Od 1 czerwca 2024 r. wszystkie instytucje finansowe będą musiały sprawdzić Rejestr Zastrzeżeń Numerów PESEL, zanim udzielą komuś pożyczki czy podpiszą umowę. Zastrzeżenie numeru PESEL to najprostszy sposób na zabezpieczenie się przed oszustami.
Ochrona przed oszustami
Numer PESEL to jedna z najważniejszych danych, jakimi dysponujemy. W razie wykorzystania go przez oszustów można znaleźć się w trudnej sytuacji.
Jeśli obywatel zastrzeże swój numer PESEL, informacja o tym pojawi się w Rejestrze Zastrzeżeń Numerów PESEL. Od 1 czerwca 2024 r., przed podpisaniem umowy z klientem, jego PESEL w rejestrze będzie musiał być sprawdzony przez:
- banki;
- firmy pożyczkowe;
- notariuszy;
- operatorów telekomunikacyjnych.
Jeśli np. udzielą oni pożyczki pomimo zastrzeżenia numeru PESEL, osoba poszkodowana, której dane skradziono, nie będzie musiała spłacać długów, które zaciągnęli oszuści. To będzie radykalna zmiana na korzyść ofiar przestępstw czy kradzieży tożsamości. Przed 1 czerwca to do nich należało udowodnienie, że nie zaciągnęli zobowiązań prawnych lub finansowych.
Można korzystać z PESEL po jego zastrzeżeniu
W trosce o bezpieczeństwo danych warto na wszelki wypadek mieć swój PESEL cały czas zastrzeżony. W razie potrzeby można cofnąć zastrzeżenie, a następnie zastrzec swój numer PESEL ponownie. W ten sposób dane będą stale chronione.
Po zastrzeżeniu numeru PESEL nadal można z niego korzystać. Zastrzeżony numer PESEL nie wpływa na:
- sprawy urzędowe (np. wzięcie ślubu, zameldowanie się czy wyrobienie dokumentów),
- sprawy zdrowotne (np. wizyty u lekarza, pobyt w szpitalu czy wykupienie recepty),
- udział w wyborach,
- ważność dokumentów (np. dowodu osobistego, paszportu czy prawa jazdy),
- korzystanie z profilu zaufanego,
- podróżowanie (np. przekraczanie granicy, podróże lotnicze czy kupowanie biletów lotniczych),
- wykonywanie czynności służbowych (np. podpisywanie umów w pracy),
- korzystanie z usług poczty (Poczta Polska może ubiegać się o dostęp do weryfikacji zastrzeżenia w rejestrze, ale nie ma takiego obowiązku ustawowego).
Jak zastrzec numer PESEL
Swój numer PESEL mogą zastrzec osoby pełnoletnie. Szybko i łatwo można zastrzec PESEL elektronicznie w aplikacji mobilnej mObywatel 2.0 lub w serwisie internetowym mObywatel.
W aplikacji i serwisie mObywatel można także:
- cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL z automatyczną datą ponownego zastrzeżenia;
- cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL bezterminowo;
- dowiedzieć się, jaka firma i instytucja sprawdzała Twój PESEL oraz z jakiego powodu;
- poznać historię swoich zastrzeżeń.
W aplikacji można dodatkowo otrzymywać na swój telefon powiadomienia związane z usługą „Zastrzeż PESEL”.
Zastrzeżenia numeru PESEL można też dokonać w dowolnym urzędzie gminy.
Numer PESEL można zastrzec, a także cofnąć jego zastrzeżenie bezpłatnie. Nie trzeba przy tym podawać przyczyny, ponieważ każda pełnoletnia osoba, która posiada nadany numer PESEL ma prawo dowolnie zarządzać statusem zastrzeżenia swojego numeru PESEL. Nie ma też znaczenia, ile razy PESEL zostanie zastrzeżony.