Nadanie statusu uchodźcy w państwie członkowskim UE nie pozwala na dokonanie ekstradycji takiego uchodźcy do jego państwa pochodzenia. Dopóki organ, który nadał ten status, nie zniesie go lub go nie cofnie, nie można dokonać ekstradycji tego uchodźcy, niezależnie od powodów leżących u podstaw wniosku o ekstradycję. Tak uznał Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 18 czerwca 2024 r. - w sprawie C-352/22 (Generalstaatsanwaltschaft Hamm) dotyczącej wniosku o ekstradycję uchodźcy pochodzenia kurdyjskiego do Turcji, podejrzanego o morderstwo.
- Żądanie ekstradycji osoby, która uzyskała status uchodźcy w UE
- TSUE: Nie można dokonać ekstradycji osoby ze statusem uchodźcy
Żądanie ekstradycji osoby, która uzyskała status uchodźcy w UE
W rozpatrywanej przez TSUE sprawie, Turcja zażądała od Niemiec ekstradycji obywatela tureckiego pochodzenia kurdyjskiego, podejrzanego o morderstwo. Sąd niemiecki, który ma orzec w przedmiocie tego wniosku, powziął wątpliwość, czy okoliczność, że zainteresowanemu nadano status uchodźcy w 2010 r. we Włoszech ze względu na ryzyko prześladowań politycznych ze strony władz tureckich z powodu wspierania Partii Pracujących Kurdystanu (PKK), sprzeciwia się ekstradycji. Ponieważ pytanie to wchodzi w zakres europejskiego systemu azylowego oraz Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, sąd niemiecki postanowił zwrócić się w tej kwestii do Trybunału Sprawiedliwości.
TSUE: Nie można dokonać ekstradycji osoby ze statusem uchodźcy
Trybunał Sprawiedliwości UE w omawianym wyroku odpowiedział sądowi niemieckiemu, że nadanie statusu uchodźcy we Włoszech stoi na przeszkodzie ekstradycji zainteresowanego do jego państwa pochodzenia, z którego zbiegł. Dopóki organy włoskie nie zniosą lub nie cofną tego statusu, należy odmówić ekstradycji. Taka ekstradycja sprowadzałaby się bowiem w rzeczywistości do utraty tego statusu.
Ale jednocześnie Trybunał podkreślił, że prawodawca Unii nie ustanowił na tym etapie zasady, zgodnie z którą państwa członkowskie byłyby zobowiązane automatycznie uznać decyzje o nadaniu statusu uchodźcy wydane przez inne państwo członkowskie. Państwa członkowskie mają wobec tego swobodę w zakresie uzależnienia uznania wszystkich praw związanych ze statusem uchodźcy na swoim terytorium od wydania przez ich właściwe organy nowej decyzji nadającej ten status.
Niemiecki organ właściwy powinien na podstawie zasady lojalnej współpracy nawiązać kontakt z organem włoskim, który nadał status uchodźcy. W sytuacji gdy organ włoski zniesie lub cofnie status uchodźcy po nawiązaniu kontaktu, organ niemiecki musi jeszcze sam dojść do wniosku, że zainteresowany nie jest lub przestał być uchodźcą. Zdaniem TSUE formalne nadanie przez państwo członkowskie statusu uchodźcy ma bowiem charakter deklaratoryjny. Wobec tego obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec spełniający odpowiednie przesłanki jest z tego już jedynie względu uchodźcą.
Ponadto sąd niemiecki musi się upewnić, że nie istnieje żadne poważne ryzyko, iż w przypadku ekstradycji zainteresowanego do Turcji zostanie on tam poddany karze śmierci, torturom lub innemu nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu.
Źródło: Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydany 18 czerwca 2024 r. - w sprawie C-352/22 (Generalstaatsanwaltschaft Hamm).