Bon energetyczny 2024 - wnioski od 1 sierpnia. Kiedy będzie wypłata? Komu przysługuje? Ile? Kwota bonu zależy nie tylko od dochodów

• Ustawa o bonie energetycznym już obowiązuje
• Bon energetyczny 2024. Wysokość i kryterium dochodowe. Dochód netto, czy brutto?
• Bon energetyczny 2024 - wnioski
• Opłata mocowa zawieszona do końca 2024 roku
• Cena maksymalna prądu w II połowie 2024 r.
• Maksymalna cena na ciepło systemowe
• Ceny gazu w II połowie 2024 r.
• Inne zmiany

Ustawa o bonie energetycznym już obowiązuje

Ustawa o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego została ostatecznie uchwalona przez Sejm 23 maja 2024 r. także z uwzględnieniem poprawek Senatu. 24 maja br ustawę przekazano do podpisu Prezydentowi RP. W dniu 7 czerwca 2024 r. ustawę podpisał Prezydent RP, 12 czerwca 2024 r. została opublikowana w Dzienniku Ustaw (poz. 859), a 13 czerwca 2024 r. większość jej przepisów weszła już w życie.

Bon energetyczny 2024. Wysokość i kryterium dochodowe. Dochód netto, czy brutto?

Bon energetyczny przysługiwać będzie za okres od 1 lipca 2024 r. do 31 grudnia 2024 r. i będzie świadczeniem pieniężnym dla gospodarstw domowych, których przeciętne dochody w roku 2023 nie przekroczyły 2500 zł na osobę w gospodarstwie jednoosobowym albo 1700 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym. 

Projekt ustawy przewiduje zróżnicowanie stawki bonu energetycznego i dokonuje podziału na 4 grupy gospodarstw domowych:
1) dla jednoosobowego gospodarstwa domowego – 300 zł;
2) dla gospodarstwa domowego składającego się z 2 do 3 osób – 400 zł;
3) dla gospodarstwa domowego składającego się z 4 do 5 osób – 500 zł;
4) dla gospodarstwa domowego składającego się z co najmniej 6 osób – 600 zł. 

Dla osób korzystających ze źródła ogrzewania zasilanego energią elektryczną (np. pompa ciepła czy piec akumulacyjny), proponuje się zwiększone o 100% wsparcie. W tym przypadku proponuje się następujące stawki bonu energetycznego:
1) dla jednoosobowego gospodarstwa domowego – 600 zł;
2) dla gospodarstwa domowego składającego się z 2 do 3 osób – 800 zł;
3) dla gospodarstwa domowego składającego się z 4 do 5 osób – 1000 zł;
4) dla gospodarstwa domowego składającego się z co najmniej 6 osób – 1200 zł. 

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu tej ustawy, bon energetyczny otrzymają różne grupy beneficjentów, którzy z różnych przyczyn mają trudności w pokrywaniu rachunków za energię. Z pomocy w postaci bonu skorzystają m.in. mniej zamożni emeryci ze świadczeniem poniżej minimalnej emerytury, emeryci i renciści ze świadczeniem równym najniższej emeryturze czy też beneficjenci pomocy socjalnej. 

Bon energetyczny 2024 - wnioski

Wnioski o wypłatę bonów energetycznych trzeba będzie składać do gmin (tj. do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta). Zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 40, 572,1463, 1688), do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej, m.in. wypłaty przedmiotowego bonu, upoważnione mogą być również inne organy. Gminom przysługiwać będzie 2% wartości wypłaconych świadczeń na poczet obsługi ustawowego zadania. 

Przepisy ustawy przewidują katalog danych, jakie podaje się we wniosku o wypłatę bonu energetycznego. 

Wzór wniosku o wypłatę bonu energetycznego będzie udostępniany przez ministra właściwego do spraw energii w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu, co pozwoli na zapewnienie przejrzystości i kompletności tego wniosku, a jednocześnie odciąży gminy z konieczności samodzielnego przygotowywania wzoru wniosku. Należy podkreślić dodatkowo, że w zakresie przetwarzania danych osobowych na potrzeby realizacji wypłat bonów energetycznych zastosowanie będą miały przepisy art. 29 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. 

Wypłata bonu energetycznego powinna być zrealizowana w bieżącym roku oraz na początku 2025 r. Niemniej w związku potencjalnymi przypadkami spornymi i związanymi z nimi ewentualnymi rozstrzygnięciami Samorządowych Kolegiów Odwoławczych oraz sądów administracyjnych, zdecydowano się na zabezpieczenie środków na ewentualne wypłaty również w kolejnych latach.

Opłata mocowa zawieszona do końca 2024 roku

Omawiana ustawa o bonie energetycznym przewiduje też zawieszenie pobierania opłaty mocowej od gospodarstw domowych na pół roku. Opłata mocowa to jedna z opłat dystrybucyjnych energii elektrycznej. Jej wysokość ustala prezes URE. Jest ona zależna od zużycia energii elektrycznej i aktualnie wynosi: 
2,66 zł netto miesięcznie dla gospodarstw domowych zużywających do 0,5 MWh rocznie,
6,39 zł netto miesięcznie w przypadku zużycia 0,5–1,2 MWh,
10,64 zł netto miesięcznie dla odbiorców zużywających 1,2–2,8 MWh,
14,90 zł netto miesięcznie dla zużywających powyżej 2,8 MWh rocznie.

To raczej niewielka ulga, bowiem na skutek tego zawieszenia opłaty mocowej odbiorcy (gospodarstwa domowe) w całej II. połowie 2024 roku zaoszczędzą od 19,63 zł do 109,96 zł brutto. Gospodarstwo domowe, które rocznie zużywa ok. 2 MWh energii (takich jest najwięcej), oszczędzi z tego tytułu (przez te całe sześć miesięcy) kwotę 78,52 zł brutto.

Cena maksymalna prądu w II połowie 2024 r.

Zgodnie z ustawą o bonie energetycznym, cena maksymalna prądu w drugiej połowie 2024 r. ma wynieść:
- 500 zł netto za 1 MWh (czyli (50 groszy netto za 1 kWh) dla gospodarstw domowych (bez względu na zużycie) - daje to kwotę brutto (razem z VAT i akcyzą): 0,6212 zł za 1 kWh oraz
- 693 zł za MWh dla jednostek samorządu, podmiotów użyteczności publicznej (np. szkół, żłobków, szpitali) oraz dla małych i średnich przedsiębiorców. Z możliwości rozliczenia po cenie maksymalnej wyłączeni zostali jednak ci odbiorcy prądu, którzy zawarli umowy na sprzedaż tej energii elektrycznej z ceną dynamiczną. 

Obecnie (do końca czerwca 2024 r.) cena maksymalna energii elektrycznej dla gospodarstw domowych to 412 zł netto – bez VAT i akcyzy - za 1 MWh w przypadku odbiorców, którzy nie przekraczają określonych limitów zużycia.

Omawiana ustawa umożliwi również stosowanie w 2024 roku przez sprzedawców prądu upustu na rachunku w rozliczeniach z odbiorcami w przypadku oszczędnego zużycia energii.

Maksymalna cena na ciepło systemowe

Nowe przepisy zakładają ponadto przedłużenie funkcjonowania mechanizmu maksymalnej ceny dostawy ciepła do dnia 30 czerwca 2025 r. W uzasadnieniu projektu podano, że przedsiębiorstwa samodzielnie będą obliczać i wprowadzać w rozliczeniach maksymalną cenę dostawy ciepła „(…) z uwzględnieniem cen i stawek opłat w każdej grupie taryfowej, powiększonych w stosunku do cen i stawek opłat stosowanych na dzień 30 września 2022 r. odpowiednio o: 46 proc. – w okresie od dnia 1 lipca 2024 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.; 52 proc. – w okresie od dnia 1 stycznia 2025 do dnia 30 czerwca 2025 r.”.

Dodano, że maksymalną cenę ciepła obwarowano też limitem kwotowym wynikającym z wprowadzenia nowej wysokości kwoty średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą, tak aby nie doszło do nadmiernych wzrostów cen ciepła.

Od 30 czerwca 2024 r. wysokość średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą została utrzymana na dotychczasowym poziomie: 150,95 zł/GJ dla ciepła wytwarzanego w źródłach ciepła opalanych gazem ziemnym lub olejem opałowym, 103,82 zł/GJ dla ciepła wytwarzanego w pozostałych źródłach ciepła. Z kolei od 1 lipca 2024 r do 31 grudnia 2024 r. będzie to 119,39 zł/GJ, a od 1 stycznia 2025 r. do 30 czerwca 2025 r. - 134,97 zł /GJ - dla wszystkich źródeł ciepła.

„W rozliczeniach z odbiorcami przedsiębiorstwo ciepłownicze wciąż będzie obowiązane wykorzystywać cenę najkorzystniejszą dla odbiorcy” – podkreślono w uzasadnieniu.

Ceny gazu w II połowie 2024 r.

Odnośnie do gazu, w uzasadnieniu projektu podkreślono, iż ze względu na zmiany cen tego paliwa na towarowych giełdach energii, uzasadniona jest rekalkulacja taryf. „Obecnie obowiązujące taryfy kalkulowane były w oparciu o parametry rynkowe aktualne na koniec 2023 r. Dynamicznie zmieniająca się sytuacja na rynku gazu ziemnego wymaga aktualizacji taryf na drugą połowę 2024 r. Powyższe pozwoli na zbliżenie sztywnych cen gazu do poziomu cen rynkowych i stopniowe odejście od nadzwyczajnych interwencji rynkowych. Elementem stopniowego odejścia od interwencji cenowej skierowanej do odbiorców objętych ochroną taryfową będzie uwolnienie stawek dystrybucji paliw gazowych, które obecnie są administracyjnie utrzymywane na poziomie z dnia 1 stycznia 2022 r.” – wskazano.

W uzasadnieniu projektu podkreślono, że „celem ustawy jest zminimalizowanie wzrostu cen dla grupy odbiorców objętych dotąd ochroną wynikającą z interwencji państwa”.

„Przyjęta w ustawie forma ochrony odbiorców końcowych umożliwia równe i solidarne poniesienie przez nich kosztów związanych ze zmianami cen na rachunkach przy równoczesnej minimalizacji wzrostu tych cen. Nowa forma ochrony skierowana jest do grupy odbiorców węższej niż ta objęta ochroną do dnia 30 czerwca 2024 r., tj. wyłącznie do odbiorców, o których mowa art. 62b ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne” – dodano.

Chodzi m.in. o gospodarstwa domowe, wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe oraz o tzw. podmioty wrażliwe jak np. szkoły, żłobki czy podmioty udzielające świadczeń opieki zdrowotnej.

Inne zmiany

Omawiany projekt ustawy przewiduje też zmiany w ustawie o odnawialnych źródłach energii i ustawie o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, a także w przepisach o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym.

W piśmie szefowej MKiŚ wskazano, że odnośnie zmian w ustawie o OZE oraz w ustawie wiatrakowej mają one na celu „zapewnienie prawidłowego funkcjonowania instytucji prosumenta wirtualnego, która przyczynia się do rozwoju odnawialnych źródeł energii, co ostatecznie ma na celu obniżenie kosztów energii elektrycznej dla odbiorców, poprzez zwiększenie udziału źródeł energii nieobciążonych kosztami emisji CO2 w polskim miksie energetycznym”.

Z kolei projektowane zmiany w ustawie o zapasach ropy i gazu mają pozwolić uniknąć „powstania zbędnych i nadmiarowych kosztów związanych ze zmianami własności gazu ziemnego stanowiącego zapasy obowiązkowe, w kontekście planowanej zmiany systemu utrzymywania zapasów strategicznych, które to koszty w przeciwnym razie przeniesione zostałyby na odbiorców końcowych”. W tym przypadku chodzi o możliwość skorzystania z tzw. usługi biletowej w roku gazowym zaczynającym się od 1 października 2024 r.

Większość przepisów ustawy weszła w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, czyli 13 czerwca 2024 r. (PAP)

Źródło: Ustawa z 23 maja 2024 r. o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego. Opublikowana w Dzienniku Ustaw z 12 czerwca 2024 r., poz. 859.