Ministerstwo Infrastruktury pracuje nad nowelizacją ustawy o zaopatrzeniu w wodę: pierwszy metr sześcienny ma być za 1 zł, dwa kolejne w niższej cenie, a za czwarty i następne metry sześcienne trzeba będzie zapłacić więcej. Takie informacje przekazał 5 sierpnia 2024 r. wiceminister infrastruktury Przemysław Koperski.
- Ministerstwo Infrastruktury: nowelizacja ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę (…) późną jesienią w Sejmie
- Minimum wody pitnej za symboliczny jeden złoty
- Będzie zachęta do oszczędzania wody
- Woda dla zwierząt za darmo
- Rady gmin będą zatwierdzać taryfy za wodę i ścieki
- Wdrożenie przepisów UE
Ministerstwo Infrastruktury: nowelizacja ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę (…) późną jesienią w Sejmie
"Chcemy w sierpniu zakończyć uzgodnienia międzyresortowe i przeprowadzić na ten temat rozmowy z samorządami. Jestem przekonany, że jest szansa, żeby projekt nowelizacji późną jesienią trafił do Sejmu" - powiedział wiceminister infrastruktury w Polskim Radiu 24, odnosząc się do nowelizacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę oraz zbiorowym odprowadzaniu ścieków.
Minimum wody pitnej za symboliczny jeden złoty
Jak przekazał Koperski, resort przewiduje rozwiązania pomocowe, które mają zapewnić minimum wody pitnej za symboliczny jeden złoty. "Tysiąc litrów to gwarancja dostępu do bezpłatnej wody pitnej dla każdego Polaka. Chcemy, żeby nie było bariery ekonomicznej dla nikogo, a jest różnie. Niektórzy z nas zużywają wody więcej, a niektórym jej brakuje. Chcemy zachęcić Polaków, żeby korzystali z wody z kranu zamiast butelkowanej. (...) Chcemy też, żeby w hotelach, restauracjach, kawiarniach był dostęp do bezpłatnej wody pitnej, tak jak to się dzieje w Europie" - podkreślił.
Wcześniej (25 lipca 2024 r.) wiceminister Koperski mówił o tym projekcie w Sejmie. "Chcielibyśmy, żeby samorząd miał możliwość ustawiania tych stawek w sposób elastyczny. Żeby właśnie te pierwsze 1000 litrów, które gwarantuje podstawowe potrzeby, dostęp do bezpłatnej wody pitnej do ugotowania obiadu, do podstawowych potrzeb higienicznych, były za darmo, albo za przysłowiową złotówkę" - wyjaśniał Koperski.
Jak mówił, powinna to być "cena rodzinna", a później samorząd będzie mógł "ustawić taryfy w sposób elastyczny". Podkreślił, że to nie Wody Polskie będą centralnie sterowały stawkami za wodę, tylko samorządowcy "będą oceniać, które rozwiązanie jest najlepsze". Zaznaczył jednak, że wciąż trwają konsultacje międzyresortowe oraz ze stroną samorządową w zakresie dokładnych założeń tego projektu.
Podkreślił też, że "woda w kranie nie tylko powinna być tania czy bezpłatna dla mieszkańców, ale przede wszystkim powinna być bezpieczna. Żeby była bezpieczna, samorządowcy, przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne muszą zapewnić niezbędne remonty, niezbędne działania, które właśnie to bezpieczeństwo, tę czystość wody zapewniają".
"Kolejne 2 metry (sześcienne - PAP) mają kosztować mniej. Jeżeli ktoś zużywa powyżej trzech metrów sześciennych na osobę musi być przygotowany na wyższe rachunki, bo cały system musi się bilansować. Ci, którzy nie podchodzą w sposób oszczędny do korzystania ze wspólnych zasobów wodnych, będą musieli zapłacić więcej. 3 metry na osobę to standard, w którym każdy może komfortowo funkcjonować" - zaznaczył Koperski.
Aktualnie (w 2024 roku) średnie ceny wody to od ok. 4 zł do ponad 5 zł za 1 metr sześcienny. Z reguły drugie tyle trzeba zapłacić za odbiór 1 m3 ścieków.
Będzie zachęta do oszczędzania wody
Jak doprecyzował wiceminister infrastruktury, opłaty za wodę mają być skonstruowane tak, by zachęcać do jej oszczędzania.
Wiceszef resortu dodał, że kompetencja ustalania opłat za wodę została kilka lat temu "skradziona" samorządom. "Samorządowcy słusznie argumentowali, że jeśli odpowiadają za kwestię dostarczania wody, bezpieczeństwo i inwestycje, to powinni mieć również wpływ na kształtowanie taryf. Nowelizacja ustawy przewiduje przeniesienie tej kompetencji na poziom gmin" - przekazał wiceminister.
Woda dla zwierząt za darmo
W dniu 25 lipca 2024 r., odpowiadając na pytania posłów, wiceminister infrastruktury Przemysław Koperski informował również, że w ramach przygotowywanych rozwiązań będzie możliwość zapewnienia bezpłatnej wody pitnej także dla zwierząt. Jak dodał, będzie to woda "nie ta chlorowana z fontann, ale czysta (...), której każde zwierzę będzie mogło się napić".
Rady gmin będą zatwierdzać taryfy za wodę i ścieki
O możliwości wprowadzenia stawki rodzinnej za wodę mówił też 24 lipca 2024 r. minister infrastruktury Dariusz Klimczak. Z założeń projektu nowelizacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę oraz zbiorowym odprowadzaniu ścieków opublikowanych w kwietniu br. w wykazie prac legislacyjnych rządu wynika, że nowe przepisy ponownie przypiszą radzie gminy wyłączne kompetencje do zatwierdzania taryf za wodę i ścieki. Nowe przepisy mają być oparte na rozwiązaniach sprzed wejścia w życie ustawy z 2017 r. Taryfy mają być zatwierdzane w drodze uchwały rady gminy. PGW Wody Polskie będą miały natomiast kompetencje do ingerencji w proces zatwierdzania taryf, tylko jeżeli będą one ustalane na poziomie znacznie wyższym od średniego w danym regionie wodnym. Ma to zapewnić ustawową ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym wzrostem cen.
Jeżeli projekt taryfy zakładać będzie wzrost cen i stawek opłat nowej taryfy dotyczącej odprowadzania ścieków lub zaopatrzenia w wodę o co najmniej 15 proc. ponad średnią stawek taryfy w danym regionie wodnym obowiązującej w roku poprzednim, wtedy wymagane będzie uzyskanie stanowiska organu regulacyjnego, czyli PGW Wody Polskie. Wysokość cen i stawek opłat taryfy dotyczącej zaopatrzenia w wodę dla każdego regionu wodnego obowiązującej w roku poprzednim ogłaszać będzie minister właściwy do spraw gospodarki wodnej, nie później niż do dnia 31 października każdego roku.
(PAP)
gkc/ pad/bpk/ malk/
Wdrożenie przepisów UE
Założenia omawianej nowelizacji zostały już wpisane w Wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów. Zasadniczym celem projektu jest wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2184 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. UE L 435 z 23.12.2020, str. 1), zwanej dalej: „dyrektywą (UE) 2020/2184”. Państwa członkowskie Unii Europejskiej są zobowiązane do dokonania transpozycji tej dyrektywy w ciągu 2 lat od dnia jej wejścia w życie, to jest do dnia 12 stycznia 2023 r.
Dyrektywa (UE) 2020/2184 stanowi wersję przekształconą dyrektywy Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. WE L 330 z 05.12.1998, str. 32 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 4, str. 90, z późn. zm.), zwanej dalej: „dyrektywą 98/83/WE”.
W ramach transpozycji dyrektywy (UE) 2020/2184 przewiduje się wprowadzenie regulacji ustawowych, w postaci zmiany ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw, takich jak:
1) określenie obowiązków dostawców wody obejmujących badania jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w zakresie wewnętrznej kontroli jakości wody – obowiązki te będą stosowane od dnia wejścia ustawy w życie;
2) doprecyzowanie kompetencji organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zwanej dalej „PIS”, oraz procedur w zakresie nadzoru nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, obejmujących monitoring jakości wody przeznaczonej do spożycia, stwierdzanie przydatności wody do spożycia przez ludzi, dokonywania ocen obszarowych jakości wody oraz procedowania wniosków o udzielenie zgód na odstępstwa od wymagań jakościowych dla wody – regulacje w tym zakresie będą obowiązywały od dnia wejścia ustawy w życie;
3) zobowiązanie dostawców wody do wykonywania ocen ryzyka w obszarach zasilania ujęć wody (po raz pierwszy do dnia 12 lipca 2027 r., zgodnie z dyrektywą (UE) 2020/2184) i systemach zaopatrzenia w wodę (po raz pierwszy do dnia 12 stycznia 2029 r., zgodnie z dyrektywą (UE) 2020/2184) oraz podejmowania działań mających na celu zarządzanie tym ryzykiem; określenie kompetencji organów Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, zwanego dalej „PGW WP”, w zakresie opiniowania przeprowadzonych ocen ryzyka i prowadzenia działań zapobieganiu ryzyku.
Przewiduje się, że dostawcy wody będą dokonywać oceny ryzyka w obszarze zasilania ujęcia wody i co 6 lat dokonywać jej przeglądu i w razie potrzeb aktualizacji oraz przekazywać właściwym organom PIS oraz właściwym organom PGW WP. Właściwe organy PGW WP stosują działania celem zapobiegania ryzyku lub jego kontroli oraz zapewnią KE, Europejskiej Agencji Środowiska i Europejskiemu Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób dostęp do ocen ryzyka w obszarach zasilania ujęć wody. Ocenę ryzyka w systemach zaopatrzenia w wodę dostawcy wody przekazywać będą właściwym organom PIS;
4) zobowiązanie właścicieli lub zarządców nieruchomości do wykonywania ocen ryzyka w wewnętrznych systemach wodociągowych (po raz pierwszy do dnia 12 lipca 2029 r., zgodnie z dyrektywą (UE) 2020/2184), uregulowanie procedur nabywania uprawnień do wykonywania tych ocen.
Obowiązek wykonywania oceny ryzyka w wewnętrznych systemach wodociągowych, a następnie co 6 lat ich przeglądów i ewentualnych aktualizacji, będzie dotyczył właścicieli lub zarządców obiektów priorytetowych czyli obiektów budowlanych niemieszkalnych przeznaczonych do okresowego albo stałego pobytu ludzi oraz obiektów budowlanych użyteczności publicznej oraz właścicieli lub zarządców budynków mieszkalnych lub innych niebędących obiektami priorytetowymi, z wyłączeniem budynków mieszkalnych jednorodzinnych, w których użytkownicy mogą być narażeni na ryzyko związane z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi wynikające z bakterii z rodzaju Legionella lub ołowiu. Obiekty priorytetowe zostaną określone w akcie wykonawczym do ustawy;
5) określenie kompetencji właściwych organów w zakresie opracowywania zbiorów danych i sprawozdań na potrzeby wypełnienia zobowiązań raportowych w zakresie oceny i zarządzania ryzykiem, przekroczeń wartości parametrycznych parametrów jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi i podejmowanych w związku z tym działań naprawczych, wystąpienia incydentów lub zdarzeń skutkujących potencjalnym zagrożeniem dla zdrowia ludzi oraz udzielonych zgód na odstępstwa od wymagań dla parametrów chemicznych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, wobec KE, Europejskiej Agencji Środowiska oraz Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób – obowiązki te będą stosowane od dnia wejścia ustawy w życie;
6) określenie kompetencji właściwych organów w zakresie wdrażania procedur oceny zgodności, w tym tworzenia jednostek uprawnionych do oceny i weryfikacji materiałów i produktów do kontaktu z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi – według zasad zharmonizowanych w Unii Europejskiej, których podstawą są akty wykonawcze i delegowane przyjęte przez KE, co wiąże się z nałożeniem obowiązków na różne grupy podmiotów: obligatoryjne zapewnienie zgodności składu materiałów z europejskimi listami pozytywnymi – producenci materiałów; metodyki testowania i zatwierdzania materiałów końcowych oraz kryteria akceptacji wyników określone w aktach wykonawczych – laboratoria badawcze z uwagi na zakres i metodę badań, producenci z uwagi na koszty badań; przeprowadzenie oceny stałości właściwości użytkowych wyrobów – akredytowana jednostka uczestnicząca w ocenie zgodności, spełniająca wymagania określone przez KE;
7) określenie wymagań dla producentów/importerów chemikaliów do uzdatniania wody i materiałów filtracyjnych kontaktujących się z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz dla dostawców wody w zakresie ich stosowania jak również określenie kompetencji właściwych organów w zakresie nadzoru nad chemikaliami do uzdatniania wody i materiałami filtracyjnymi kontaktującymi się z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi;
8) uregulowanie obowiązków dostawców wody (w szczególności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych), organów PGW WP oraz ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej w zakresie wykonania oceny wycieków wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (wielkości wycieków wody) oraz opracowania planów działania w celu ograniczenia wycieków wody.
Wobec powyższego zakłada się, że przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne zaopatrujące w wodę co najmniej 50 000 osób lub dostarczające co najmniej średnio 10 000 m3 wody na dobę dokonają oceny wielkości wycieków wody w sieci wodociągowej za rok 2024, a następnie przekażą sprawozdania zawierające wyniki oceny właściwym jednostkom PGW WP, które zbiór danych przekażą do KE do dnia 12 stycznia 2026 r. (zgodnie z dyrektywą (UE) 2020/2184) – po uprzednim zatwierdzeniu przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej. W zależności od oceny wielkości wycieków wody minister właściwy do spraw gospodarki wodnej opracuje, we współpracy z PGW WP, plan działań mających na celu ograniczenie wielkości wycieków wody i przekaże ten plan KE w terminie 2 lat od dnia przyjęcia aktu delegowanego KE;
9) ustanowienie procedur i nałożenie obowiązków na organy lub inne jednostki organizacyjne gminy w zakresie identyfikacji osób lub grup ludności pozbawionych dostępu albo posiadających ograniczony dostęp do wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz we współpracy z dostawcami wody podejmowania działań w celu zapewnienia lub poprawy dostępu tych osób / grup do wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi – regulacje w tym zakresie będą obowiązywały od dnia wejścia ustawy w życie.
Zakłada się podejmowanie przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast we współpracy z dostawcami wody działań w celu poprawy lub utrzymania powszechnego dostępu ludności do wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi poprzez informowanie o możliwościach podłączenia się do sieci wodociągowej lub o alternatywnych sposobach uzyskania dostępu do wody oraz stosowanie innych niezbędnych i odpowiednich środków. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta po uzyskaniu informacji z ośrodka pomocy społecznej identyfikuje osoby oraz wrażliwe i zmarginalizowane grupy osób bez dostępu lub o ograniczonym dostępie do wody, ocenia możliwości poprawy dostępu do wody. Wójt, burmistrz lub prezydent miast przekazuje informacje o wyżej wymienionych działaniach właściwym jednostkom PGW WP, które co 6 lat będą przekazywały te informacje do KE (po raz pierwszy do dnia 12 stycznia 2029 r., zgodnie z dyrektywą (UE) 2020/2184);
10) szczegółowe uregulowanie obowiązków dostawców wody w zakresie informowania konsumentów o jakości, cenach i zużyciu wody oraz określenie środków przekazywania tych informacji – obowiązki te będą stosowane od dnia wejścia ustawy w życie.
Zakłada się przynajmniej raz do roku przekazywanie przez dostawców wody konsumentom np. na fakturze lub w aplikacji mobilnej informacji dotyczących: ilości rocznie zużytej wody; przebiegu zużycia w porównaniu ze średnim zużyciem w gospodarstwach domowych, ceny za litr wody dla porównania z cenami wody butelkowanej.
Dostęp online do aktualnych informacji, takich jak jakość wody, przekroczenia wartości parametrycznych, twardość oraz stopień mineralizacji wody, wyniki programów monitoringu, wyniki oceny ryzyka itp.
W ramach realizacji wniosków po kontroli NIK „Gospodarowanie zasobami wodnymi przez przedsiębiorstwa wodociągowe w gminach wiejskich” przewiduje się zmianę art. 21 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków polegającą na zwolnieniu z obowiązku opracowania wieloletniego planu przedsiębiorstw wodociągowych, które nie tylko nie planują budowy urządzeń wodociągowych lub urządzeń kanalizacyjnych, ale również nie planują ich modernizacji.