REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Mikroplastik w wodzie. Rzeki to fabryki mikroplastiku!

Mikroplastik w wodzie, w rzece
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Model zmiany plastikowych śmieci wrzucanych do rzek na toksyczny mikroplastik pokazuje, że to jednorazowe naczynia z polistyrenu, fragmenty styropianu i kawałki folii rozpadną się najszybciej. Tempo powstawania mikroplastiku zależy też od klimatu, energii przepływu wody czy obecności roślin.

Fragmentację obecnych w rzece plastikowych śmieci i powstawanie z nich mikroplastiku, opracowali w formie modelu dr Maciej Liro z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie i doktorantka Anna Zielonka z Instytutu Geografii i Gospodarki przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz dr Tim H.M. van Emmerik z Uniwersytetu w Wageningen w Holandii – światowy ekspert w dziedzinie zanieczyszczenia rzek makroplastikiem.

REKLAMA

Co wpływa na powstawanie mikroplastiku w rzece?

REKLAMA

Naukowcy analizowali wyniki eksperymentów opisywanych w literaturze. W publikacji pt. „Fragmentacja makroplastiku w rzekach" https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160412023004592 ustalili, kiedy rzeki są najwydajniejszymi fabrykami toksycznych mikrocząstek…

„Na powstawanie mikroplastiku w rzece wpływają czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Te pierwsze wynikają z kształtu i typu plastiku z którego zbudowany jest makroplastik, który wpada do rzeki. Drugie zależą od tego, w jaki sposób płynie rzeka, w jakim jest klimacie i jak wygląda jej koryto” – tłumaczy w rozmowie z PAP dr Liro.

W mikroplastik najszybciej zamieniają się śmieci zbudowane z różnego typu polistyrenu, czyli na przykład tacki używane do jedzenia, białe widelczyki i kubeczki oraz kawałki styropianu. Niestety, są to śmieci dość często występujące w terenie nadrzecznym.

Liczy się nie tylko typ polimeru, ale i kształt plastikowego śmiecia. „Istotny jest stosunek jego powierzchni do masy. Najbardziej podatne na fragmentację będą obiekty o bardzo dużej powierzchni i małej masie, czyli na przykład kawałki folii” – tłumaczy dr Liro.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Energia przepływu wody, głębokość rzeki oraz przeszkody występujące w korycie wpływają na intensywność interakcji mechanicznych śmieci z wodą i dnem rzeki. Na kruszenie się i rozdrabnianie makroplastiku na mniejsze fragmenty wpływa też typ i głębokość rzeki.

„W rzekach stale płynących, a takich jest w Polsce najwięcej, bodźce powodujące fragmentację występują cały czas, z mniejszym lub większym natężeniem w skali roku. Podczas powodzi kiedy energia przepływu jest kilkaset a nawet kilka tysięcy razy wyższa, plastik będzie ulegał szybszej fragmentacji mechanicznej” – wyjaśnia ekspert.

Trochę inaczej fragmentacja makroplastiku będzie przebiegać w rzekach płynących okresowo. Tutaj cała strefa koryta może sprzyjać zarówno fragmentacji mechanicznej, wywołanej przepływem wody i rumowiska, jak i biochemicznej wywołanej m.in. przez promieniowanie UV.

Dr Liro dodaje, że hydromorfologia rzeki zmienia się z odcinka na odcinek. Czyli nie tylko rzeka rzece nierówna, ale także odcinek rzeki odcinkowi. Nieporośnięte brzegi koryt rzecznych, w związku z dostępnością promieniowania UV i tlenu stwarzają korzystne warunki do fragmentacji biochemicznej. Zwarta pokrywa roślinna może ograniczać dopływ promieniowania ultrafioletowego (światła), wtedy w rzece powstaje mniej mikroplastiku.

Z jakiego typu śmiecia powstaje mikroplastik?

„W tej pracy po raz pierwszy zwróciliśmy uwagę na dwie rzeczy. Po pierwsze, jeśli chodzi o fragmentacje to plastik plastikowy nierówny. To znaczy, że różne śmieci plastikowe mogą powodować powstawanie drastycznie różnej ilości makroplastiku w rzece. Po drugie, że typ rzeki jest niezwykle ważną zmienną modyfikującą tempo tego procesu. Mając te podstawy teoretyczne możemy teraz z dużo większą precyzją formułować szczegółowe hipotezy dla eksperymentów terenowych. Te z kolei pokażą ilościowo - o ile na przykład kształt markoplastiku lub typ polimeru z którego jest zbudowany będzie zwiększał lub zmniejszał tempo powstawania mikroplastiku w konkretnej rzece” – podsumowuje dr Liro.

Gdy naukowcy określą już, ile mikroplastiku powstaje z określonego typu śmiecia, wówczas będą mogli oszacować ślad mikroplastikowy, analogicznie do śladu węglowego.

„Taka informacja, uzyskana w eksperymentach terenowych mogłaby na przykład zostać umieszczona na produktach – choćby na woreczku foliowym w formie: ‘jeśli wrzucisz tą torbę do rzeki, wytworzy ona 100 tys. drobinek mikroplastiku, które będą krążyły przez wiele lat w środowisku” – proponuje naukowiec.

Większość mikroplastiku w rzekach powstaje z makroplastiku, który widać gołym okiem. „Dopóki widzimy śmieci - to możemy je wyciągnąć z rzeki w miarę tanio i łatwo. Kiedy już zamienią się w mikroplastik, to potencjał do usunięcia tego ze środowiska drastycznie spada, za to rośnie koszt” – stwierdza dr Liro, rekomendując działania zmierzające do oczyszczania rzek.

Karolina Duszczyk (naukawpolsce.pl)

Czym jest mikroplastik?

Mikroplastik to małe cząsteczki plastiku o średnicy mniejszej niż 5 milimetrów. Te drobne cząsteczki mogą pochodzić z różnych źródeł i mają zdolność do przedostawania się do środowiska naturalnego, powodując szereg problemów ekologicznych. Oto kilka kluczowych informacji na temat mikroplastiku:

Źródła mikroplastiku:

  • Rozpad większych elementów plastikowych: Gdy większe przedmioty plastikowe, takie jak butelki czy torby, są narażone na działanie słońca, wiatru i fal, mogą się one rozpadać na mniejsze cząsteczki, tworząc mikroplastik.
  • Mikrokuleczki w kosmetykach: Wiele produktów kosmetycznych, takich jak peelingi czy pasty do zębów, zawiera mikrokuleczki plastikowe, które mogą trafiać do środowiska wodnego po spłukaniu.
  • Odpady przemysłowe: W procesach produkcyjnych mogą powstawać drobne cząsteczki plastiku, które przedostają się do środowiska.
  • Ścieranie się opon i ubrań: Podczas jazdy samochodem czy prania syntetycznych ubrań mogą powstawać mikroskopijne cząsteczki plastiku.

Wpływ na środowisko:

  • Mikroplastik może być połykany przez zwierzęta morskie, takie jak ryby czy skorupiaki, co prowadzi do ich nagromadzenia w łańcuchu pokarmowym.
  • Cząsteczki te mogą absorbować toksyczne substancje z otoczenia, co zwiększa ryzyko zatrucia zwierząt, które je połykają.
  • Mikroplastik może wpływać na zdrowie ekosystemów wodnych, zakłócając równowagę biologiczną.

Wpływ na zdrowie ludzi:

  • Choć badania nad wpływem mikroplastiku na zdrowie ludzi są wciąż w toku, istnieje obawa, że cząsteczki te mogą przedostawać się do naszej diety poprzez spożywanie ryb i owoców morza.
  • Istnieją obawy, że mikroplastik może przenosić patogeny lub toksyczne substancje do organizmów, które go spożywają.

Jak zapobiegać zanieczyszczeniu mikroplastikiem?:

  • Unikanie produktów kosmetycznych zawierających mikrokuleczki.
  • Wybieranie naturalnych tkanin zamiast syntetycznych.
  • Popieranie inicjatyw mających na celu ograniczenie użycia plastiku jednorazowego użytku.
  • Wspieranie badań nad biodegradowalnymi alternatywami dla plastiku.

Podsumowując, mikroplastik stanowi poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego i potencjalnie dla zdrowia ludzi. Współczesne społeczeństwo staje przed wyzwaniem znalezienia sposobów na ograniczenie jego produkcji i rozprzestrzeniania się w środowisku.

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: PAP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Świadczenie przedemerytalne w 2025 roku. Dla kogo? Jaka kwota? Zasady i warunki

Świadczenie przedemerytalne to szczególna forma wsparcia dla osób, które utraciły pracę z przyczyn niezależnych od siebie przed uzyskaniem prawa do emerytury. Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać zasiłek przedemerytalny? Ile wynosi w 2025 roku? Oto szczegóły, zasady i wymagania, o których warto wiedzieć. 

Konferencja „Bez strachu” – przeciwdziałanie przemocy wobec dzieci, młodzieży i rodzin

Fundacja LUMUS serdecznie zaprasza na konferencję „Bez strachu”, która odbędzie się w dniach 30 listopada - 1 grudnia 2024 r. w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku. Wydarzenie to, finansowane ze środków Funduszu Sprawiedliwości, jest odpowiedzią na rosnące zagrożenia związane z przemocą wobec dzieci i młodzieży w Polsce.

BI: Zmiany w składce zdrowotnej. Kto skorzysta, kto straci i ile?

Na posiedzeniu w dniu 21 listopada Sejm zajmie się rządowymi projektami dotyczącymi składki zdrowotnej od przedsiębiorców. Jeden likwiduje składkę zdrowotną od zbycia środków trwałych i wprowadza zmiany już w 2025 r. Drugi natomiast reformuje zasady naliczania składki od 2026 r.

QUIZ. Podajemy trzy słowa, odgadnij zawód. Schody zaczynają się dopiero na 4. pytaniu
W tym quizie po trzech podanych przez nas wyrazach, Ty zgadujesz zawód, o który chodzi. Niektóre zagadki są banalne, ale nad kilkoma trzeba się zastanowić. Schody zaczynają się na 4. pytaniu. Zdobędziesz komplet punktów?

REKLAMA

Przerwijmy MILCZENIE – Fundacja Czas Kobiet rusza z kampanią na rzecz uruchomienia pierwszej w Polsce infolinii wsparcia 24/7 dla kobiet

Przerwijmy MILCZENIE – Fundacja Czas Kobiet rusza z kampanią na rzecz uruchomienia pierwszej w Polsce infolinii wsparcia 24/7 dla kobiet, które doświadczyły przemocy seksualnej.

System kaucyjny dopiero od 1 października 2025 r. Przedsiębiorcy nie są gotowi, a przepisy trzeba doprecyzować

W Sejmie trwają prace, które mają na celu przesunięcie startu systemu kaucyjnego na 1 października 2025 r. Projekt ustawy w tej sprawie, poza zmianą terminu startu kaucji, wprowadza szereg zmian usprawniających działanie tego systemu.

Właściciele mieszkań nie będą mogli chronić się przed ptakami [Projekt ustawy]

Właściciele mieszkań nie będą mogli chronić się przed ptakami. Już jutro posłowie zajmą się propozycją nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt. Co zakłada projekt nowelizacji? Jakie przepisy regulują ochronę ptaków w Polsce?

MSWiA: Policjantom nie wyjdzie z 15% podwyżkami. Ale może się udać z nowym typem odprawy. W wojsku jest warta od 248 000 zł do 500 000 zł

Policja też chce mieć odprawę mieszkaniową: 250 000 zł dla kilku tysięcy policjantów? Jak w 2023 r. średnio 238 000 zł w wojsku dla żołnierzy 

REKLAMA

6246,13 zł brutto miesięcznie dla seniorów od 1 stycznia 2025 r. Kto je otrzyma?

W dniu 13 listopada br. Prezydent podpisał ustawę, na podstawie której, seniorom, którzy ukończyli 100 rok życia – przyznawane będzie świadczenie honorowe w wysokości 6246,13 zł brutto miesięcznie, finansowane przez budżet państwa. Przepisy wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2025 r.

Piecza zastępcza. Od 15 stycznia 2025 r. szykują się zmiany. Centralny Rejestr Pieczy Zastępczej. [Projekt ustawy]

Piecza zastępcza od 15 stycznia 2025 r. Centralny Rejestr Pieczy Zastępczej. [Projekt ustawy]. Co się zmieni 15 stycznia 2025 r. ? Czym jest system pieczy zastępczej oraz Centralny Rejestr Pieczy Zastępczej?

REKLAMA