Rzecznik Praw Obywatelskich zajął się sprawą zakazu wprowadzania psów na plaże w gminie Ustronie Morskie, który uchwaliła ta gmina. Najpierw Rzecznik bezskutecznie interweniował u wójta, a potem zaskarżył uchwałę gminy do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. WSA wyrokiem z 4 kwietnia 2024 r. stwierdził nieważność tego zakazu. Ale jednocześnie Sąd wskazał, że nieważność generalnego zakazu wprowadzania psów na plażę nie oznacza dowolności postępowania osób, wprowadzających psy na plaże. Cały czas bowiem obowiązują w tej gminie przepisy regulaminu utrzymania czystości i porządku, które zobowiązują właścicieli lub opiekunów do wyprowadzania psów na smyczy na terenach użytku publicznego (a psów ras uznawanych za na smyczy i w kagańcu przez osobę pełnoletnią). Przepisy te nakładają też na właścicieli lub opiekunów zwierząt domowych obowiązek usuwania zanieczyszczeń spowodowanych przez te zwierzęta w miejscach publicznych. To jedna z wielu podobnych spraw. Co jakiś czas samorządy gminne postanawiają zakazać wstępu psom a to do parku, na plażę, czy nawet na cmentarz.
- Gmina zakazuje wprowadzania psów na plaże
- RPO reaguje na skargi właścicieli psów
- WSA w Szczecinie: nie można zakazać wprowadzania psów na plażę
Gmina zakazuje wprowadzania psów na plaże
Sprawa ma dość długą historię, bo na podstawie § 7 pkt 1 uchwały Nr V/42/2015 Rady Gminy Ustronie Morskie z 31 marca 2015 r. w sprawie regulaminu korzystania z plaży, kąpielisk strzeżonych oraz miejsc wykorzystywanych do kąpieli zlokalizowanych w granicach administracyjnych Gminy Ustronie Morskie, na terenie plaż zabroniono wprowadzania psów i innych zwierząt domowych w okresie od 1 czerwca do 30 września. Zakaz ten nie dotyczy psów przewodników osób niewidomych i psów asystujących osobą niepełnosprawnym, jeżeli są one trzymane na smyczy.
Uchwałę tę podjęto na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, który uprawnia radę gminy do wydania aktu prawa miejscowego określającego zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
RPO reaguje na skargi właścicieli psów
Rzecznik Praw Obywatelskich na skutek skarg obywateli, zwrócił się do wójta tej gminy o uchylenie tego zakazu.
Rzecznik argumentował, że w orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowane jest stanowisko, że skoro przepis ustawowy (art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) zobowiązuje organ samorządu gminnego do ustalenia obowiązków nakładanych na właścicieli zwierząt domowych celem zapewnienia ochrony przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku, to nie jest dopuszczalne regulowanie tej samej materii i w takim samym zakresie w uchwale podjętej na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym. Bowiem przepis ten obejmuje bowiem tylko takie sprawy, które nie są objęte delegacją ustawową wynikającą z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a dotyczą zasad i trybu korzystania z urządzeń i obiektów użyteczności publicznej.
Zdaniem RPO zakres delegacji z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wyłącza zatem wydawanie aktów prawa miejscowego na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym.
A w uchwale z 12 stycznia 2021 r. ws. przyjęcia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Ustronie Morskie Rada Gminy Ustronie Morskie określiła obowiązki właścicieli zwierząt domowych. Ustanowiono m.in. nakaz wyprowadzania psów na smyczy na terenach użytku publicznego, przy czym w przypadku wyprowadzania psów należących do rasy uznawanej za agresywną nakaz ten obejmuje także nałożenie kagańca na pysk psa oraz obowiązek wyprowadzania psa przez osobę pełnoletnią.
Zatem – zdaniem Rzecznika - skoro zatem zasady postępowania ze zwierzętami (psami) w miejscach publicznych zostały unormowane w regulaminie utrzymania czystości i porządku, to regulowanie tej samej materii w akcie prawa miejscowego określającym zasady korzystania z gminnych obiektów użyteczności publicznych, jakimi są plaże i kąpieliska strzeżone, należy uznać za sprzeczne z prawem.
Po bezskutecznej korespondencji z gminą, Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył nakładający omawiany zakaz przepis uchwały gminnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie.
WSA w Szczecinie: nie można zakazać wprowadzania psów na plażę
WSA w Szczecinie wydał 4 kwietnia 2024 r. wyrok, w którym stwierdził nieważność zaskarżonego przez RPO zakazu. Sąd podzielił w pełni argumentację Rzecznika.
Ale jednocześnie WSA zaznaczył, że nieważność generalnego zakazu wprowadzania psów na plażę nie oznacza dowolności postępowania osób, wprowadzających psy na plaże. Cały czas bowiem obowiązują w tej gminie przepisy § 19 ust. 4 i 5 regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Ustronie Morskie (uchwała nr XXV/205/2020 z 26 listopada 2020 r. - Dz. Urz. Województwa Zachodniopomorskiego z 2020 r. poz. 5699).
Zgodnie z tymi przepisami:
4. Na terenach użytku publicznego, psy mogą być wyprowadzane tylko na smyczy, natomiast psy należące do rasy uznawanej za agresywną mogą być wyprowadzane tylko na smyczy i w kagańcu przez osobę pełnoletnią.
5. Osoby utrzymujące zwierzęta domowe zobowiązane są do usuwania zanieczyszczeń spowodowanych przez te zwierzęta w miejscach publicznych oraz w innych miejscach przeznaczonych do wspólnego użytku, w szczególności z terenu ulic, chodników, parków, skwerów, zieleńców, placów zabaw. Powyższe nie stanowi obowiązku dla osób niewidomych, korzystających z pomocy psów przewodników, osób niepełnosprawnych z uwagi na wadę wzroku lub narządu ruchu w stopniu znacznym, a także funkcjonariuszy korzystających z pracy psów służbowych w trakcie wykonywania zadań służbowych.
Takie przepisy regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Ustronie Morskie są zgodne z prawem. Podobne przepisy są przyjmowane przez wiele innych polskich gmin.
Jaka jest zatem konkluzja z tej sprawy. Taka, że nie można dyskryminować właścicieli psów, czy innych zwierząt domowych, jeżeli zechcą przespacerować się na plażę, do parku, czy w inne publicznie dostępne miejsce. Ale nie zwalnia to właścicieli psów z obowiązków określonych regulaminem gminnym, jak np. trzymanie psa na smyczy, czy sprzątanie po nim.