Sejmowa komisja praw człowieka, praworządności i petycji, komisja rodziny, polityki senioralnej i społecznej oraz komisja samorządu terytorialnego i administracji państwowej rozpatrzyły we wtorek na połączonym posiedzeniu nowelizację ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw.
Konsultacje z samorządami – edukacja
Wiceszef MSWiA Bartosz Grodecki przedstawiając założenia nowelizacji tej ustawy przypomniał, że ma ona charakter doprecyzowujący zapisy, które zostały wprowadzone ustawą z dnia 12 marca 2022 roku. Dodał, że obecnie trwają konsultacje ze stroną samorządową - szczególnie jeśli chodzi o kwestie edukacyjne. Kolejna nowelizacja ma zostać przeprowadzona w ciągu najbliższego miesiąca.
W trakcie dyskusji uwagi do ustawy mieli zarówno senaccy legislatorzy, jak i senatorzy; wycofali się jednak z chęci złożenia poprawek po deklaracji wiceszefa MSWiA Bartosza Grodeckiego, który zapewnił, że zgłaszane uwagi zostaną wzięte pod uwagę przy okazji następnej nowelizacji tej ustawy - w ciągu miesiąca. Kolejna nowela ma dotyczyć m.in. edukacji i samorządu. "Na dzisiaj byśmy opiniowali wszystkie poprawki negatywnie co nie znaczy, że je odrzucamy" - powiedział Grodecki.
Opieka nad najmłodszymi uchodźcami z Ukrainy
Senator Magdalena Kochan (KO) podczas dyskusji podnosiła m.in. kwestię pieczy zastępczej. Dodała, że ma przygotowany cały szereg poprawek dotyczących tego zagadnienia. "One dotyczą po pierwsze nie wliczania dzieci ukraińskich w limity dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych przy jednoczesnym zapewnieniu grupom dzieci ukraińskich standardów opieki nad nimi wynikających z polskich, lepszych dla dzieci przepisów" - mówiła.
Dodała, że prawo ukraińskie wyznacza nie mniej niż jednego opiekuna na 15 dzieci, a prawo polskie nie mniej niż jednego opiekuna na 14 dzieci. "W tej sytuacji nie łamiąc prawa ukraińskiego możemy polepszyć warunki bytowe dzieci" - zaznaczyła.
Kochan mówiła też o poprawce dotyczącej "możliwości pełnienia funkcji rodzin zastępczych i wszelkiej innej rodzinnej opieki zastępczej nad dziećmi z Ukrainy" nie tylko przez polskie rodziny zastępcze, ale także kandydatów na te rodziny pod warunkiem uzupełnienia kursów.
Kwestia uchodźców z Ukrainy bez ukraińskiego obywatelstwa
Senator Jacek Bury (Polska 2050) mówił m.in. o potrzebie dodania, że ilekroć w ustawie jest mowa o obywatelu Ukrainy, rozumie się przez to nie tylko nieposiadającego obywatelstwa ukraińskiego małżonka obywatela Ukrainy, ale również rodzica o ile przybył on na terytorium RP z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi. "Bywają sytuacje takie jak ostatnio słyszeliśmy, że na Ukrainie byli uchodźcy polityczni z Białorusi, którym dzieci urodziły się już na Ukrainie. Te dzieci posiadają już obywatelstwo ukraińskie, oni natomiast nie" - mówił.
Jak mówił podczas posiedzenia komisji wiceszef MSWiA Bartosz Grodecki, nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy rozszerza zakres obowiązującej ustawy m.in. o dystrybucję produktów leczniczych przeznaczonych na pomoc humanitarną na terytorium Ukrainy przez Rządową Agencję Rezerw Strategicznych (RARS)). Doprecyzowuje także zasady nadawania statusu osoby korzystającej z regulacji ustawy i określa, kiedy osoba małoletnia musi być obecna przy składaniu wniosku o PESEL, a także umożliwia incydentalne upoważnienie osób niezatrudnionych w urzędach gmin i miast do realizacji czynności związanych z nadawaniem numeru PESEL obywatelom Ukrainy.
Uproszczenia dla uchodźców z Ukrainy - PESEL
Regulacja umożliwia także delegowanie pracowników zatrudnionych w sektorze publicznym, aby mogli oni wesprzeć organy realizujące nadawanie numerów PESEL, które w obecnej sytuacji związanej z masowym napływem uchodźców z Ukrainy są obciążone wykonywaniem zadań pomocowych. Doprecyzowuje też kwestię zapewnienia transportu m.in. z miejsca zakwaterowania na lotnisko do innego punktu pośredniego, z którego będzie realizowany dalszy transport, do punktu docelowego w celu np. kontynuacji podjęcia leczenia na terytorium innego państwa.
Pomoc medyczna dla uchodźców
Ustawa zakłada również upoważnienie wojewody do organizacji doraźnej pomocy medycznej w miejscach, w których gromadzą się obywatele Ukrainy przebywający na terenie RP, umożliwienie tymczasowego wykonywania zawodu na terytorium Polski lekarzom i dentystom z państw spoza UE w celu udzielania pomocy medycznej obywatelom Ukrainy, którzy przebywają na terytorium RP, a także stworzenie ram regulacyjnych dla działalności RARS w zakresie gromadzenia, przechowywania i przekazywania stronie ukraińskiej produktów leczniczych przeznaczonych na cel przeciwdziałania skutkom działań wojennych w Ukrainie.
Dodano także rozwiązanie pozwalające na dostęp obywateli Ukrainy, których pobyt na terytorium Polski uznaje się za legalny do uczestnictwa w zajęciach prowadzonych przez Centrum Integracji Społecznej, czy umożliwienie świadczenia usług psychologicznych przez obywateli Ukrainy na rzecz swoich rodaków, którzy nie znają języka polskiego.
Regulacja umożliwia również zawieszenie w okresie do 31 grudnia 2022 roku biegu terminów na załatwienie spraw dotyczących udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt w postępowaniach prowadzonych przez wojewodę, umożliwienie lekarzom i lekarzom dentystom posiadającym warunkowe prawo wykonywania zawodu udzielania świadczeń zdrowotnych również poza podmiotami przeznaczonymi do leczenia Covid-19, a także wsparcia ukraińskiego środowiska naukowego.
Nowela zakłada też utworzenie w Banku Gospodarstwa Krajowego Funduszu Gwarancji Kryzysowych, w ramach którego udzielane będą gwarancje i poręczenia spłaty kredytów lub innych zobowiązań zaciągniętych przez przedsiębiorców.(PAP)