Obecna ustawa o zawodzie psychologa niezgodna z prawem europejskim, dlatego toczą się prace nad projektem nowego aktu prawnego. Odpowiednie kwalifikacje i postawa etyczna. Do tego przynależność do samorządu i obowiązek kształcenia ustawicznego – między innymi takie wymogi będą stawiane psychologom.
- Obecna ustawa o zawodzie psychologa niezgodna z prawem europejskim
- Zawód psychologa dla osób z odpowiednimi kwalifikacjami oraz postawą etyczną
- Zamknięty katalog usług psychologicznych oraz ich definicje
- Zadania samorządu zawodowego psychologów
Obecna ustawa o zawodzie psychologa niezgodna z prawem europejskim
Będzie projekt nowej ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów przygotowany przez MRPiPS. Nowelizacja poprzedniej, z 2001 r. ze względu na liczne wady oraz z uwagi na konieczność dokonania licznych zmian jest niemożliwa – czytamy na rządowych stronach.
W wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu została w poniedziałek opublikowana informacja o opracowywanym projekcie ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów. Napisano w nim, że „szerokie spektrum zagadnień, jakimi zajmuje się psycholog, w szczególności zakres jego oddziaływania na zdrowie i życie odbiorców świadczeń psychologicznych wskazuje, że zawód ten powinny wykonywać osoby o odpowiednich kwalifikacjach i postawie etycznej”.
Wskazano, że „ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów nie funkcjonuje w praktyce ze względu na liczne wady prawne i legislacyjne. Jest niezgodna z prawem europejskim”. Zaznaczono, że z uwagi na konieczność dokonania licznych zmian w ustawie o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów nowelizacja dotychczasowej ustawy nie jest możliwa. Niezbędne jest zatem legislacyjne uregulowanie zasad wykonywania tego zawodu.
Zawód psychologa dla osób z odpowiednimi kwalifikacjami oraz postawą etyczną
Opisując istotę rozwiązań planowanych w projekcie, podkreślono, że prawna regulacja dostępu do zawodu psychologa umożliwi jego wykonywanie osobom z odpowiednimi kwalifikacjami oraz postawą etyczną. Wskazano, że „zawód psychologa jest zawodem zaufania publicznego, a tytuł zawodowy +psycholog+ podlega ochronie prawnej”.
Podano, że psycholog będzie uzyskiwał prawo wykonywania zawodu z dniem wpisu na Regionalną Listę Psychologów, prowadzoną przez regionalną radę psychologów. Jest to możliwe dla osób, które uzyskały w Polsce tytuł magistra psychologii lub posiadają dyplom lub kwalifikacje do wykonywania zawodu psychologa nabyte w państwie członkowskim Unii, uznawane w Polsce. Osoba taka musi korzystać w pełni z praw publicznych, mieć pełną zdolność do czynności prawnych, natomiast nie może być prawomocnie skazana na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego.
Po uzyskaniu wpisaniu listę psycholog przez 12 miesięcy ma współpracować z opiekunem w sprawach dotyczących rozwoju zawodowego w celu rozwinięcia w praktyce etycznych standardów wykonywania zawodu i wzmocnienia kompetencji zawodowych. Listę opiekunów będzie prowadzić właściwa regionalna rada.
Zamknięty katalog usług psychologicznych oraz ich definicje
Jak wskazano, wykonywanie zawodu psychologa ma polegać na udzielaniu świadczeń psychologicznych i określony został zamknięty katalog usług psychologicznych oraz zdefiniowano ich poszczególne rodzaje. Dodano, że za wykonywanie zawodu psychologa będzie uważane także prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie psychologii oraz działalności dydaktycznej w zakresie psychologii.
„Psycholog ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji przekazanych przez odbiorcę świadczeń psychologicznych oraz ochrony danych osobowych” – zaznaczono.
Zapowiedziano, że psycholog będzie miał prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego poprzez kształcenie ustawiczne. „Doskonalenie zawodowe, w tym superwizja, jest organizowane przez samorząd zawodowy psychologów w ustalonych okresach edukacyjnych” – doprecyzowano. Stwierdzono, że przynależność do samorządu będzie obowiązkowa. Jednostki organizacyjne samorządu to Krajowa Izba oraz regionalne izby psychologów.
Zadania samorządu zawodowego psychologów
Do zadań samorządu należeć będzie w szczególności sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu psychologa, ustanawianie zasad etyki zawodowej oraz dbanie o ich przestrzeganie, prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej psychologów, reprezentowanie i ochrona ich interesów zawodowych.
Samorząd ma dysponować również karami dyscyplinarnymi, to: nagana, kara pieniężna w wysokości nie wyższej niż 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia, zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od 3 miesięcy do 3 lat oraz skreślenie z Listy skutkujące pozbawieniem prawa do wykonywania zawodu psychologa. Obok tych kar będzie można orzec dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas od roku do 5 lat.
Przewidziano także odpowiedzialność karną za: posługiwanie się tytułem zawodowym psychologa przez osobę nieposiadającą do tego prawa; udzielanie świadczeń psychologicznych przez osobę nieposiadającą do tego prawa; dopuszczenie do udzielania świadczeń psychologicznych osoby, która nie posiada prawa wykonywania zawodu psychologa.
Jako planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów wskazano I kwartał 2026 r. (PAP)