Zawezwanie do próby ugodowej a przedawnienie – jak jest teraz
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami bieg terminu przedawnienia przerywa się m.in. przez każdą czynność przed sądem przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia w tym w szczególności złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej oraz przez wszczęcie mediacji. Skutek przerwy biegu przedawnienia następuje niezależnie od tego, czy ugoda została zawarta, czy też do jej zawarcia nie doszło.
W związku z faktem, iż co do zasady nie ma zakazu wielokrotnego korzystania z instytucji zawezwania do próby ugodowej w praktyce prowadzi to bardzo często do podejmowania tego typu działań wyłącznie w celu przerwania biegu przedawnienia a nie osiągnięcia porozumienia pomiędzy stronami. Pomimo, iż w judykaturze można spotkać się z orzeczeniami, wskazującymi, iż gdy celem zawezwania do próby ugodowej jest tylko wydłużenie okresu zaskarżalności wierzytelności to nie stanowi to czynności bezpośrednio zmierzającej do dochodzenia roszczenia a sąd ma zawsze zbadać, czy jest to czynność, która potencjalnie może doprowadzić do realizacji roszczenia i jaki jest jej rzeczywisty cel co może skutkować uznaniem, że wniosek o zawezwanie do próby ugodowej stanowi nadużycie prawa podmiotowego czy też jest sprzeczne z dobrymi obyczajami to w praktyce analiza tego typu przesłanek jest utrudniona.
Zawezwanie do próby ugodowej – co zmieni się od 30 czerwca 2022 r.?
Zgodnie z nowymi przepisami zawezwanie do próby ugodowej oraz wszczęcie mediacji nie będzie skutkowało przerwaniem biegu przedawnienia lecz jego zawieszeniem odpowiednio przez czas trwania postępowania pojednawczego lub mediacji. Bieg terminu przedawnienia nie będzie zatem biegł na nowo po zakończeniu postępowania sądowego.
Powyższe zmiany zostały uzasadnione faktem, iż działania, których wyłącznym celem jest przerwanie terminu przedawnienia, a nie rzeczywiste zawarcie ugody są sprzeczne z instytucją przedawnienia, która służy pewności obrotu gospodarczego oraz motywuje uprawnionego do niezwlekania z dochodzeniem praw przed sądem a jednocześnie chroni dłużnika przed zbyt długo trwającym stanem niepewności co do istnienia określonego obowiązku. W uzasadnieniu do ustawy podnosi się również, iż obecnie obowiązujące przepisy w skrajnych przypadkach prowadziły do sytuacji w której roszczenie mogło nigdy nie ulec przedawnieniu.
Jak wskazuje radca prawny Daniel Terbosh z kancelarii Chmura i Partnerzy zaobserwujemy zatem prawdopodobnie znaczne zmniejszenie ilości kierowanych do sądów wniosków o zawezwanie do próby ugodowej oraz liczby prowadzonych mediacji. Pomimo, iż od końca 2019 r. obowiązuje podwyższona opłata sądowa od zawezwania do próby ugodowej stanowiąca 1/5 opłaty od pozwu (dla przypomnienia wcześniej było maksymalnie 300 zł) nie wpłynęło to znacząco na powstrzymanie wskazanych wyżej praktyk skoro Ustawodawca zdecydował się na bezpośrednią ingerencję w przepisy kodeksu cywilnego.
Wejście w życie zmian i przepisy przejściowe
Przepisy wejdą w życie z dniem 30 czerwca 2022 r. przy czym do mediacji oraz postępowania pojednawczego wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowych przepisów zastosowanie będą miały dotychczasowe regulacje.
Daniel Terbosh, radca prawny, Chmura i Partnerzy Radcowie Prawni sp. p.