Babciowe już coraz bliżej. Jak ZUS będzie wypłacał pieniądze?

• Wnioski o babciowe od 1 października 2024 r. Pieniądze na przełomie listopada i grudnia
• Babciowe, czyli świadczenie "aktywni rodzice w pracy", wyniesie 1500 zł miesięcznie przez dwa lata
• Świadczenie „aktywnie w żłobku” to babciowe o wartości 1500 zł lub 1900 zł miesięcznie
• Świadczenia „aktywnie w domu” przysługuje w wysokości 500 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie

Zgodnie z planem, czyli od 1 października 2024 roku ma ruszyć nabór wniosków do programu Aktywny Rodzic, który zakłada trzy świadczenia dla rodziców dzieci od 12. do 35. miesiąca życia, w tym tzw. babciowe. Na to samo dziecko co miesiąc będzie przysługiwało tylko jedno ze świadczeń. Za obsługę tego zadania odpowiedzialny jest ZUS. Prezes ZUS Zbigniew Derdziuk poinformował, że ustawa o programie Aktywny Rodzic jest wdrażana zgodnie z przyjętym planem.

Wnioski o babciowe od 1 października 2024 r. Pieniądze na przełomie listopada i grudnia

Wnioski o przyznanie pieniędzy z babciowego będzie można składać tylko elektronicznie od 1 października 2024 r. Prezes ZUS Zbigniew Derdziuk zapewnia, że ZUS będzie gotowy do obsługi tego zadania. Po weryfikacji danych (za październik), jakie m.in. składane są u pracodawcy, tj. 5, 10 i 15 każdego miesiąca, ZUS planuje pierwsze wypłaty na przełomie listopada i grudnia.

Wiceministra rodziny Aleksandra Gajewska przekazała, że trwają prace nad intuicyjnym, przyjaznym i prostym w obsłudze systemem do obsługi wniosków. Przypomniała, że wnioski będzie można składać od 1 października, jednak środki z programu zostaną wypłacone do końca roku. "Świadczenie babciowe zakłada weryfikacje aktywności zawodowej rodziców, więc musimy mieć na to czas" – zaznaczyła Gajewska.

"Co jest istotne, to nowe świadczenie, więc nawet jeśli rodzicom umknie moment składania wniosków, to mają trzy miesiące, by złożyć wniosek, a świadczenie będzie im wypłacone wstecz, od 1 października. Dajemy taki moment na zorientowanie się, że takie nowe świadczenie powstało i można z niego skorzystać" – wyjaśniła wiceszefowa MRPiPS. Podkreśliła, że program jest kompleksowy – wszystkie dzieci w wieku od roku do trzech lat będą objęte jednym ze świadczeń. Od rodziców tych dzieci będzie zależało, które świadczenie wybiorą.

Na program Aktywnego Rodzic składają się trzy świadczenia: "aktywni rodzice w pracy", "aktywnie w żłobku" i "aktywnie w domu". Jedno z nich będzie zależało od aktywności zawodowej rodziców. Rodzice będą mogli zdecydować, na co przeznaczą otrzymane pieniądze.

Babciowe, czyli świadczenie "aktywni rodzice w pracy", wyniesie 1500 zł miesięcznie przez dwa lata

Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje obywatelom polskim, a także cudzoziemcom, zgodnie z określonymi przez ustawodawcę przepisami, zawartymi w art. 7 ustawy o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”. Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje na nieobjęte opieką w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu albo sprawowaną przez dziennego opiekuna dziecko aktywnym zawodowo:

1. matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca, z uwzględnieniem art. 10 ust. 3 [tj. W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia „aktywni rodzice w pracy” ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego świadczenia.], albo
2. opiekunowi faktycznemu dziecka, albo
3. osobie pełniącej funkcję rodziny zastępczej albo osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, o których mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2024 r. poz. 177).

Na dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje wyłącznie odpowiednio aktywnej zawodowo osobie pełniącej funkcję rodziny zastępczej albo aktywnej zawodowo osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka.
W przypadku osoby ubiegającej się lub otrzymującej „aktywni rodzice w pracy”, która wspólnie z małżonkiem lub wspólnie z rodzicem dziecka wychowuje dziecko, albo zgodnie z oświadczeniem wspólnie z inną osobą zamieszkuje i wychowuje dziecko, świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje jeżeli zarówno osoba ubiegająca się lub otrzymująca świadczenie „aktywni rodzice w pracy” jak i osoba wspólnie z nią wychowująca dziecko, z tytułu aktywności zawodowej podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od podstawy, której łączna wysokość wynosi nie mniej niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę, przy czym podstawa, od której opłacane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe każdego z nich nie może być niższa niż:

1. 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”;
2. 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” – w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, o których mowa w ust. 4 lub w art. 18a i 18c ustawy z dnia 13 października1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. 

W przypadku osoby ubiegającej się lub otrzymującej świadczenie „aktywni rodzice w pracy” będącej, zgodnie z oświadczeniem, osobą samodzielnie wychowującą dziecko, świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje jeżeli osoba ubiegająca się lub otrzymująca świadczenie „aktywni rodzice w pracy” z tytułu aktywności zawodowej podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu od podstawy, której wysokość wynosi nie mniej niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia - tak wynika z art. 10 ust. 1 ustawy.
Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje w wysokości 1500 zł miesięcznie na dziecko, a w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji – w wysokości 1900 zł miesięcznie. 

Świadczenie „aktywnie w żłobku” to babciowe o wartości 1500 zł lub 1900 zł miesięcznie

Kolejne nowe świadczenie przewidziane w ramach programu to świadczenia „aktywnie w żłobku”. Przepisy dotyczące świadczenia „aktywnie w żłobku” zawiera rozdział trzeci ustawy o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”.
Zgodnie z zapisami ustawy, świadczenie „aktywnie w żłobku” przysługuje rodzicom na dziecko, które uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego albo jest objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna, nie dłużej jednak niż do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 rok życia lub w przypadku gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym – 4. rok życia.

Świadczenie „aktywnie w żłobku” przysługuje na dofinansowanie kosztów objęcia dziecka opieką w żłobku, klubie dziecięcym albo sprawowaną przez dziennego opiekuna.
Świadczenie „aktywnie w żłobku” przysługuje w wysokości 1500 zł miesięcznie na dziecko w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, a w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji – w wysokości 1900 zł miesięcznie. Wysokość świadczenia „aktywnie w żłobku” nie może być jednak wyższa niż wysokość opłaty ponoszonej przez rodziców za pobyt dzieci w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.

Świadczenie „aktywnie w żłobku” przysługuje, jeżeli wysokość opłaty ponoszonej przez rodziców za pobyt dzieci w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna nie jest wyższa niż 120% uśrednionego kosztu pobytu dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna rozumianego jako uśrednione miesięczne wydatki ponoszone przez jednostki samorządu terytorialnego na zapewnienie jednemu dziecku opieki odpowiednio w żłobku lub klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.

Świadczenia „aktywnie w domu” przysługuje w wysokości 500 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie

Dla kogo świadczenie „aktywnie w domu”? W jakiej wysokości? Świadczenie „aktywnie w domu” przysługuje matce albo ojcu albo opiekunowi faktycznemu dziecka od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia.

Świadczenie „aktywnie w domu” przysługuje w wysokości 500 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie. Przy czy, gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia „aktywnie w domu” ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego świadczenia.

Świadczenie „aktywnie w domu” nie przysługuje, jeżeli:
1) dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej;
2) rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej;
3) na to samo dziecko, za dany miesiąc: 
a) zostało przyznane świadczenie „aktywni rodzice w pracy”, 
b) zostało przyznane świadczenie „aktywnie w żłobku”;
4) członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia „aktywnie w domu”,chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.