W dniu 18 czerwca 2024 r. zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie skutków decyzji o nadaniu statusu uchodźcy - sprawa o sygnaturze C-753/22 przeciw Bundesrepublik Deutschland.
- Teza wyroku TSUE
- Czego dotyczyła sprawa? Sąd niemiecki: uchodźcy z Syrii grozi w Grecji poważne ryzyko nieludzkiego lub poniżającego traktowania
- Status uchodźcy w innym państwie UE
- TSUE: państwo członkowskie nie jest zobowiązane automatycznie uznać decyzji o nadaniu statusu uchodźcy wydanej przez inne państwo członkowskie
Teza wyroku TSUE
Trybunał stwierdził w tym wyroku, że w sytuacji gdy państwo członkowskie nie może odrzucić jako niedopuszczalnego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego przez wnioskodawcę, któremu inne państwo członkowskie przyznało już taką ochronę, państwo to – ze względu na poważne ryzyko, że ów wnioskodawca zostanie poddany w tym innym państwie członkowskim nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu – powinno przeprowadzić ponowne badanie wniosku w sposób indywidualny. Musi jednak w pełni wziąć pod uwagę decyzję innego państwa członkowskiego oraz informacje uzasadniające tę decyzję.
Czego dotyczyła sprawa? Sąd niemiecki: uchodźcy z Syrii grozi w Grecji poważne ryzyko nieludzkiego lub poniżającego traktowania
Obywatelka syryjska, która uzyskała status uchodźcy w Grecji, złożyła następnie wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niemczech. Sąd niemiecki orzekł, że ze względu na warunki życia uchodźców w Grecji, grozi jej tam poważne ryzyko nieludzkiego lub poniżającego traktowania, wskutek czego nie może ona powrócić do Grecji. Właściwy organ niemiecki oddalił wniosek o nadanie jej statusu uchodźcy, lecz udzielił jej ochrony uzupełniającej. Zainteresowana wniosła skargę do sądów niemieckich na tę decyzję odmowną w sprawie nadania statusu uchodźcy.
Status uchodźcy w innym państwie UE
Federalny sąd administracyjny w Niemczech zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy w takiej sytuacji właściwy organ państwa członkowskiego jest zobowiązany przyznać wnioskodawcy status uchodźcy z tego tylko powodu, że ów status został mu już przyznany przez wspomniane inne państwo członkowskie, lub czy może on ponownie rozpatrzyć ten wniosek co do istoty sprawy w sposób autonomiczny.
TSUE: państwo członkowskie nie jest zobowiązane automatycznie uznać decyzji o nadaniu statusu uchodźcy wydanej przez inne państwo członkowskie
W swoim wyroku Trybunał stwierdził, że na obecnym etapie rozwoju prawa Unii państwa członkowskie nie są zobowiązane automatycznie uznać decyzji o nadaniu statusu uchodźcy wydanych przez inne państwo członkowskie. Jednak państwa członkowskie mogą to uczynić. Niemcy nie skorzystały z tej możliwości.
W tych okolicznościach, w sytuacji gdy właściwy organ nie może odrzucić jako niedopuszczalnego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego przez wnioskodawcę, któremu inne państwo członkowskie przyznało już taką ochronę, organ ten – ze względu na poważne ryzyko, że ów wnioskodawca zostanie poddany w tym innym państwie członkowskim nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu – powinien przeprowadzić ponowne badanie przesłanek nadania statusu uchodźcy w sposób indywidualny, kompletny i zaktualizowany.
Przeprowadzając to badanie, wspomniany organ musi jednak w pełni wziąć pod uwagę decyzję innego państwa członkowskiego o udzieleniu ochrony międzynarodowej wnioskodawcy oraz informacje uzasadniające tę decyzję.
W tym celu powinien niezwłocznie zainicjować wymianę informacji z organem, który wcześniej nadał mu ten status. Jeżeli wnioskodawca spełnia warunki wymagane do uznania go za uchodźcę, organ powinien mu nadać status uchodźcy, nie korzystając przy tym z uprawnień dyskrecjonalnych.
Trybunał zauważył, że wspólny europejski system azylowy, który obejmuje wspólne kryteria identyfikacji osób rzeczywiście potrzebujących ochrony międzynarodowej, jak podkreślono w motywie 12 dyrektywy 2011/95, opiera się bowiem na zasadzie wzajemnego zaufania, zgodnie z którą należy domniemywać, poza wyjątkowymi okolicznościami, że traktowanie osób ubiegających się o ochronę międzynarodową w każdym państwie członkowskim jest zgodne z wymogami prawa Unii, w tym Karty, Konwencji dotyczącej statusu uchodźców, a także europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r.
Także na podstawie ustanowionej w art. 4 ust. 3 akapit pierwszy Traktatu o Unii Europejskiej zasady lojalnej współpracy, zgodnie z którą Unia i państwa członkowskie wzajemnie się szanują i udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z traktatów (wyrok z dnia 6 września 2016 r., Petruhhin, C‑182/15, EU:C:2016:630, pkt 42) i której konkretnym wyrazem jest art. 36 dyrektywy 2011/95, a także art. 49 dyrektywy 2013/32, oraz w celu zapewnienia, w miarę możliwości, spójności decyzji wydawanych przez właściwe organy dwóch państw członkowskich w sprawie potrzeby udzielenia ochrony międzynarodowej temu samemu obywatelowi państwa trzeciego lub bezpaństwowcowi należy stwierdzić, że właściwy organ państwa członkowskiego wezwany do rozstrzygnięcia w sprawie nowego wniosku powinien niezwłocznie zainicjować wymianę informacji z właściwym organem państwa członkowskiego, który wcześniej nadał status uchodźcy temu samemu wnioskodawcy. W związku z tym to do pierwszego z tych organów należy poinformowanie drugiego o nowym wniosku, przekazanie mu swojej opinii w przedmiocie tego nowego wniosku oraz zwrócenie się do niego o przekazanie w rozsądnym terminie informacji będących w jego posiadaniu, które doprowadziły do przyznania tego statusu.
Źródło: wyrok z 18 czerwca 2024 r. - sprawa o sygnaturze C-753/22 przeciw Bundesrepublik Deutschland.