REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Łączenie kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności - niekonstytucyjne przepisy

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż wykluczona jest dopuszczalność pozbawienia wolności z mocy prawa./ Fot. Fotolia
Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż wykluczona jest dopuszczalność pozbawienia wolności z mocy prawa./ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Trybunał Konstytucyjny za niekonstytucyjny uznał przepis nakładający na sąd obowiązek wymierzenia kary łącznej pozbawienia wolności przy łączeniu kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności. Zdaniem trybunału taka sytuacja pozbawia sąd możliwości oceny okoliczności indywidualnej sprawy.

Łączenie kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności

11 czerwca 2019 r. o godz. 11.00 Trybunał Konstytucyjny ogłosił orzeczenie w sprawie połączonych pytań prawnych Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim i Sądu Rejonowego w Dąbrowie Górniczej dotyczących obowiązku objęcia węzłem kary łącznej kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności oraz orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności po „przeliczeniu” kary ograniczenia wolności na karę pozbawienia wolności.

REKLAMA

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 87 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny w zakresie, w jakim nakłada na sąd obowiązek połączenia kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności oraz wymierzenia kary łącznej pozbawienia wolności po dokonaniu zamiany kary ograniczenia wolności na karę pozbawienia wolności, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 175 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.

Orzeczenie zapadło jednogłośnie.

Polecamy: Kodeks kierowcy - zmiany 2019

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kwestionowany art. 87 § 1 k.k.

REKLAMA

Zakwestionowany przez pytające sądy art. 87 § 1 k.k. jest podstawą prawną łączenia węzłem kary łącznej kar różnorodzajowych. Stanowi, że w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności sąd wymierza karę łączną pozbawienia wolności, przyjmując, że miesiąc ograniczenia wolności równa się 15 dniom pozbawienia wolności. Objęcie węzłem kary łącznej kar różnorodzajowych zakłada więc również zamianę („przeliczenie”) podlegającej łączeniu kary ograniczenia wolności na karę pozbawienia wolności. Z art. 87 § 1 k.k. wynika, że zarówno zamiana kary nieizolacyjnej na karę izolacyjną, jak i wymierzenie kary łącznej pozbawienia wolności w miejsce prawomocnie orzeczonych kar różnorodzajowych, są obligatoryjne. Jedyny wyjątek ustawodawca przewidział w art. 87 § 2 k.k., jednakże zakres stosowania tego wyjątku jest ograniczony do spraw, w których wymiar kary nie przekracza 6 miesięcy w wypadku kary łącznej pozbawienia wolności oraz 2 lat w wypadku kary łącznej ograniczenia wolności.

Zdaniem pytających sądów, wynikający z art. 87 § 1 k.k. obowiązek połączenia kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności oraz wymierzenia w ich miejsce kary łącznej pozbawienia wolności po uprzednim „przeliczeniu” kary ograniczenia wolności na karę pozbawienia wolności narusza konstytucyjne standardy w zakresie prawa do sądu, albowiem obligatoryjność i automatyzm zakwestionowanego mechanizmu powodują, iż sądy karne nie mają żadnej możliwości merytorycznej kontroli przesłanek stosowania środka polegającego na pozbawieniu jednostki wolności osobistej. W stanie normatywnym ukształtowanym przez art. 87 § 1 k.k. wydanie orzeczenia o pozbawieniu wolności następuje więc z mocy prawa, a nie na skutek merytorycznej decyzji sądu.

TK: sądy mają pełnić funkcję strażnika wolności osobistej

Trybunał, odpowiadając na zadane pytania prawne, przypomniał, że jednym z najważniejszych środków ochrony wolności osobistej jednostki przed nieuzasadnionym jej pozbawieniem jest pełna, realna kontrola przez sądy przesłanek pozbawienia wolności. Z konstytucyjnego punktu widzenia to sądy mają pełnić funkcję strażnika wolności osobistej. Tym samym wykluczona jest dopuszczalność pozbawienia wolności z mocy prawa. Z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału wynika, że w postępowaniu, w którym ma zapaść decyzja dotycząca pozbawienia wolności, ustawodawca musi zapewnić sądom pewien zakres uznania („minimum kompetencji sądu”) i nie może sprowadzić ich do „roli notarialnej”.

Rola sądów sprowadzona o "roli notarialnej"

REKLAMA

Trybunał uznał, że wydawanie przez sąd wyroku łącznego, na mocy którego – w miejsce kar prawomocnie orzeczonych za zbiegające się przestępstwa – orzekana jest nowa kara, nazywana przez kodeks kary „karą łączną”, stanowi „sprawę” w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji. Ponieważ w wypadku art. 87 § 1 k.k. chodzi o orzeczenie kary łącznej pozbawienia wolności, „sprawa” dotyczy w istocie wymiaru pozbawienia jednostki wolności osobistej objętej ochroną na mocy art. 41 ust. 1 Konstytucji. W sytuacjach procesowych nieobjętych art. 87 § 2 k.k., połączenie kar różnorodzajowych węzłem kary łącznej pozbawienia wolności po dokonaniu zamiany kary ograniczenia wolności na karę pozbawienia wolności jest obligatoryjne i niejako automatyczne, albowiem sąd nie ma możliwości odstąpienia od takiego połączenia nawet, jeśli uzasadniałyby to okoliczności indywidualnej sprawy (pozytywna prognoza kryminologiczna dotycząca sprawcy, jego warunki osobiste, postawa podczas wykonywania kary ograniczenia wolności, cele wychowawcze i resocjalizacyjne karania, itp.). Rola sądów została zatem w tym wypadku sprowadzona do „roli notarialnej”. Tymczasem zgodnie ze standardem wynikającym z art. 45 ust. 1 Konstytucji, sąd, który orzeka o pozbawieniu wolności, musi mieć zapewniony pewien zakres możliwości oceny okoliczności indywidualnej sprawy i ich uwzględnienia podczas wymiaru kary. Takiego warunku nie spełnia oceniany art. 87 § 1 k.k. Z tego względu Trybunał orzekł, że przepis ten narusza art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Z tych samych względów Trybunał uznał, że art. 87 § 1 k.k. jest również niezgodny z art. 175 ust. 1 Konstytucji, który zastrzega wyłączność kompetencji sądów w zakresie sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Zdaniem Trybunału, skoro czynności sądu karnego – polegające na wydaniu wyroku łącznego i orzeczeniu na jego mocy kary łącznej podlegającej wykonaniu zamiast kar wcześniej prawomocnie orzeczonych za zbiegające się przestępstwa – są formą sprawowania wymiaru sprawiedliwości w rozumieniu tego wzorca, to sądy, pełniąc funkcję strażnika konstytucyjnie chronionej wolności osobistej jednostek, powinny mieć zapewnioną możliwość kontroli przesłanek pozbawienia wolności i pewną swobodę decydowania w tym zakresie. W konstytucyjnym standardzie sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez sądy nie mieści się sytuacja, w której ustawodawca wyłącza możliwość skutecznego wykonywania kary ograniczenia wolności, wcześniej prawomocnie orzeczonej przez niezawisły sąd, i nakazuje sądowi, który ma obowiązek wydać wyrok łączny, obligatoryjnie zamienić tę karę na karę pozbawienia wolności po dokonaniu przeliczenia zgodnie z zasadami wskazanymi w ustawie.

Przewodniczącym składu orzekającego był sędzia TK Stanisław Rymar, sprawozdawcą był sędzia TK Piotr Pszczółkowski

Polecamy serwis: Sprawy karne

Źródło: Trybunał Konstytucyjny

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
800 plus w 2025 i 2026 r. - termin na wniosek do ZUS

800 plus w 2025 i 2026 r. - nowy okres świadczeniowy rozpoczyna się 1 czerwca. Kiedy najlepiej złożyć elektroniczny wniosek do ZUS? Termin zapewniający ciągłość wypłaty świadczenia wychowawczego niedługo mija.

Żołnierze do premiera: Mamy prawo do drugiej emerytury obok tej mundurowej. Każdy z nas ma na koncie w FUS składki powiększane corocznie o wskaźnik waloryzacji

Mundurowi, którzy rozpoczęli służbę przed 1999 r. nie mają prawa - nawet w przypadku 25 lat pracy cywilnej i odprowadzania składek z tego tytuł do ZUS - do emerytury cywilnej pobieranej obok mundurowej. Inną sytuację prawną mają mundurowi, którzy rozpoczęli służbę po 1999 r. - mają prawo do drugiej emerytury z tytułu składek wypracowanych z pracy w cywilu po zakończeniu służby. W grudniu 2024 r. żołnierze wysłali w tej sprawie list do premiera D. Tuska.

Nie będzie zakazu używania kominków. Na pewno? MKiŚ odpowiada na kontrowersje dotyczące programu Czyste Powietrze

Nowe zasady programu „Czyste Powietrze”, które mają na celu poprawę jakości powietrza i zwiększenie efektywności energetycznej budynków, wzbudzają kontrowersje. Zmiany wprowadzone przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, w tym kwestie dotyczące kominków i źródeł ciepła, stały się przedmiotem gorącej dyskusji. W odpowiedzi na te kontrowersje, minister Krzysztof Bolesta zapewnia, że nie wprowadzi się zakazu używania kominków, a zmiany w regulaminie są wynikiem szerokich konsultacji społecznych i ekspertów. Problemem pozostaje jednak interpretacja zapisów przez urzędników, co budzi obawy o przyszłość bezpieczeństwa energetycznego Polaków.

Banki likwidują bankomaty. Czy koniec gotówki staje się faktem na naszych oczach?

Banki zaczynają likwidować bankomaty. To zaś rodzi sprzeciw społeczeństwa i niepokoi Rzecznika Praw Obywatelskich, który zwraca uwagę na ryzyko wykluczenia finansowego. Może to wpłynąć szczególnie na osoby starsze i mieszkańców wsi – ale nie tylko. Jakie jeszcze konsekwencje rodzi dalsze ograniczanie gotówki, które postępuje już od pewnego czasu?

REKLAMA

Podatek migracyjny: 20 tys. euro za każdą nieprzyjętą osobę. Czy Polska go zapłaci, czy będą kary?

Pakt migracyjny Unii Europejskiej, który wejdzie w życie w 2026 roku, nakłada na państwa członkowskie obowiązek przyjmowania migrantów lub płacenia tzw. „podatku migracyjnego” w wysokości 20 tys. euro za każdą nieprzyjętą osobę. Polska, pomimo apeli Brukseli, konsekwentnie odmawia implementacji tych przepisów, co może doprowadzić do poważnych konsekwencji finansowych i politycznych. Jakie będą efekty tego stanowiska?

Nie każda wdowa z rentą rodzinną dostanie rentę wdowią. Dlaczego? ZUS: tak jest w przepisach

Renta wdowia to możliwość pobierania dwóch świadczeń jednocześnie, przykładowo emerytury oraz renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku. Korzystniejsze świadczenie ZUS wypłaci od lipca 2025 r. pełnej wysokości, a drugie w wymiarze 15 proc. Okazuje się jednak, że nie każda wdowa i każdy wdowiec, którym ZUS wydał decyzję o przyznaniu renty rodzinnej „załapie się” na dobrodziejstwo wynikające z renty wdowiej.

Spokój na zawsze: Jak testament notarialny zapewnia Ci bezpieczeństwo?

Testament notarialny to jedna z najpewniejszych form wyrażenia swojej ostatniej woli. Dzięki sporządzeniu go przed notariuszem masz gwarancję, że dokument będzie zgodny z prawem, nie zostanie podważony, a Twoje decyzje dotyczące majątku zostaną zrealizowane bez problemów. Dowiedz się, dlaczego warto postawić na tę bezpieczną opcję i jakie korzyści niesie ze sobą testament sporządzony w obecności notariusza.

Najnowsze sondaże wyborcze 2025 [ZESTAWIENIE]

Najnowsze sondaże wyborcze z marca 2025 analizuje socjolog z UJ prof. Jarosław Flis. Jakie są tendencje dla każdego z kandydatów na Prezydenta RP w 2025 r.? Oto zestawienie ostatnich sondaży CBOS, IBRiS, IPSOS, United Surveys, Pollster, Opinia24, SW Research. Jakie są uśrednione wyniki pierwszych 9 kandydatów na Prezydenta Polski?

REKLAMA

Jeden prawomocny i 14 nieprawomocnych wyroków. Spory z ZUS o ponowne przeliczenie emerytury, wyrównania i odsetki

Zestawienie i omówienie korzystnych wyroków sądów powszechnych w sprawach dot. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20, w tym jednego prawomocnego. Przeliczenie emerytur, wyrównania, odsetki z ZUS na rzecz emerytów. Jakie są realia w sądach okręgowych i apelacyjnych.

Sąd: Ponowne przeliczanie emerytur dotyczy ostatnich 12 lat. Naruszanie Konstytucji od 2013 r.

W 2005 r. przeszłam na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat. W 2010 r gdy skończyłam 60 lat co prawda miałam jakieś przeliczenie na którym zyskałam brutto 249,88. Następnie w 2016r znów miałam przeliczenie i to zyskałam 78,53 brutto. W obecnej chwili mam 75 lat. Czy mogę ubiegać się o ponowne przeliczenie na podstawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z czerwca 2024 r.?

REKLAMA