Z psem na plażę - czy można wejść? Sąd: zakaz niezgodny z prawem. Ale nie można puszczać wolno – trzeba prowadzić na smyczy i po nich sprzątać

• Gmina zakazuje wprowadzania psów na plaże
• RPO reaguje na skargi właścicieli psów
• WSA w Szczecinie: nie można zakazać wprowadzania psów na plażę

Gmina zakazuje wprowadzania psów na plaże

Sprawa ma dość długą historię, bo na podstawie § 7 pkt 1 uchwały Nr V/42/2015 Rady Gminy Ustronie Morskie z 31 marca 2015 r. w sprawie regulaminu korzystania z plaży, kąpielisk strzeżonych oraz miejsc wykorzystywanych do kąpieli zlokalizowanych w granicach administracyjnych Gminy Ustronie Morskie, na terenie plaż zabroniono wprowadzania psów i innych zwierząt domowych w okresie od 1 czerwca do 30 września.  Zakaz ten nie dotyczy psów przewodników osób niewidomych i psów asystujących osobą niepełnosprawnym, jeżeli są one trzymane na smyczy. 

Uchwałę tę podjęto na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, który uprawnia radę gminy do wydania aktu prawa miejscowego określającego zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

RPO reaguje na skargi właścicieli psów

Rzecznik Praw Obywatelskich na skutek skarg obywateli, zwrócił się do wójta tej gminy o uchylenie tego zakazu.

Rzecznik argumentował, że w orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowane jest stanowisko, że skoro przepis ustawowy (art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) zobowiązuje organ samorządu gminnego do ustalenia obowiązków nakładanych na właścicieli zwierząt domowych celem zapewnienia ochrony przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku, to nie jest dopuszczalne regulowanie tej samej materii i w takim samym zakresie w uchwale podjętej na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym. Bowiem przepis ten obejmuje bowiem tylko takie sprawy, które nie są objęte delegacją ustawową wynikającą z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a dotyczą zasad i trybu korzystania z urządzeń i obiektów użyteczności publicznej. 

Zdaniem RPO zakres delegacji z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wyłącza zatem wydawanie aktów prawa miejscowego na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym. 

A w uchwale z 12 stycznia 2021 r. ws. przyjęcia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Ustronie Morskie Rada Gminy Ustronie Morskie określiła obowiązki właścicieli zwierząt domowych. Ustanowiono m.in. nakaz wyprowadzania psów na smyczy na terenach użytku publicznego, przy czym w przypadku wyprowadzania psów należących do rasy uznawanej za agresywną nakaz ten obejmuje także nałożenie kagańca na pysk psa oraz obowiązek wyprowadzania psa przez osobę pełnoletnią.

Zatem – zdaniem Rzecznika - skoro zatem zasady postępowania ze zwierzętami (psami) w miejscach publicznych zostały unormowane w regulaminie utrzymania czystości i porządku, to regulowanie tej samej materii w akcie prawa miejscowego określającym zasady korzystania z gminnych obiektów użyteczności publicznych, jakimi są plaże i kąpieliska strzeżone, należy uznać za sprzeczne z prawem.

Po bezskutecznej korespondencji z gminą, Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył nakładający omawiany zakaz przepis uchwały gminnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie.

WSA w Szczecinie: nie można zakazać wprowadzania psów na plażę

WSA w Szczecinie wydał 4 kwietnia 2024 r. wyrok, w którym stwierdził nieważność zaskarżonego przez RPO zakazu. Sąd podzielił w pełni argumentację Rzecznika. 

Ale jednocześnie WSA zaznaczył, że nieważność generalnego zakazu wprowadzania psów na plażę nie oznacza dowolności postępowania osób, wprowadzających psy na plaże. Cały czas bowiem obowiązują w tej gminie przepisy § 19 ust. 4 i 5 regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Ustronie Morskie (uchwała nr XXV/205/2020 z 26 listopada 2020 r. - Dz. Urz. Województwa Zachodniopomorskiego z 2020 r. poz. 5699).

Zgodnie z tymi przepisami:
4. Na terenach użytku publicznego, psy mogą być wyprowadzane tylko na smyczy, natomiast psy należące do rasy uznawanej za agresywną mogą być wyprowadzane tylko na smyczy i w kagańcu przez osobę pełnoletnią.
5. Osoby utrzymujące zwierzęta domowe zobowiązane są do usuwania zanieczyszczeń spowodowanych przez te zwierzęta w miejscach publicznych oraz w innych miejscach przeznaczonych do wspólnego użytku, w szczególności z terenu ulic, chodników, parków, skwerów, zieleńców, placów zabaw. Powyższe nie stanowi obowiązku dla osób niewidomych, korzystających z pomocy psów przewodników, osób niepełnosprawnych z uwagi na wadę wzroku lub narządu ruchu w stopniu znacznym, a także funkcjonariuszy korzystających z pracy psów służbowych w trakcie wykonywania zadań służbowych.

Takie przepisy regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Ustronie Morskie są zgodne z prawem. Podobne przepisy są przyjmowane przez wiele innych polskich gmin.

Jaka jest zatem konkluzja z tej sprawy. Taka, że nie można dyskryminować właścicieli psów, czy innych zwierząt domowych, jeżeli zechcą przespacerować się na plażę, do parku, czy w inne publicznie dostępne miejsce. Ale nie zwalnia to właścicieli psów z obowiązków określonych regulaminem gminnym, jak np. trzymanie psa na smyczy, czy sprzątanie po nim.