Kolejność szczepień przeciw COVID-19: uwagi RPO
Rzecznik wyraził nadzieję, iż bezpieczne i skuteczne szczepionki zmniejszą ryzyko dla zdrowia i życia stwarzane przez COVID-19, umożliwiając jednocześnie stopniowe znoszenie obostrzeń."Z pewnością pomoże to ograniczyć negatywne skutki, jakie środki te wywarły dla możliwości korzystania przez Obywateli z ich praw. Dlatego też uznaję za priorytetowy obowiązek państwa przeprowadzenia szczepień ochronnych w sposób jak najbardziej efektywny z jednoczesnym zapewnieniem równego do nich dostępu" - podkreśla RPO w piśmie do Ministra Zdrowia.
Adam Bodnar przedstawił w nim krytyczne uwagi wobec rozporządzenia Rady Ministrów z 14 stycznia 2021 r., określającego kryteria kolejności szczepień. Wydano je na podstawie ustawy 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Polecamy: Seria 5 książek. Poznaj swoje prawa!
RPO: kryteria kolejności tylko dla szczepień obowiązkowych
Ustawa ta enumeratywnie wylicza rodzaje ograniczeń, zakazów i nakazów na zagrożonym obszarze, które Rada Ministrów może ustanowić w rozporządzeniu. Zdaniem RPO materia rozporządzenia powinna obejmować grupy osób podlegających ustanowionemu obowiązkowi poddania się szczepieniom. Szczepienia muszą być zatem obowiązkowe, aby następnie można było w rozporządzeniu określić grupy osób poddanych tym szczepieniom. "Nie ma natomiast upoważnienia ustawowego do tego, aby w rozporządzeniu określać grupy osób podlegających szczepieniom wówczas, gdy szczepienia te, tak jak szczepienia przeciw COVID-19, nie są szczepieniami obowiązkowymi" - pisze rzecznik.
Bodnar przypomina też, iż realizacja szczepień jest objęta gwarancjami wynikającymi z art. 68 ust. 2 Konstytucji. Zgodnie z tym przepisem obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.
Warunki udzielania świadczeń zdrowotnych mogą zostać uszczegółowione w rozporządzeniu, ale wyłącznie na podstawie wyraźnego upoważnienia w ustawie.
Obawy RPO budzi brak regulacji dotyczącej etapów ,, II” i ,,III”, o których jest z kolei mowa w Narodowym Programie Szczepień przeciw COVID-19.
Bodnar dostrzega potrzebę doprecyzowania przepisu, które wobec ryzyka niewykorzystania szczepionki, dopuszcza szczepienie osób wchodzących w skład grup, w ramach jednego etapu lub osób wchodzących w skład różnych grup, w ramach różnych etapów. Obecnie przepis może budzić problemy interpretacyjne.
Polecamy serwis: Prawa pacjenta