Do ubiegania się o świadczenie wspierające niezbędne jest uzyskanie decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia. Decyzje wydają wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności. Niestety, rozpatrywanie wniosków o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia trwa zbyt długo.
- Świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnościami
- Jak otrzymać świadczenie wspierające
- Interwencja RPO w sprawie wydawania decyzji o poziomie potrzeby wsparcia
Świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnościami
Od 1 stycznia 2024 r. można ubiegać się o świadczenie wspierające, które jest formą pomocy dla dorosłych osób z niepełnosprawnościami. Celem świadczenia jest udzielenie pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób.
Wysokość świadczenia wspierającego zależy od poziomu potrzeby wsparcia, czyli liczby przyznanych punktów i jest powiązana z wysokością renty socjalnej:
- 95–100 punktów – 220% renty socjalnej (3918,11 zł),
- 90–94 punktów – 180% renty socjalnej (3205,73 zł),
- 85–89 punktów – 120% renty socjalnej (2137,15 zł),
- 80–84 punktów – 80% renty socjalnej (1424,77 zł),
- 75–79 punktów – 60% renty socjalnej (1068,58 zł),
- 70–74 punktów – 40% renty socjalnej (712,38 zł).
W 2024 r. świadczenie wspierające jest dostępne tylko dla osób z niepełnosprawnościami z najwyższymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 87 do 100 punktów.
Jak otrzymać świadczenie wspierające
Do otrzymania świadczenia wspierającego osoba z niepełnosprawnością powinna najpierw uzyskać od wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia.
Wniosek o wydanie decyzji można złożyć w formie elektronicznej za pomocą portalu informacyjno-usługowego EMP@TIA. Możliwe jest także złożenie wniosku bezpośrednio w wojewódzkim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności albo za pośrednictwem powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Dopiero po otrzymaniu decyzji WZON osoba z niepełnosprawnością może złożyć do ZUS wniosek o wypłatę świadczenia wspierającego. Wniosek należy złożyć wyłącznie przez Internet za pośrednictwem: platformy PUE ZUS, portalu informacyjno-usługowego EMP@TIA na stronie empatia.mpips.gov.pl lub bankowości elektronicznej.
Interwencja RPO w sprawie wydawania decyzji o poziomie potrzeby wsparcia
W teorii zatem kwestia uzyskania świadczenia wspierającego nie wygląda zbyt skomplikowanie. Jednak w praktyce są z tym duże kłopoty.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) wpływają skargi na długie oczekiwanie na wydanie decyzji wojewódzkich zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności o poziomie potrzeby wsparcia, bez czego osoby z niepełnosprawnościami nie mogą wnosić o świadczenie wspierające. Ze skarg wynika, że procedowanie nad wnioskami o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia jest zbyt długie. Czas oczekiwania na wydanie decyzji przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności może wynosić kilka, a nawet kilkanaście miesięcy. Tak długie postępowania mogą nie tylko opóźnić uzyskanie należnego wsparcia finansowego, ale w sytuacjach najbardziej krytycznych część osób może zostać go zupełnie pozbawiona. Tymczasem zgodnie z prawem wydanie decyzji powinno nastąpić w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od złożenia wniosku.
Sytuacja jest na tyle poważna, że zastępca RPO Stanisław Trociuk interweniował w tej sprawie u pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych Łukasza Krasonia, sprawującego nadzór nad ustalaniem poziomu potrzeby wsparcia. W opinii Rzecznika wielomiesięczne oczekiwanie na wydanie orzeczenia o potrzebie wsparcia wymaga wnikliwej analizy i wdrożenia mechanizmów naprawczych.