Dodatkowy dzień urlopowy to rekompensata za święto przypadające w sobotę, która i bez tego jest ustawowo dniem wolnym od pracy. Gwarantują to przepisy Kodeksu pracy. A jak jest z osobami zatrudnionymi na tak zwanych śmieciówkach? Kodeks cywilny nie reguluje urlopów na osób na umowie zlecenie, nie rozstrzyga też kwestii - wolne za święto w sobotę.
- Umowa zlecenie: na jakich zasadach urlop, kiedy dni wolne
- Praca na umowie zlecenie: dodatkowy dzień wolny za 11 listopada 2023
- Jak i kiedy należy wykorzystać dodatkowy dzień urlopu za 11 listopada
W przypadku etatowców sprawa jest w zasadzie jasna. Jeżeli święto wypada w sobotę to pracownikowi zatrudnionemu w ramach pięciodniowego tygodnia pracy pracodawca jest zobowiązany udzielić innego dnia wolnego w ramach tego samego okresu rozliczeniowego. Tak stanowi art. 120 Kodeksu pracy.
Dokładna treść artykułu 120 § 2 Kodeksu pracy brzmi tak:
"Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin".
Co innego z osobami zatrudnionymi na podstawie umów cywilnych – ich przepisy Kodeksu pracy nie chronią. Ale czy to znaczy, że nie mają szans na dzień dodatkowego dnia urlopowego?
Umowa zlecenie: na jakich zasadach urlop, kiedy dni wolne
Na tak zwanych umowach śmieciowych: zlecenie, o dzieło, o świadczenie usług – pracują miliony Polaków. Do umów tych zastosowania nie mają żadne przepisy Kodeksu pracy. Choć zlecenie jest kwalifikowane do umów nazwanych w Kodeksie cywilnym, przepisy tego aktu prawnego tylko ogólne (w art. 734-751) regulują zasady świadczenia pracy w tej formie.
O ile w miarę dokładnie regulują zasady wynagradzania za odpłatne zlecenie oraz wypowiadanie umowy, o tyle w szczególności nie narzucają żadnych ram co do czasu, w którym zlecenie ma być i jest wykonywane. Oznacza to, że zasady te mogą być uregulowane drogą porozumienia stron czyli zgodnych ustaleń między zleceniodawcą a zleceniobiorcą.
W praktyce w wielu firmach osoby świadczące pracę na zleceniu funkcjonują w sposób zbliżony do zatrudnionych na postawie umowy o pracę opartej na przepisach Kodeksu pracy. Zleceniodawca jak zleceniobiorca udziela im więc urlopów wypoczynkowych, także odpłatnych, ale uznaniowo, nie zaś, że tak stanowią jakieś przepisy. Na dodatek jeśli kwestie te nie są zawarte w spisanej umowie, a ustalone jedynie twarzą w twarz, trudno je wyegzekwować – zwłaszcza wynagrodzenie za czas wypoczynku – jeśli zleceniodawca nie okaże dobrej woli.
Podobnie jest także z dodatkowym dniem wolnego za święto wypadające w sobotę.
Praca na umowie zlecenie: dodatkowy dzień wolny za 11 listopada 2023
W firmach, w których organizacja pracy na to pozwala, zazwyczaj wolne za sobotę, w którą wypada święto pracodawca zarządza albo w dzień przed albo w dzień po – w przypadku 11 listopada 2023 r. odpowiednio w piątek 10 listopada lub w poniedziałek 13 listopada.
Przy okazji warto dodać, że w 2023 r. kalendarz tylko raz wykazuje zbieżność dnia świątecznego z sobotą – jest to właśnie 11 listopada.
Takie zarządzenie dotyczy oczywiście osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, a podstawę jego wydania stanowi przywołany już art. 120 Kodeksu pracy. Zwyczajowo jednak na podobnych zasadach korzystają z takiego dnia wolnego osoby także osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnych.
A co z zatrudnionymi na podstawie umowy zlecenie rozliczanymi nie według dni pracy, ale stawką za godziny? Także w przypadku takiej umowy zlecenie ewentualna rekompensata za święto przypadające w sobotę jest kwestią umowną.
Nie ma przeszkód prawnych by zleceniodawca ze zleceniobiorcą umówili się, że mimo zatrudnienia na podstawie umowy cywilnej pracownik-zleceniobiorca w zakresie czasu pracy i przysługującego wynagrodzenia ma takie same prawa jak etatowcy. Wówczas rozliczając umowę zleceniodawca zapłaci za dodatkowe godziny wolnego tak jakby zleceniobiorca w tym czasie pracował.
Innym rozwiązaniem jest uwzględnienie już w wysokości stawki godzinowej (odpowiednio w związku z tym wyższej) okoliczności, że zleceniobiorca w dni przysługującego mu odpoczynku nie będzie otrzymywał żadnego wynagrodzenia.
Jak i kiedy należy wykorzystać dodatkowy dzień urlopu za 11 listopada
Tam gdzie nie można zamknąć na cały dzień firmy lecz niezbędna jest praca przynajmniej części zatrudnionych, dodatkowy dzień wolny za święto przypadające w sobotę ci, którzy muszą pracować w dzień ustanowiony jak rekompensata za świąteczną sobotę odbierają w takich przypadkach w innym terminie uzgodnionym z bezpośrednim przełożonym.
Obowiązuje wówczas jedna żelazna zasada – dzień do odebrania musi przypadać w tym samym okresie rozliczeniowym co sobota, w którą wypadło święto.
Większość firm stosuje kwartalny okres rozliczeniowy czasu pracy, który pokrywa się z kwartałami kalendarzowymi roku. 11 listopada wypada w czwartym kwartale, ten dodatkowy dzień urlopu trzeba więc w takim przypadku wykorzystać do 31 grudnia 2023 r.
Nie ma przeszkód, by był to dzień poprzedzający święto, a więc także od 1 października do 10 listopada, skoro jest to ten sam okres rozliczeniowy czasu pracy.