Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zgłosił zastrzeżenia do projektu nowelizacji ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Chodzi o postulat ujawniania w oświadczeniu majątkowym osoby pełniącej funkcję publiczną danych dotyczących majątku odrębnego małżonka. Mirosław Wróblewski uważa, że proponowane zmiany stwarzają potencjalne poważne ryzyko naruszenia zasad przetwarzania danych osobowych.
- Ujawnienie danych o majątku odrębnym małżonka
- Minimalizacja danych jest konieczna
- Ryzyko naruszenia zasad przetwarzania danych osobowych
Nowelizacja ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne to przedmiot projektu złożonego 29 grudnia 2023 r. przez grupę posłów Prawa i Sprawiedliwości. Wnioskodawców w pracach nad projektem reprezentuje pos. Janusz Kowalski. Projekt ten został oznaczony w sejmie jako Druk nr 156.
Celem projektu – jak deklarują jego autorzy w uzasadnieniu – jest zwiększenie transparentności aktywności zarobkowej najważniejszych w państwie funkcjonariuszy publicznych. Obecnie osoby pełniące funkcje publiczne ujawniają dane o swoim majątku odrębnym oraz majątku objętym małżeńską wspólnością majątkową. Projekt przewiduje, że oświadczenia o stanie majątkowym miałyby dotyczyć także majątku odrębnego małżonka osoby zobowiązanej do złożenia takiego oświadczenia.
- Prezydent,
- Marszałek Sejmu,
- Marszałek Senatu,
- Prezes Rady Ministrów,
- wicemarszałek Sejmu,
- wicemarszałek Senatu,
- wiceprezes Rady Ministrów,
- minister,
- sekretarz stanu i podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz w ministerstwie.
Ujawnienie danych o majątku odrębnym małżonka
Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych Mirosław Wróblewski zauważył w opinii przesłanej do Kancelarii Sejmu, że przetwarzanie informacji na temat majątku odrębnego małżonka osoby pełniącej funkcje publiczne jest nowym rozwiązaniem w stosunku do obecnie obowiązującej ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Rozwiązanie takie nie funkcjonuje także w polskim porządku prawnym w odniesieniu do osób pełniących funkcje publiczne na szczeblu samorządu terytorialnego.
Informacja o sytuacji majątkowej małżonka osoby pełniącej funkcję publiczną nie stanowi informacji o działalności tej osoby, lecz o sytuacji osoby z jej rodziny – podkreślił Prezes UODO. Jak wskazał, w części przypadków będzie to osoba niesprawująca funkcji publicznej.
Minimalizacja danych jest konieczna
Zdaniem Wróblewskiego konieczne jest wobec tego wyważenie wskazanego w projekcie ustawy obowiązku ujawniania przez osoby majątku odrębnego małżonka w kontekście zachowania mocą przepisów ustawowych balansu istotnych praw i wolności konstytucyjnych, takich jak:
- prawo dostępu do informacji publicznej (art. 61 Konstytucji),
- prawo do autonomii informacyjnej jednostki (art. 51),
- prawo do prywatności (art. 47).
Przegląd prasy i portali na INFOR.PL Subskrybuj nas na YOUTUBE!
Zasada minimalizacji danych określona w ogólnym rozporządzeniu o ochronie danych (tzw. RODO) oraz ww. zasady konstytucyjne – w ocenie Prezesa UODO – nakazują ponowną analizę rozwiązania polegającego na nałożeniu obowiązku ujawniania w oświadczeniach majątkowych informacji o majątku odrębnym małżonków osób pełniących funkcje publiczne.
Ryzyko naruszenia zasad przetwarzania danych osobowych
Mirosław Wróblewski oceniając projekt wyraził zrozumieniem, że zaproponowane rozwiązania opierają się na uzasadnionym założeniu zagwarantowania większej przejrzystości sytuacji osób sprawujących funkcje publiczne. Jego zdaniem jednak stwarzają zarazem potencjalne poważne ryzyko naruszenia zasad przetwarzania danych osobowych.
Dlatego też prezes UODO postuluje, by w odniesieniu do projektowanej nowelizacji ustawy przeprowadzono ocenę skutków dla ochrony danych osobowych w myśl art. 35 RODO. Przeprowadzenie takiej oceny ułatwiłoby wykazanie zgodności proponowanych rozwiązań z zasadami przetwarzania danych osobowych określonymi przepisami RODO.
Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1781)
Ustawa o zmianie ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne oraz niektórych innych ustaw (projekt z dnia 29 grudnia 2023 r. – Druk sejmowy nr 156)