W wyroku z 5 grudnia 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że w czasie pandemii państwo członkowskie UE może zakazać innych niż niezbędne podróży do innych państw członkowskich, sklasyfikowanych jako obszary wysokiego ryzyka na podstawie panującej tam sytuacji zdrowotnej. Może ono również nałożyć na osoby, które wjeżdżają na jego terytorium, obowiązek poddania się testom diagnostycznym i odbycia kwarantanny. Ale zdaniem TSUE, środki te muszą być jednak uzasadnione, jasne, precyzyjne, niedyskryminacyjne i proporcjonalne. Powinny również podlegać zaskarżeniu.
Obostrzenia covidowe w Belgii
W marcu 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła pandemię Covid-19. Belgia zakazała w związku z tym podróży innych niż niezbędne do lub z państw sklasyfikowanych jako „obszary czerwone” ze względu na panującą tam sytuację zdrowotną.
Ponadto wszyscy podróżni z takich państw musieli w Belgii poddać się testom diagnostycznym i odbyć kwarantannę. W lipcu 2020 r. władze belgijskie zaklasyfikowały w sposób ogólny Szwecję jako „obszar czerwony”.
Biuro podróży żąda odszkodowania
W następstwie tej klasyfikacji NORDIC INFO, będące biurem podróży specjalizującym się w podróżach do Skandynawii, anulowało wszystkie planowane podróże między Belgią a Szwecją. Następnie zażądało naprawienia wyrządzonej w ten sposób szkody.
Sąd belgijski zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE z pytaniem, czy prawo Unii sprzeciwia się przepisom belgijskim.
TSUE: pandemiczne nakazy i zakazy dozwolone prawem. Ale muszą spełniać pewne warunki
Trybunał Sprawiedliwości UE wyjaśnił, że w celu zwalczania pandemii takiej jak Covid-19 państwo członkowskie może zakazać innych niż niezbędne podróży do lub z innych państw członkowskich sklasyfikowanych jako „obszary czerwone”. Państwo to może również nałożyć na osoby, które wjeżdżają na jego terytorium, obowiązek poddania się testom diagnostycznym i odbycia kwarantanny. Środki, które ograniczają swobodę przemieszczania się w Unii Europejskiej, mogą zostać ustanowione w drodze przepisów o charakterze ogólnym.
Takie przepisy muszą być jednak uzasadnione oraz zawierać jasne i precyzyjne zasady, których stosowanie powinno być przewidywalne dla obywateli.
Środki te muszą być również niedyskryminacyjne i podlegać zaskarżeniu na drodze sądowej lub administracyjnej.
Ponadto takie ograniczenia swobodnego przepływu powinny być zgodne z zasadą proporcjonalności. Powinny zatem być odpowiednie do realizacji zamierzonego celu w zakresie zdrowia publicznego, być ograniczone do tego, co bezwzględnie konieczne, i nie być nieproporcjonalne w stosunku do tego celu, co oznacza m.in. wyważenie celu i wagi ingerencji w prawa i wolności zainteresowanych osób.
Źródło: wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 5 grudnia 2023 r. w sprawie C-128/22 NORDIC INFO.