Użytkowanie wieczyste ma zostać zlikwidowane - taki jest cel ustawy przyjętej 29 marca przez rząd. Zakłada ona, że ulegną zmianie zasady ustalania ceny gruntów zbywanych na rzecz użytkowników wieczystych. Użytkownikom wieczystym gruntów należących do samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa będzie przysługiwać roszczenie o nabycie prawa własności gruntu.
Zasady ustalania ceny gruntów zbywanych na rzecz użytkowników wieczystych mają się zmienić na podstawie nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami przygotowanej przez ministerstwo rozwoju i technologii. Rada Ministrów przyjęła projekt 29 marca.
Użytkowanie wieczyste do likwidacji
Eliminujemy użytkowanie wieczyste w Polsce - tak cel przyjętej przez rząd ustawy wyjaśnia minister rozwoju Waldemar Buda. Jego zdaniem projekt ustawy wprowadza nowy, rynkowy model odpłatności za grunt sprzedawany użytkownikowi wieczystemu. Pozwoli on wyeliminować ryzyko udzielenia niedozwolonej pomocy publicznej, a przedsiębiorcom pozwoli skorzystać z możliwości rozliczenia wartości gruntu w dostępnym limicie pomocy de minimis - zaznaczył.
"Ustawa jest kolejnym etapem eliminacji użytkowania wieczystego z systemu prawa. W ten sposób umożliwimy przedsiębiorcom, ale też osobom fizycznym, spółdzielniom i wspólnotom mieszkaniowym uzyskanie na własność gruntów, które mają od wielu lat w użytkowaniu wieczystym" - wyjaśnił Buda. Dodał, że w Polsce jest ponad 400 tys. nieruchomości znajdujących się w użytkowaniu wieczystym. Według Budy nowe przepisy wyeliminują "obciążenia finansowe wynikające z obowiązku ponoszenia co roku opłat rocznych za użytkowanie wieczyste oraz niepewność wynikającą z terminowego charakteru tego prawa".
"Projekt nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami to kontynuacja procesu głębokiej reformy użytkowania wieczystego wprowadzonego w okresie PRL. Po uwłaszczeniu w 2019 r. mieszkańców i spółdzielni na gruntach pod budynkami mieszkalnymi, teraz czas na biznes oraz na inne grunty" - podkreślił szef MRiT.
Ile użytkownik wieczysty zapłaci za nieruchomość
Projekt dotyczy m.in. zmiany zasady ustalania ceny nieruchomości gruntowej zbywanej na rzecz użytkownika wieczystego. Zgodnie z proponowanymi regulacjami cena nieruchomości niewykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej nabywanej przez użytkownika wieczystego w drodze umowy cywilnoprawnej, będzie ustalana jako dwudziestokrotność dotychczasowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste. Natomiast cena nieruchomości wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej będzie ustalana w przedziale pomiędzy dwudziestokrotnością opłaty a wartością gruntu.
„W zależności od obowiązującej stawki procentowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, określonej stosownie do wskazanego w umowie celu (0,3 proc., 1 proc., 2 proc., 3 proc. lub wyższa), użytkownik zapłaci za własność gruntu odpowiednio równowartość 6 proc., 20 proc., 40 proc., 60 proc. lub więcej wartości rynkowej gruntu, ale nie więcej niż ta wartość” – wskazano w wykazie prac rządu.
Dla zapewnienia zgodności nowej zasady z regułami udzielania pomocy publicznej korzyść przedsiębiorcy obejmujące różnicę pomiędzy wartością rynkową gruntu i ustaloną ceną, będzie mogła zostać rozliczona w ramach limitu pomocy de minimis. W przypadku gdy różnica ta przekroczy dostępny limit pomocy de minimis przedsiębiorca będzie zobowiązany do uiszczenia dopłaty, co zapewni zgodność mechanizmu odpłatności z wytycznymi Komisji Europejskiej wyrażonymi w sekcji 4.2.
Użytkownicy wieczyści będą mieli roszczenie
Projekt przyznaje użytkownikom wieczystym gruntów stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa roszczenia o nabycie prawa własności gruntu. „Aktualnie w kraju ponad 405 tys. nieruchomości znajduje się w użytkowaniu wieczystym. W celu przyśpieszenia procesu eliminacji prawa użytkowania na gruntach, które zostały już zagospodarowane na określone cele zaproponowano przyznanie użytkownikowi wieczystemu, użytkującemu grunt od co najmniej 25 lat, prawa zgłoszenia w zakreślonym ustawą terminie żądania zawarcia umowy nabycia prawa własności. Z roszczenia będzie można skorzystać co do zasady bez względu na sposób wykorzystywania gruntu” – wyjaśniono w wykazie.
Roszczenie nie będzie przysługiwać każdemu użytkownikowi wieczystemu
Projekt zakłada reglamentację roszczenia ze względu na szczególną funkcję terenu lub sytuację prawną. Roszczenie nie będzie co do zasady obejmowało nieruchomości Skarbu Państwa powierzonych Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa, Agencji Mienia Wojskowego, Państwowemu Gospodarstwu Leśnemu Lasy Państwowe, państwowym osobom prawnym – parkom narodowym, Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie.
Ponadto spod roszczenia wyłączone mają zostać grunty: niezabudowane, zajmowane przez rodzinne ogrody działkowe, położone na obszarze portów i przystani morskich, oddane w użytkowanie wieczyste w okresie 25 lat poprzedzających zgłoszenie roszczenia, w odniesieniu do których użytkownik wieczysty nie wykonał zobowiązań określonych w umowie użytkowania wieczystego, w stosunku do których toczy się postępowanie o rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego. (PAP)