Fundacje rodzinne - projekt ustawy
Rządowe Centrum Legislacji opublikowało właśnie najnowszy projekt ustawy o fundacji rodzinnej. To przepisy, na które firmy rodzinne w Polsce czekały od wielu lat. Aktualny projekt częściowo uwzględnia uwagi zgłoszone w trakcie konsultacji społecznych. Najważniejsze – fundacje rodzinne w Polsce będą objęte zwolnieniem od podatku dochodowego od osób prawnych.
Zgodnie z planem przepisy mają wejść w życie jeszcze w pierwszej połowie 2023 roku. Zasadniczy cel ustawy to wprowadzenie do polskiego porządku prawnego instytucji fundacji rodzinnej. Fundacja rodzinna, dotychczas znana zachodnioeuropejskim porządkom prawnym, ma ułatwić procesy sukcesyjne w firmach rodzinnych oraz ochronić majątek przed jego rozdrobnieniem. Z założenia ma być to podmiot odpowiedzialny za zarządzanie firmą rodzinną zabezpieczający jednocześnie interesy majątkowe członków rodziny.
Zmiany w projekcie ustawy o fundacjach rodzinnych
Zgodnie z założeniami projektu, fundacje rodzinne jako podmioty nabywające osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych, podlegać będą zasadom opodatkowania dochodów osób prawnych. Fundacje rodzinne zostaną, co do zasady, objęte zwolnieniem od podatku dochodowego od osób prawnych. Zwolnienie oznacza, że fundacja rodzinna nie będzie opodatkowywać podatkiem dochodowym dywidend i innych zysków kapitałowych otrzymywanych od spółek, których będzie właścicielem lub udziałowcem. Środki pochodzące z tych źródeł zostaną opodatkowane ewentualnie po stronie beneficjentów, w przypadku otrzymania przez nich świadczenia od fundacji rodzinnej. Proponowana stawka podatku ma wynieść w takim przypadku 15% podstawy opodatkowania. Samo założenie fundacji ma być jednak neutralne podatkowo.
W odniesieniu do zmian w zakresie prawa spadkowego przyjęto pewne istotne zmiany dotyczące prawa do zachowku, zakładając jednocześnie stosowanie ogólnych reguł prawa spadkowego do fundacji rodzinnej. Modyfikacja prawa do zachowku obejmować będzie jednak w określonych przypadkach np. możliwość zrzeczenia się zachowku, rozłożenia go na raty, odroczenia terminu płatności, czy obniżenia jego wysokości. Co ważne, projekt zakłada, że przy obliczaniu zachowku nie będzie doliczać się do spadku funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej wniesionego przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, chyba że fundacja rodzinna jest spadkobiercą.
Planując reorganizację firmy rodzinnej warto zatem przemyśleć jej strukturę oraz zastanowić się nad możliwością skorzystania w przyszłości z instytucji fundacji rodzinnej, która może stać się dobrym narzędziem do zabezpieczenia majątku oraz inwestowania. Odpowiednie ułożenie struktury firmy rodzinnej z wykorzystaniem spółek kapitałowych może w przyszłości pozwolić na łatwiejsze skorelowanie biznesu z fundacją rodzinną. Takie rozwiązanie pozwoli z jednej strony zabezpieczyć majątek rodzinny przed jego rozdrobnieniem, a ponadto ułożyć relacje z potencjalnymi sukcesorami chroniąc jednocześnie interes prowadzonego biznesu.
Opublikowany projekt ustawy jest obecnie na etapie rządowych opinii. Ustawa zgodnie z projektem ma wejść w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia. Planowany termin wejścia w życie przepisów o fundacji rodzinnej to początek 2023 r.
Autor: prof. Adam Mariański – doradca podatkowy, adwokat, szef Centrum Myśli Podatkowej Uczelni Łazarskiego oraz założyciel Polskiego Instytutu Analiz Prawnych i Ekonomicznych. Uznany specjalista i doradca firm rodzinnych.