Rząd planuje wprowadzić do polskiego prawa przepisy unijnej dyrektywy z 2021 roku dotyczącej ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych (czyli wskutek wypadków drogowych). Celem zmian jest w szczególności zapewnienie ochrony poszkodowanych w razie niewypłacalności zakładu ubezpieczeń a także dostosowanie wysokości minimalnych sum gwarancyjnych w obowiązkowym ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych do minimalnych poziomów określonych w przepisach unijnych.
Zmiany w obowiązkowych ubezpieczeniach komunikacyjnych
W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów został opublikowany 19 lutego 2024 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.
Projekt ten ma na celu implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2118 z 24 listopada 2021 r. zmieniająca dyrektywę 2009/103/WE w sprawie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczania od takiej odpowiedzialności (Dz. Urz. UE L 430 z 02.12.2021, str. 1, dalej: dyrektywa).
Potrzeba nowelizacji ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2023 r. 2500), dalej jako „ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych”, wynika także z powodu wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 21.12.2021 r. w sprawie C-428/20.
Co się zmieni?
Omawiana nowelizacja przewiduje w szczególności:
1) wdrożenie przepisów zapewniających ochronę poszkodowanych w wypadkach drogowych w razie niewypłacalności zakładu ubezpieczeń, w odniesieniu do szkód wynikających z wypadków drogowych w państwie członkowskim ich miejsca zamieszkania oraz w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie ich miejsca zamieszkania; Warto wskazać, że już teraz istnieją częściowe regulacje krajowe przyznające kompetencję Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu (UFG) w zakresie upadłości zakładu ubezpieczeń w odniesieniu do szkód powstałych na terytorium RP; regulacje te zostaną dostosowane i zmodyfikowane do wymagań zawartych w dyrektywie;
2) dostosowanie wysokości minimalnych sum gwarancyjnych w obowiązkowym ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych – dyrektywa określa minimalne wysokości sumy gwarancyjne na poziomie:
a) szkody na osobie: 6 450 000 EUR w odniesieniu do jednego wypadku bez względu na liczbę osób poszkodowanych lub 1 300 000 EUR w odniesieniu do jednej osoby poszkodowanej;
b) szkody majątkowej: 1 300 000 EUR w odniesieniu do jednego wypadku bez względu na liczbę osób poszkodowanych,
3) uregulowanie wydawania i wykorzystywania zaświadczeń o przebiegu ubezpieczenia,
4) dostosowanie określeń użytych w ustawie do definicji „ruchu pojazdu” zawartych w ww. dyrektywie,
5) określenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej umiejscowienia ryzyka w przypadku pojazdów wysyłanych z jednego państwa członkowskiego do drugiego.
6) Ponadto, w związku z wyrokiem TSUE w sprawie C-428/20, omawiana nowelizacja przewiduje wprowadzenie przepisów, zgodnie z którymi w przypadku wyczerpania sumy gwarancyjnej można zaspokoić roszczenia przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Już w chwili obecnej UFG spełnia świadczenia w przypadku wyczerpania sumy gwarancyjnej na podstawie ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o szczególnych uprawnieniach osób poszkodowanych w przypadku wyczerpania sumy gwarancyjnej ustalonej na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 2006 r. (ustawa o tzw. rentach szczególnych).
Kiedy zmiany wejdą w życie?
Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów i skierowanie nowelizacji do Sejmu to I kwartał 2024 roku. Nie jest jeszcze znany planowany termin wejścia w życie nowych przepisów. Można przypuszczać, że stanie się to jeszcze w I połowie 2024 roku.