System kaucyjny w Polsce. Znamy już wysokość kaucji za jedną sztukę opakowania

Chodzi o rozporządzenie Ministra Klimatu i środowiska z dnia 8 lipca 2024 r. w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym. Wydane na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, czyli ustawy zawierającej przepisy wprowadzającej w Polsce systemu kaucyjny.

Wysokość kaucji za jedną sztukę opakowania w ramach systemu kaucyjnego

Wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym dotyczy konkretnych rodzajów opakowań. Zgodnie z wydanym rozporządzeniem, wysokość kaucji za jedną sztukę opakowania wynosi dla:

• butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do trzech litrów, włącznie z ich zakrętkami i wieczkami z tworzyw sztucznych, z wyłączeniem szklanych lub metalowych butelek na napoje, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw sztucznych - 0,50 zł;
• puszek metalowych o pojemności do jednego litra - 0,50 zł;
• butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra - 1,00 zł.

Przy czym ustawodawca wprowadził również wartość maksymalną kaucji. Zgodnie z art. 40m ust. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, maksymalna wysokość kaucji może wynosić 2 zł.

System kaucyjny w Polsce - jak to ma funkcjonować w praktyce?

Przypomnijmy, że przepisy dotyczące systemu kaucyjnego, który zacznie działać w Polsce od 2025 roku, wprowadzone zostały ustawą z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw. Podstawą prac nad ustawą była dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywa SUP). Założenia systemu kaucyjnego, określone w ustawie, są między innymi takie:

• wprowadzony zostanie w Polsce system kaucyjny obejmujący jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 litrów, szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki o pojemności do 1 litra,
• zakłada się, że to rozwiązanie:
  • zmniejszy zanieczyszczenie środowiska przez odpady opakowaniowe,
  • zwiększy poziom selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych,
  • zwiększy poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych,
  • wyrobi w społeczeństwie pozytywne nawyki dot. segregowania odpadów,
• w ramach systemu kaucyjnego, przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem zobowiązani zostaną do umieszczania na tych opakowaniach oznakowania określającego wysokość kaucji,
• przy sprzedaży napojów w opakowaniach jednorazowego albo wielokrotnego użytku objętych systemem kaucyjnym do ceny napojów doliczona zostanie kaucja, której wysokość zostanie określona w rozporządzeniu. Przy zwrocie opakowań, w celu odzyskania kaucji, nie będzie wymagane okazanie paragonu, gdyż opakowania objęte systemem będą odpowiednio oznakowane,
• wszystkie jednostki handlowe, niezależnie od ich powierzchni, będą pobierały kaucję, jeżeli oferują napoje w opakowaniach objętych systemem. Puste opakowania objęte systemem kaucyjnym będzie można zwracać w jednostkach handlowych o powierzchni powyżej 200 m2. Jednostki handlowe o powierzchni poniżej 200 m2 będą mogły dobrowolnie przystąpić do systemu w zakresie zbierania pustych opakowań i zwracania kaucji,
• możliwe będzie tworzenie punktów zbierania pustych opakowań poza jednostkami handlowymi.

Na jakich zasadach opiera się działanie systemu kaucyjnego? Ustawodawca wprowadził następujące reguły:

• przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą tworzyli ten system za pośrednictwem podmiotu reprezentującego. Przedsiębiorcy będą obowiązani osiągnąć określone poziomy selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu (90% od 2029 r.),
• zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą finansowali ten system. Wprowadzający, będą ponosili koszty związane m.in. ze zbiórką, odbieraniem i transportem opakowań i odpadów czy prowadzeniem ewidencji i rozliczaniem kaucji,
• system będzie dodatkowo finansowany z niezwróconej kaucji oraz ze sprzedaży materiałów pochodzących z recyklingu,
• pobrana kaucja będzie przekazywana do podmiotu reprezentującego, a wszelkie rozliczenia finansowe będą dokonywane w okresie nie dłuższym niż miesięcznym,
• ustawa dopuszcza funkcjonowanie na rynku kilku operatorów systemu kaucyjnego.