Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości
Szczegółowy tryb i organizację przyjmowania oraz rozpatrywania skarg i wniosków, dotyczących działalności sądów określi w drodze rozporządzenia Minister Sprawiedliwości (projekt rozporządzenia w sprawie skarg i wniosków dotyczących sądów powszechnych znajduje się na stronie http://legislacja.rcl.gov.pl/lista/517/projekt/31546/katalog/31554, dalej „projekt rozporządzenia”). Do dnia 23 marca 2012 r. projekt rozporządzenia nie został podpisany przez Ministra Sprawiedliwości oraz ogłoszony w Dzienniku Ustaw, dlatego niniejszą publikację oparliśmy na tekście ww. projektu.
Warunki składania skarg i wniosków
Po 28 marca 2012 r. osoba niezadowolona z działalności sądu (dalej „skarżący” lub „wnioskodawca”), będzie mogła złożyć jedynie skargę lub wniosek na warunkach ściśle określonych w nowelizacji. Zgodnie z rozporządzeniem, skargi i wnioski będzie można wnieść na piśmie, za pomocą poczty elektronicznej, telefaksu, a także w formie ustnej do protokołu. Wszelkie niezbędne informacje dotyczące m.in. trybu przyjmowania skarg i wniosków, organu właściwego do ich rozpatrzenia, a także adresu poczty elektronicznej sądu będą umieszczane na tablicy ogłoszeń w budynku sądu oraz na jego stronie internetowej. Warto przy tym podkreślić, że nie będą podlegały rozpatrzeniu skargi w zakresie dotyczącym orzeczniczej działalności sądu, gdyż jest to dziedzina, w której sędziowie są niezawiśli. Zatem, aby nie narazić się na odmowę rozpatrzenia skargi, skarżący będzie musiał uważać, by jego skarga nie odnosiła się do działalności orzeczniczej.
Pozostawienie skargi lub wniosku bez rozpatrzenia
Z punktu widzenia skarżących warte odnotowania jest również to, że zgodnie z nowelizacją skargi lub wnioski zawierające treści znieważające lub słowa powszechnie uznawane za obelżywe pozostawia się bez rozpatrzenia, zawiadamiając o tym skarżącego lub wnioskodawcę, z podaniem przyczyny pozostawienia skargi lub wniosku bez rozpatrzenia. Skarżący (wnioskodawcy) powinni zatem pilnować się przy sposobie formułowania wnoszonych pism, tak aby nie zostały one pozostawione bez rozpatrzenia.
Skargi i wnioski będą przyjmowane przez pracowników biura podawczego lub innej komórki organizacyjnej wskazanej przez prezesa sądu. Na żądanie skarżącego lub wnioskodawcy pracownik przyjmujący pismo, będzie potwierdzał jego przyjęcie.
Rozpatrywanie skarg i wniosków
Organem właściwym do rozpatrzenia skargi lub wniosku jest prezes sądu. Jeżeli skarga lub wniosek dotyczą działalności sądu okręgowego i sądu rejonowego, organem właściwym do rozpatrzenia jest prezes sądu okręgowego. Jeżeli skarga lub wniosek dotyczą działalności sądu apelacyjnego i sądu okręgowego, organem właściwym do rozpatrzenia jest prezes sądu apelacyjnego. Jeżeli skarga dotyczy działalności prezesa sądu (rejonowego/okręgowego) organem właściwym jest prezes sądu wyższej instancji, a działalności prezesa sądu apelacyjnego - Krajowa Rada Sądownictwa. W przypadku, gdy skarga dotycząca działalności sądów zostanie skierowana do innych organów władzy publicznej, podlega ona przekazaniu do rozpatrzenia właściwym organom, o których mowa powyżej.
Wezwanie do uzupełnienia pisma
Jeżeli na podstawie treści pisma nie można należycie ustalić jego przedmiotu, a w szczególności sprawy, której dotyczy, wzywa się skarżącego lub wnioskodawcę do uzupełnienia pisma w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Nieuzupełnienie braków w tym terminie spowoduje pozostawienie pisma bez rozpoznania i wezwanie do uzupełnienia braków powinno zawierać o tym pouczenie.
Skarga w zakresie w jakim zawiera wniosek o pociągnięcie sędziów do odpowiedzialności dyscyplinarnej podlega niezwłocznie przekazaniu właściwemu rzecznikowi dyscyplinarnemu albo zastępcy rzecznika dyscyplinarnego.
Podsumowanie
Podsumowując, osoba, która będzie niezadowolona z działalności sądu, będzie mogła złożyć skargę lub wniosek opierając się na powyższych zasadach. Wszelkie niezbędne informacje na temat składania skarg i wniosków powinny być zamieszczone na tablicy ogłoszeń w budynku sądu oraz na stronie internetowej sądu. Warto przy tym pamiętać, że skarga/wniosek powinny zawierać dokładny opis sprawy, której dotyczą i nie zawierać treści niecenzuralnych.