Rozszerzenie przepisów ustawy antyprzemocowej przewiduje nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego, a także procedury karnej, którą podpisał prezydenta Andrzej Duda. Chodzi m.in. o zakaz zbliżania się i kontaktowania przez sprawcę z osobą pokrzywdzoną.
Rozszerzenie ustawy antyprzemocowej „ma na celu wzmocnienie ochrony osób dotkniętych przemocą w rodzinie oraz dostosowanie krajowych regulacji do zobowiązań wynikających z Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, tzw. Konwencji stambulskiej” – przekazała Kancelaria Prezydenta.
Sprawca przemocy musi opuścić mieszkanie
Obecna zmiana uzupełnia oraz doprecyzowuje rozwiązania wprowadzone nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego z 2020 r., czyli obowiązującą od listopada 2020 r. tzw. ustawą antyprzemocową.
Tamta nowelizacja przewidziała odrębne, szybkie postępowania w sprawach o zobowiązanie sprawcy przemocy domowej do opuszczenia mieszkania oraz zakazanie zbliżania się do tego mieszkania. Uprawnienia do wydawania natychmiastowego nakazu w tych sprawach przysługują Policji, a także Żandarmerii Wojskowej. Nakaz obowiązuje przez 14 dni, jednak na wniosek osoby dotkniętej przemocą sąd cywilny może przedłużyć ten okres. Przed wejściem w życie tzw. ustawy antyprzemocowej pokrzywdzeni oczekiwali na orzeczenie sądu, bo tylko ono umożliwiało pozbycie się sprawcy przemocy z domu.
Sprawca przemocy ma zakaz zbliżania się i kontaktowania z ofiarą
Nowela podpisana przez prezydenta uzupełniła to narzędzie o trzy kolejne. Chodzi o zakaz zbliżania się do osoby, zakaz kontaktowania się przez telefon i środki komunikacji elektronicznej oraz zakaz wstępu w określone miejsca, np. miejsce pracy osoby dotkniętej przemocą.
Zakazy te – jak wskazywał resort sprawiedliwości – orzekane byłyby „według tego samego schematu, który się sprawdził”. „Prosty 14-dniowy nakaz policyjny, a następnie możliwość ich przedłużenia przez sąd cywilny” – mówił wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski. Jak dodał, według zamierzeń policja będzie mogła wszystkie te zakazy stosować łącznie.
Jak przedstawiano inne z rozwiązań „zmierzają do tego, by osoby małoletnie, osoby z niepełnosprawnością intelektualną czuły się bezpiecznie, a regulacje dotyczące informowania o prawach i obowiązkach oraz pouczania, były dla nich przyjazne i zrozumiałe oraz dostosowane do ich potrzeb wynikających z wieku, cech osobowych, a także charakteru popełnionego na ich szkodę przestępstwa”.
W Kodeksie karny nowe przestępstwa
„W celu realizacji zobowiązań wynikających z Konwencji stambulskiej ustawa wprowadza do Kodeksu karnego nowe typy przestępstw – okaleczenie żeńskiego narządu płciowego oraz przymusowe małżeństwo – oraz przepisy gwarantujące możliwość skutecznego ścigania sprawców tych przestępstw popełnionych na szkodę osoby małoletniej po osiągnięciu przez nią pełnoletniości” – poinformowała Kancelaria Prezydenta.
W noweli wprowadzono też m.in. zasadę, że sędzia orzekający w sprawach karnych powinien uczestniczyć co cztery lata w szkoleniu i doskonaleniu zawodowym organizowanym przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury, w celu uzupełnienia specjalistycznej wiedzy i umiejętności zawodowych z zakresu przesłuchiwania osób do 18 roku życia.
Parlament pracował nad tymi zaproponowanymi przez rząd i przygotowanymi w resorcie sprawiedliwości rozwiązaniami od jesieni zeszłego roku. W połowie stycznia br. Sejm przyjął część senackich poprawek, głównie o charakterze redakcyjnym, do tej ustawy.
Nowelizacja wejdzie w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem m.in. części przepisów zmieniających procedurę karną. Z uwagi na konieczność przygotowania prokuratorów, sędziów i pozostałego personelu wymiaru sprawiedliwości do nowych zmian oraz opracowania nowych wzorów kwestionariusza, informacji, pouczeń i wyjaśnień stosowanych w postępowaniu karnym, przepisy dotyczące zmienionej procedury karnej w tym zakresie wejdą w życie po upływie roku od dnia ogłoszenia. (PAP)
autor: Marcin Jabłoński