Dodatkowa waloryzacja emerytur i rent - druga w tym samym roku. Tylko jeden warunek do spełnienia. Nowelizacja się spóźnia - dlaczego?

Termin i wskaźnik drugiej w roku (dodatkowej) waloryzacji emerytur i rent

Dodatkowa (interwencyjna) waloryzacja emerytur i rent i innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych ma być przeprowadzana od 1 września, w sytuacji gdy wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku przekroczy 105%.

Tak samo, jak w przypadku waloryzacji corocznej, ta dodatkowa waloryzacja będzie polegała na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru, w wysokości przysługującej 31 sierpnia roku, w którym przeprowadza się dodatkową waloryzację, przez wskaźnik dodatkowej waloryzacji. 

Dodatkowa waloryzacja obejmie emerytury i renty przyznane przed terminem tej waloryzacji.

Wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu ma być:
- wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów w pierwszym półroczu danego roku albo 
- wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w pierwszym półroczu danego roku, jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla emerytów i rencistów w pierwszym półroczu danego roku.

Wprowadzenie dodatkowej waloryzacji będzie wymagało też:
1) zobowiązania Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do ogłaszania – w terminie do dnia 15 lipca – dodatkowych komunikatów w sprawie: wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w pierwszym półroczu danego roku, wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla emerytów i rencistów w pierwszym półroczu danego roku, realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym półroczu danego roku.

2) ogłaszania przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w roku gdy taka waloryzacja będzie przeprowadzana, dodatkowych komunikatów w sprawie należnych od terminu dodatkowej waloryzacji: kwot najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwoty maksymalnych zmniejszeń, kwoty emerytur i rent wolnych od potrąceń i egzekucji.

MRPiPS informuje, że zwiększenie udziału realnego wzrostu wynagrodzenia we wskaźniku dodatkowej waloryzacji, ponad ustawowe 20%, ma być przedmiotem corocznych negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego odbywających się w czerwcu, w roku poprzedzającym waloryzację. Czyli tak samo jak w przypadku waloryzacji rocznej. 
Negocjacje te będą się odbywały łącznie, a wynegocjowane ewentualne zwiększenie będzie jednakowe dla udziału realnego wzrostu wynagrodzeń we wskaźniku waloryzacji rocznej i wskaźniku dodatkowej waloryzacji.

W 2024 r., w przypadku przeprowadzenia dodatkowej waloryzacji, z uwagi że czerwcowe negocjacje dotyczyć będą zwiększenia udziału wynagrodzeń we wskaźniku waloryzacji w 2025 r., proponuje się przyjęcie we wskaźniku dodatkowej waloryzacji zwiększenia na poziomie 20% realnego wzrostu wynagrodzeń w pierwszym półroczu danego roku.

Podstawa waloryzacji rocznej 

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wyjaśnia, że podstawą waloryzacji rocznej będzie, tak jak dotychczas, kwota świadczenia i podstawa jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację - ale bez uwzględniania dodatkowej waloryzacji.

Zatem w przypadku emerytur i rent przyznanych do 31 sierpnia poprzedniego roku kalendarzowego, które podlegały dodatkowej waloryzacji - przy waloryzacji rocznej waloryzowana będzie kwota świadczenia i podstawa jego wymiaru bez uwzględniania podwyżek emerytur i rent wynikających z dodatkowej waloryzacji.

A więc dodatkowa waloryzacja - (druga w tym samym roku) nie jest dodatkową podwyżką świadczeń emerytalno-rentowych, tylko przyspieszoną wypłatą części ich podwyżki, która wynika ze wskaźnika waloryzacji z marca następnego roku, opartego na rocznym wskaźniku inflacji z roku poprzedniego ze względu na wyższą niż 5% inflację w I półroczu danego roku.