MSWiA przygotowało rozporządzenie dotyczące obiektów zbiorowej ochrony, w tym schronów. Regulacja określa m.in. warunki techniczne takich obiektów oraz zasady ich projektowania i budowy. Według założeń schrony i ukrycia zapewnią ochronę dla 50 proc. ludności kraju.
- Zbiorowa ochrona ludności
- Czym jest obiektów zbiorowej ochrony?
- Czym jest schron?
- Garaże podziemne jako schrony?
Zbiorowa ochrona ludności
Projekt rozporządzenia, który przygotował resort spraw wewnętrznych i administracji, został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Projektowane przepisy uregulują kwestie związane z obiektami zbiorowej ochrony.
Autorzy projektu w uzasadnieniu przypomnieli, że obecnie nie obowiązuje żaden akt prawny określający sposób zabezpieczenia i przygotowania obiektów mogących spełniać funkcję ochronną. Wcześniej określały to wytyczne Szefa Obrony Cywilnej Kraju z 2018 roku, ale przestały obowiązywać w związku z uchyleniem ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP.
Czym jest obiektów zbiorowej ochrony?
W projektowanym rozporządzeniu zostały zdefiniowane pojęcia obiektów zbiorowej ochrony oraz ich rodzajów, czyli schronów i ukryć doraźnych.
Obiekty zbiorowej ochrony to budynki, inne obiekty budowlane lub ich części, przeznaczone do ochrony osób, urządzeń, zapasów materiałowych lub innych dóbr materialnych przed skutkami zagrożeń.
Czym jest schron?
Schron to natomiast budowla ochronna o konstrukcji zamkniętej i hermetycznej przeznaczona do ochrony przed skutkami zagrożeń militarnych, ekstremalnych zjawisk pogodowych czy skażeń. Musi znajdować się pod ziemią lub być częściowo zagłębiona w gruncie. Schrony, podobnie jak w wytycznych z 2018 roku, dzielą się na dwie kategorie: P, czyli o podstawowej odporności, oraz A, o podwyższonej odporności.
Ukrycie doraźne to z kolei obiekt zbiorowej ochrony o konstrukcji niehermetycznej wykorzystywany w przypadku braku możliwości zapewnienia ochrony w schronach. Mogłyby to być np. przystosowane pomieszczenia budynków i garaży podziemnych, tunele, budowle ziemne, wykopy lub osłony zabezpieczające. Ukrycia doraźne dzieliłyby się na kategorie III, II i I.
Według projektowanych przepisów obiekty zbiorowej ochrony - poza funkcją ochronną dla ludności - można by też wykorzystywać np. do zabezpieczenia urządzeń awaryjnych, strategicznych rezerw materiałowych, zabytków ruchomych, cennej dokumentacji czy archiwów filmowych, radiowych i telewizyjnych.
Projektowane rozporządzenie określa warunki techniczne takich obiektów, wymagania w zakresie ich odporności, bezpieczeństwa, zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną, ogrzewania, czy też zasady ich oznakowania. Ustala też, w jakich okolicznościach planuje się utworzenie i przygotowanie takich obiektów.
Według projektowanych przepisów pomieszczenia spełniające przynajmniej minimalne wymagania ukrycia doraźnego dla 30 proc. obsady powinny być uwzględniane w projektach budowlanych nowo wznoszonych budynków użyteczności publicznej, budynków biurowych na terenach zakładów pracy o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym lub terenach zamkniętych niezbędnych dla obronności państwa, o ile nie przewidziano w nich schronów.
Garaże podziemne jako schrony?
Podobnie byłoby w przypadku nowo powstających garaży podziemnych, metra oraz tuneli drogowych i kolejowych. Powinny one zawierać miejsca schronienia dla liczby osób, która wynika z założeń projektowych dla danego budynku, a w przypadku metra – dla ludności danej dzielnicy lub osiedla.
Projektowana regulacja wskazuje ponadto, że projekty budowlane elektrowni jądrowych lub nowo powstających ośrodków badawczych powinny uwzględniać zastosowanie schronów kategorii A, które zabezpieczałyby reaktory jądrowe i systemy niezbędne dla bezpieczeństwa takich reaktorów.
Wymagania schronów kategorii A powinny też spełniać istniejące i nowo powstające stanowiska kierowania przeznaczone dla prezydenta i premiera oraz wojewodów.
Według projektowanych przepisów obiekty zbiorowej ochrony planuje się jako obiekty podwójnej funkcji. Obiekty takie w normalnych warunkach wykorzystywane byłyby zgodnie z potrzebami właścicieli lub zarządców, np. jako garaże podziemne czy komórki lokatorskie, natomiast w przypadku wprowadzenia stanu zagrożenia i stanu pełnej gotowości obronnej państwa byłyby wykorzystywane jako obiekty osłonowe.
W projekcie określono ogólne wymagania bezpieczeństwa dla takich obiektów. Powinny być planowane na najniższych kondygnacjach, jednak w niektórych sytuacjach, np. ze względu na warunki hydrologiczne dopuszczalne byłoby stosowanie obiektów naziemnych. W pomieszczeniach nie powinno być m.in. instalacji gazowych i paliwowych. Ustalono też grubość ścian i stropów oraz materiał, z jakiego powinny być wykonane. Określono także wymagania osłonowe przed falą uderzeniową, czy wymagania przeciwpożarowe i sanitarne.
"Zakłada się, że docelowo schrony i ukrycia zapewnią ochronę dla 50 procent ludności kraju. W rejonach znacznego skupiska ludzi, w których występują szczególne zagrożenia, np. obiektach wykorzystywanych przez siły zbrojne, obiektach infrastruktury krytycznej (lotniska, dworce, zakłady o kluczowym znaczeniu dla gospodarki) liczba budowli ochronnych będzie znacznie większa niż na obszarach słabiej zaludnionych, na których tego typu zagrożenia nie występują" - napisano w uzasadnieniu do projektu.'
Według inwentaryzacji przeprowadzonej przez Państwową Straż Pożarną obecnie w Polsce jest ok. 2 tys. schronów z miejscem dla 300 tys. osób, blisko 9 tys. ukryć z miejscem dla 1,1 mln osób, a także 224 tys. miejsc doraźnego schronienia, w których jest miejsce dla nawet 47 mln osób.
Według projektu rozporządzenie wejdzie w życie 1 lipca.