Kijów chce konkretów
Biuro prezydenta Wołodymyra Zełenskiego przedstawiło rekomendacje do projektu gwarancji bezpieczeństwa, które miałaby uzyskać Ukraina do czasu wstąpienia do NATO. Dokument idzie dużo dalej, niż planowano w marcu, gdy miał on stanowić część porozumienia rozejmowego z Rosją. Kijów doszedł jednak do wniosku, że Moskwa jedynie pozoruje rokowania. Po odkryciu skali zbrodni w Buczy negocjacje zostały zamrożone, ale prace nad dokumentem – oderwanym już od kontekstu rozejmowego – nadal trwały.
Nad projektem pracowała komisja, na której czele stali szef biura prezydenta Ukrainy Andrij Jermak i były sekretarz generalny NATO Anders Fogh Rasmussen. We wtorek wieczorem Jermak zaznajomił z treścią propozycji doradców ds. polityki zagranicznej przywódców Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Słowacji i Węgier. Kijów chciałby, aby gwarantami bezpieczeństwa Ukrainy stały się najważniejsze państwa Zachodu. W projekcie dokumentu wprost są wymienione Australia, Francja, Kanada, Niemcy, Polska, Stany Zjednoczone, Turcja, Wielka Brytania i Włochy oraz – opisowo – inne państwa Europy. Wiosną część z nich, w tym Polska, deklarowała zainteresowanie podpisaniem takiego porozumienia. Wówczas Kijów zakładał, że wśród gwarantów znajdą się też Chiny i Rosja, jednak ze względu na zmianę koncepcji gwarancji w projekcie nie ma o nich ani słowa.
Wiosną międzynarodowe gwarancje bezpieczeństwa miały zastąpić Ukrainie członkostwo w Sojuszu Północnoatlantyckim, czego żądał Kreml. Kijów nie wykluczał też zgody na rezygnację ze wspólnych z państwami Zachodu manewrów wojskowych przeprowadzanych nad Dnieprem. Preambuła opublikowanego projektu zmienia ten stan rzeczy o 180 stopni. „Pragnienie Ukrainy dołączenia do NATO i skorzystania z przewag związanych ze współpracą obronną w ramach Sojuszu jest zapisane w konstytucji. To pragnienie jest suwerenną decyzją Ukrainy. Członkostwo w NATO i UE znacznie wzmocni bezpieczeństwo Ukrainy w perspektywie długoterminowej. Ale Ukraina potrzebuje gwarancji bezpieczeństwa już teraz” – czytamy w projekcie dokumentu. Rekomendacje przewidują też wspólne, regularne i zmasowane manewry wojskowe.
– Ważne, by w tym dokumencie jakikolwiek potencjalny agresor widział: jeśli coś zrobi, to w ciągu 24, 48, 72 godzin stanie się to i to. Te terminy mają być zawarte bezpośrednio w tekście umowy – mówił Jermak, dodając, że przyszła struktura bezpieczeństwa Ukrainy powinna zawierać nie tylko wielostronne porozumienie ramowe, ale też serię konkretyzujących je umów dwustronnych, np. dotyczących bezpieczeństwa nieba czy Morza Czarnego. – Umowy powinny być ratyfikowane przez parlamenty państw, co nadawałoby im prawnie wiążący charakter – dodawał Jermak. – Jeśli Ukraina znów zostanie w przyszłości napadnięta, na jej prośbę gwaranci szybko, np. w ciągu 24 godzin, powinni zebrać się na konsultacje. I na podstawie tych konsultacji razem bądź oddzielnie skorzystać z proponowanych narzędzi w ciągu np. 72 godzin – dodawał Rasmussen.
Kijów chce, by nowa struktura bezpieczeństwa zapewniała pewien poziom automatyzmu w odpowiedzi na ewentualną przyszłą agresję. W długoterminowej perspektywie rekomendacje zakładają m.in. powołanie sił szybkiego reagowania „zdolnych do skutecznej i potężnej reakcji na naruszenia integralności terytorialnej” oraz „dostęp do unijnych programów finansowania na rzecz rozbudowy sektora obronno-przemysłowego Ukrainy zgodnie ze standardami UE/NATO”. Ukraina zobowiązałaby się z kolei do utrzymywania sił obrony terytorialnej, do których formalnie włączono by wszystkich pełnoletnich cywilów. Tego w treści gwarancji nie ma, ale ukraińscy decydenci szczególnie często powołują się przy tym na doświadczenia Izraela i Szwajcarii. Gwaranci obiecaliby pomoc w rozbudowie potencjału samoobronnego Ukrainy.
Na razie zachodni partnerzy Ukrainy nie zareagowali na propozycje komisji Jermaka-Rasmussena. Agresywne reakcje popłynęły za to z Moskwy. – Orientacja na członkostwo w NATO pozostaje aktualna. Dlatego utrzymuje się główne zagrożenie dla naszego kraju, a nawet większej aktualności nabiera jedna z przyczyn, dla których trzeba było przeprowadzić specjalną operację wojskową – powiedział wczoraj rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow. A były prezydent Dmitrij Miedwiediew napisał, że projekt to „prolog do III wojny światowej” i zacytował fragment z Apokalipsy św. Jana, głoszący, że „od tych trzech plag została zabita trzecia część ludzi, od ognia, dymu i siarki, wychodzących z ich pysków”. – Najważniejsze gwarancje bezpieczeństwa, jakie może otrzymać Ukraina, to silne, potężne siły zbrojne, zdolne do powstrzymania jakiegokolwiek ataku ze strony Rosji – skwitował wczoraj Anders Fogh Rasmussen.
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A. Kup licencję