i uposażenia za lata kalendarzowe przypadające przed 1999 rokiem (np. zaświadczenia na druku ERP-7, legitymacje ubezpieczeniowe zawierające odpowiednie wpisy dotyczące wysokości wynagrodzenia).

Jaka będzie wysokość nowej emerytury nauczycielskiej?

Nowa (wcześniejsza) emerytura nauczycielska obliczona zostanie w wyniku podzielenia zwaloryzowanego kapitału początkowego, zwaloryzowanych składek zgromadzonych na koncie ubezpieczonego oraz zwaloryzowanych środków zgromadzonych na subkoncie przez  średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku, w którym przechodzi na tę emeryturę. Aby mieć prawo do nowej (wcześniejszej) emerytury nauczycielskiej, kwota z wyliczenia musi być nie niższa od minimalnej emerytury, która aktualnie wynosi 1780,96 zł brutto. 

Nowa emerytura nauczycielska wyklucza prawo do emerytury kapitałowej i docelowej

Z chwilą wydania decyzji w sprawie ustalenia prawa do nowej emerytury nauczycielskiej środki w OFE  przechodzą na subkonto w ZUS-ie, które jest zamykane. Tym samym ustaje członkostwo w OFE. W związku z tym kobieta, która jest członkiem OFE, nie nabędzie prawa do emerytury kapitałowej w powszechnym wieku emerytalnym i tym samym nie będzie miała prawa do przeliczenia emerytury  docelowej - po ukończeniu 65 lat.

Wcześniejsza emerytura nauczycielska a środki na subkoncie ZUS i w OFE

W przypadku nowej (wcześniejszej) emerytury nauczycielskiej środki z subkonta (wraz z przekazanymi środkami z OFE) są przenoszone na konto ubezpieczonego i nie podlegają dziedziczeniu. Oznacza to brak prawa do podziału środków lub wypłaty gwarantowanej. 

Czy można łączyć nową emeryturę nauczycielską z pracą nauczyciela

Jeśli osoba pobierająca omawianą wcześniejszą emeryturę nauczycielską, dostanie zgodę organu sprawującego nadzór pedagogiczny, to może pobierając tę emeryturę podjąć pracę nauczyciela w łącznym wymiarze nie wyższym niż ½ obowiązkowego wymiaru zajęć. Ale w ​tym wypadku obowiązują ogólne zasady dotyczące zmniejszania lub zawieszania świadczeń emerytów i rencistów. 
Jeżeli  osoba pobierająca wcześniejszą emeryturę nauczycielską będzie równocześnie pobierać tę emeryturę oraz pracować w łącznym wymiarze wyższym niż ½ wymiaru zajęć lub bez zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny, ZUS zawiesi tej osobie prawo do nowej emerytury nauczycielskiej. Nie będzie mieć wtedy znaczenia przychód tej osoby.

Czy można łączyć nową emeryturę nauczycielską z inną pracą zarobkową niż praca nauczyciela

ZUS informuje, że gdy osoba pobierająca nową wcześniejszą emeryturę nauczycielską podejmie inną pracę zarobkową niż praca nauczyciela, również obowiązują ją ogólne zasady dotyczące zmniejszania lub zawieszania świadczeń emerytów i rencistów. ZUS zawiesi lub zmniejszy emeryturę tej osobie, jeśli osiągnie przychód z działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z pracy w służbach mundurowych, a także z działalności wykonywanej za granicą.
Jeżeli jej zarobki przekroczą 70% przeciętnego wynagrodzenia, ale nie będą wyższe niż 130% tej kwoty, to ZUS zmniejszy jej świadczenie. Jeśli przychód przekroczy 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – ZUS zawiesi wypłatę emerytury.

Zasady te nie mają zastosowania do osób, które ukończyły 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni), czyli osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS województwa pomorskiego 
Beata Kopczyńska, Regionalna Rzeczniczka Prasowa ZUS w województwie śląskim
Katarzyna Krupicka, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS województwa podlaskiego