Przepisy wprowadzające instytucję renty wdowiej nie weszły jeszcze w życie. Ustawa została uchwalona przez Sejm w piątek 26 lipca, jednak to nie koniec prac legislacyjnych. Nowelizacją zajmie się teraz Senat. Co już wiemy o rencie wdowiej? Jakie rozwiązania zaproponował rząd i kiedy miałyby wejść w życie?
- Jaki jest aktualny stan prac nad rentą wdowią?
- Projekt obywatelski a propozycje rządu
- Jak jest obecnie?
Jaki jest aktualny stan prac nad rentą wdowią?
Sejm uchwalił w piątek nowelizację ustawy w sprawie "renty wdowiej" w rządowym kształcie. W głosowaniu przyjęto rządowe poprawki, które przewidują, że drugie świadczenie będzie wypłacane w wysokości 25 procent od 1 stycznia 2027 r. Nowela trafi teraz do Senatu.
Za nowelizacją ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej głosowało 425 posłów, przeciw było dwóch, wstrzymało się 12.
Sejm wcześniej przegłosował rządowe poprawki do ustawy, które przewidują, że drugie świadczenie będzie wypłacane od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. w wysokości 15 procent, a od 1 stycznia 2027 r. w wysokości 25 proc.
Projekt obywatelski a propozycje rządu
Przypomnijmy, iż obywatelski projekt ustawy o rencie wdowiej zakładał wprowadzenie nowej reguły zbiegu prawa do renty rodzinnej z własnymi uprawnieniami do innych świadczeń emerytalno-rentowych. Zgodnie z tymi propozycjami owdowiała osoba mogłaby zachować swoje świadczenie i powiększyć je o 50 procent renty rodzinnej po zmarłym małżonku lub – jeśli taki wariant byłby korzystniejszy – pobierać rentę rodzinną po zmarłym małżonku i 50 procent swojego świadczenia. Autorzy projektu obywatelskiego proponowali stopniowe dojście do pułapu 50 procent świadczenia: najpierw byłoby to 15 procent tego drugiego świadczenia, potem 20 procent i docelowo połowa. Kwota pobieranych świadczeń nie mogłaby być jednak wyższa niż trzykrotność wartości przeciętnej emerytury w Polsce.
22 lipca 2024 r. swoje stanowisko w sprawie renty przyjął rząd. Rada Ministrów zaproponowała m.in., aby drugie świadczenie wypłacane było od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. w wysokości 15 procent, a od 1 stycznia 2027 r. w wysokości 25 procent. Zgodnie z tymi założeniami renta wdowia miałaby być wypłacana bez konsekwencji zmniejszania sumy świadczeń do limitu wynoszącego trzykrotność najniższej emerytury. Propozycja rządu zakłada, projekt wszedł w życie 1 stycznia 2025 r., z zastrzeżeniem, że nabycie prawa do korzystania ze świadczeń według nowej reguły zbiegu następowałoby od 1 lipca 2025 r. Jak podkreślono, rozwiązanie to jest niezbędne, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych i pozostałe organy emerytalno-rentowe mogły przygotować się do wykonywania nowych zadań.
Propozycje te zostały negatywnie zaopiniowane przez Komisję Polityki Społecznej i Rodziny. Na posiedzeniu komisji 26 lipca posłowie PiS krytykowali rządowe poprawki. Urszula Rusecka oceniła, że "renta wdowia" będzie przyjęta "w bardzo okrojonej formie", a Jan Mosiński stwierdził, że rządowe zmiany "wybijają zęby temu projektowi".
Wiceminister rodziny Sebastian Gajewski wyjaśniał, że w rządowym stanowisku zapisano, że w 2028 roku Rada Ministrów dokona weryfikacji wskaźnika wysokości świadczeń w zbiegu, w celu oceny możliwości i zasadności jego podwyższenia, maksymalnie do poziomu 50 procent.
Posłanka Polski 2050 - Trzeciej Drogi Wioleta Tomczak złożyła wniosek o przedstawienie skutków regulacji projektu przez sejmowe biuro ekspertyz w związku z rządowymi poprawkami. Zawnioskowała także odroczenie posiedzenia komisji do czasu uzyskania tych analiz.
Wiceszef MRPiPS odpowiedział, że rząd w swoim stanowisku przedstawił skutki finansowe wprowadzenia zmian. Przekonywał, że rozwiązania są "głęboko przemyślane", a odroczenie posiedzenia może zagrozić wejściu w życie ustawy. Ostatecznie wniosek Polski 2050 został odrzucony.
W głosowaniu rządowe poprawki nie uzyskały większości, dlatego komisja zaopiniowała je negatywnie.
Komisja nie poparła również poprawek PiS, które zakładają m.in. podniesienie do 60 procent kwoty drugiego świadczenia. PiS postulował także, by dojście do tego pułapu było stopniowe: od 1 stycznia 2025 r. do 30 czerwca 2025 r. byłoby to 15 procent, a od 1 lipca 2025. do 31 grudnia 2025 r. – 30 procent.
Jak jest obecnie?
Aktualnie w przypadku zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych obowiązuje zasada wypłaty jednego z nich. Dlatego po śmierci małżonka osoba owdowiała może zachować swoją emeryturę albo z niej zrezygnować i wybrać rentę rodzinną po zmarłym.
Źródło: PAP, Infor.pl
Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej (etap legislacyjny: uchwalona przez Sejm)