W Ministerstwie Sprawiedliwości trwają prace nad reorganizacją sądów rejonowych. W ramach tych działań planuje się zniesienie sądów rejonowych o obsadzie orzeczniczej do 14 sędziów i przekształcenie ich w wydziały zamiejscowe (cywilny, karny, rodzinny i nieletnich oraz ksiąg wieczystych) sąsiednich, większych sądów.
Celem zmian jest przede wszystkim bardziej racjonalne i elastyczne wykorzystanie potencjału polskich sędziów. Umożliwi to prezesowi sądu rejonowego sprawniejsze zarządzanie pracą podległych mu sędziów i jeśli zajdzie taka konieczność skierowanie ich do orzekania w wydziałach, w których są zaległości lub braki kadrowe.
Kryteriami, jakimi kierował się resort sprawiedliwości przy typowaniu sądów do zniesienia były m.in.: wpływ spraw do danego sądu, liczba sędziów, liczba ludności, czy też udogodnienia dla obywateli. Reorganizacja ma przede wszystkim służyć temu, by obywatele mieli łatwiejszy dostęp do sądu i by krócej czekali na rozpatrzenie swojej sprawy, a ewentualne oszczędności nie stanowiły decydującej przesłanki dla planowanych zmian.
Po wprowadzeniu reformy obywatele nadal będą mieli łatwy dostęp do sądu. Żaden budynek sądu rejonowego nie zostanie zlikwidowany, ani zamknięty. W praktyce zmieni się tylko nazwa - sąd w miejscowości x, będzie teraz wydziałem zamiejscowym, większego sądu rejonowego. Nadal w tym samym miejscu obywatele będą mogli załatwić swoje sprawy, bez konieczności udania się do innego miasta. Nie będzie również przeszkód, by nadal działały kasy, czy biura podawcze. Decyzję w tej sprawie podejmować będą prezesi sądów. Pracownicy administracyjni zasilą wydziały orzecznicze wymagające wzmocnienia.
Poza spotkaniami z samorządowcami, obecnie w Ministerstwie Sprawiedliwości trwają konsultacje z prezesami sądów apelacyjnych i okręgowych. Projekt reformy będzie również konsultowany m.in. z Krajową Radą Sądownictwa.
Zobacz również serwis: Prawnik.pl
Wszystkie, przytoczone podczas spotkań argumenty będą przez Ministerstwo Sprawiedliwości wnikliwie analizowane i brane pod uwagę przy tworzeniu ostatecznego projektu.
Zakłada się, że omawiana reorganizacja zostanie przeprowadzona z dniem 1 lipca 2012 r.
Zobacz również: Co to jest sąd?
Informacje dodatkowe
1. Z przygotowanego dla Ministerstwa Sprawiedliwości przez TNS OBOP w czerwcu 2011 r. Raportu wynika, że większość obywateli w ciągu ostatnich dwóch lat nie miała żadnego kontaktu z organami wymiaru sprawiedliwości. Według raportu bezpośredni lub pośredni kontakt z sądem miało zaledwie 20 procent badanych Polaków. Badania pokazują ponadto, że dla większość z tych osób (73 proc.) był to kontakt sporadyczny, czyli nie więcej niż 3 razy w ciągu ostatnich dwóch lat[1].
2. Przygotowywana przez MS reorganizacja sądownictwa powszechnego nie jest niczym zaskakującym w porównaniu z krajami europejskimi. Podobne reformy przeprowadzono w poprzednich latach m.in. w Szwecji i Holandii. W obydwu tych krajach wprowadzone zmiany zwiększyły szanse rozwoju dla sędziów, gdyż większe sądy pozwalają na lepszy rozwój zawodowy. Przeprowadzone zmiany nie doprowadziły także do ograniczenia dostępu do wymiaru sprawiedliwości.
- W latach 1999-2006 w Szwecji przeprowadzona została reforma sądownictwa polegająca na zamknięciu 41 sądów pierwszej instancji z wyjściowej liczby 96 w 1999 r. do 55 w 2006 r. Przyczyn reformy było wiele, ale brano pod uwagę przede wszystkim poprawę efektywności sądów w dłuższym terminie dzięki zwiększeniu ich wielkości. Ogólnie reforma po latach została uznana za sukces, gdyż poprawiła się efektywność w sądownictwie szwedzkim.
- Reforma sądownictwa w Holandii prowadzona jest od blisko 30 lat. Pierwszy etap reformy został osiągnięty na początku 1992 roku, kiedy to sądy powszechne przejęły większość spraw z zakresu sądownictwa administracyjnego. Natomiast drugi etap został zrealizowany z początkiem 2002 r., kiedy to do 17 sądów krajowych (Rechtbanken) wcielonych zostało 62 sądy rejonowe (Kantongerechten), co doprowadziło, że te pierwsze stały się również sądami pierwszoinstancyjnymi we wszystkich sprawach cywilnych, karnych oraz większości spraw administracyjnych. Obecnie prowadzone są przygotowania do trzeciego etapu reformy, który będzie polegał na zmniejszeniu liczby sądów krajowych, a także przejęciu przez nie wszystkich spraw administracyjnych.
Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości
Zobacz również serwis: Pomoc prawna