W ciągu kilku ostatnich dni na terenie całej Polski przeprowadzono kilkaset kontroli escape roomów. Do prowadzących pokoje zagadek oraz ich klientów wystosowano apele o wstrzymanie się od prowadzenia działalności i uczestniczenia w tychże rozrywkach do czasu zakończenia kontroli. Celem podjętych działań jest zapewnienie bezpieczeństwa w każdym lokalu i zapobieganie potencjalnie niebezpiecznym sytuacjom.
Przeprowadzane kontrole mają pomóc ustalić stan popularnych escape roomów, zgodności prowadzenia działalności z określonymi przepisami prawa, ale również umożliwić ocenę obowiązującego porządku prawnego i wskazać płaszczyzny wymagające interwencji. Kolejnym krokiem mają być zmiany przepisów zapewniające odpowiednie ramy zabezpieczeń oraz skuteczną realizację norm, co wpłynie pozytywnie na wzrost bezpieczeństwa klientów. Decyzje o konkretnych działaniach zostaną podjęte po szczegółowej analizie wyników kontroli, które mają potrwać do najbliższego piątku. Nie ulega wątpliwościom, że konieczne będą zmiany, ponieważ w już sprawdzonych pokojach zagadek stwierdzono liczne nieprawidłowości prowadzące do nakładania mandatów, a nawet zamykania lokali. Niedoskonałość obecnych regulacji podkreślają również przedstawiciele doktryny.
Obowiązujący porządek prawny szeroko reguluje kwestię zapewniania bezpieczeństwa i nakłada na właścicieli szereg obowiązków. Podstawowym przepisem mającym zastosowanie w obecnej sytuacji jest art. 4 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991 r., wskazujący zasadnicze powinności właścicieli:
- Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:
1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;
2) wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;
3) zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie;
4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji;
5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;
6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;
Należy w tym momencie podkreślić, że zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą (m.in. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 06.06.2017 r., II SA/Wr 106/17 oraz wyrok NSA z dnia 03.12.2010 r., II OSK 1829/09): odpowiedzialność, którą co do zasady ponosi właściciel, w sytuacji zawarcia umowy cywilnoprawnej o zarządzenie lub użytkowanie przechodzi bądź to na zarządcę, bądź to na użytkownika w zależności od zawartej umowy. W przypadku kiedy nie została zawarta umowa o zarządzanie, ani też umowa o użytkowanie, odpowiedzialność właściciela zostaje wyłączona i spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem. Dlatego też niezmiernie istotna jest szczegółowa analiza wszelkich aspektów poszczególnych stosunków, gdyż może się okazać, że obowiązkami z ww. przepisu obciążona zostanie inna osoba, aniżeli pierwotnie zakładano.
Konkretyzacja wyżej wskazanego przepisu ustawy nastąpiła w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów z dnia 7 czerwca 2010 r. (dalej: rozporządzenie)
Par. 4 ust. 1 pkt 14 i 15 rozporządzenia:
- W obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabronione wykonywanie następujących czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji:
14)zamykanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie w przypadku pożaru lub innego zagrożenia powodującego konieczność ewakuacji;
15)blokowanie drzwi i bram przeciwpożarowych w sposób uniemożliwiający ich samoczynne zamknięcie w przypadku powstania pożaru;
W toku kontroli stwierdzono również liczne naruszenia przepisów dotyczących ewakuacji osób przebywających w obiektach. Mowa tu w szczególności o par. 15 rozporządzenia, którego znaczenie jest fundamentalne:
- Z każdego miejsca w obiekcie, przeznaczonego do przebywania ludzi, zapewnia się odpowiednie warunki ewakuacji, umożliwiające szybkie i bezpieczne opuszczanie strefy zagrożonej lub objętej pożarem, dostosowane do liczby i stanu sprawności osób przebywających w obiekcie oraz jego funkcji, konstrukcji i wymiarów, a także zastosowanie technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego, polegających na:
1 zapewnieniu dostatecznej liczby, wysokości i szerokości wyjść ewakuacyjnych;
2)zachowaniu dopuszczalnej długości, wysokości i szerokości przejść oraz dojść ewakuacyjnych;
3) zapewnieniu bezpiecznej pożarowo obudowy i wydzieleń dróg ewakuacyjnych oraz pomieszczeń;
4) zabezpieczeniu przed zadymieniem wymienionych w przepisach techniczno-budowlanych dróg ewakuacyjnych, w tym: na stosowaniu urządzeń zapobiegających zadymieniu lub urządzeń i innych rozwiązań techniczno-budowlanych zapewniających usuwanie dymu;
5) zapewnieniu oświetlenia awaryjnego (ewakuacyjnego i zapasowego) w pomieszczeniach i na drogach ewakuacyjnych wymienionych w przepisach techniczno-budowlanych;
6) zapewnieniu możliwości rozgłaszania sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych przez dźwiękowy system ostrzegawczy w budynkach, dla których jest on wymagany.
Szczegółowo uregulowano również kwestię gaśnic mających umożliwić szybką i sprawną reakcję na powstające pożary oraz podjęcie własnych działań przed przyjazdem jednostki straży pożarnej:
par. 33 rozporządzenia
- Gaśnice w obiektach muszą być rozmieszczone:
1) w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności:
a) przy wejściach do budynków,
b) na klatkach schodowych,
c) na korytarzach,
d) przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz;
2) w miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki);
3) w obiektach wielokondygnacyjnych - w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli pozwalają na to istniejące warunki.
- Przy rozmieszczaniu gaśnic muszą być spełnione następujące warunki:
1) odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może przebywać człowiek, do najbliższej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m;
2) do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m.
Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Minister w rozporządzeniu wskazał także konkretne wytyczne dotyczące zapewnienia dostępu do poboru wody w celu umożliwienia podjęcia działań przeciwpożarowych. Kwestię tę reguluje § 18 rozporządzenia:
- W budynkach stosuje się następujące rodzaje punktów poboru wody do celów przeciwpożarowych:
1) hydranty wewnętrzne z wężem półsztywnym o nominalnej średnicy węża 25 mm i 33 mm, zwane dalej odpowiednio „hydrantem 25” i „hydrantem 33”;
2) hydrant wewnętrzny z wężem płasko składanym o nominalnej średnicy węża 52 mm, zwany dalej „hydrantem 52”;
3) zawór hydrantowy, zwany dalej „zaworem 52”, bez wyposażenia w wąż pożarniczy.
- Hydranty wewnętrzne muszą spełniać wymagania Polskich Norm dotyczących tych urządzeń.
- Zawory 52 muszą spełniać wymagania Polskich Norm dotyczących tych urządzeń.
- Zasilanie hydrantów wewnętrznych musi być zapewnione co najmniej przez 1 godzinę.
Niezależnie od wszelkich obowiązków przytoczonych powyżej, należy zastanowić się, czy dostosowując budynki mieszkań jednorodzinnych dla celów działalności escape roomów nie doszło do zmiany użytkowania obiektów budowlanych lub jego części. Pojęcie to zostało określone w art. 71 ustawy – Prawo budowlane w szczególności jako podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń. Na uwagę zasługuje użycie zwrotu „w szczególności” przez ustawodawcę, co oznacza, że wskazanie to ma wyłącznie charakter przykładowy, a ich katalog jest otwarty. Oczywistym jest również, iż w przypadku rozpoczęcia prowadzenia działalności w lokalu, który dotychczas pełnił funkcję mieszkaniową dojdzie do zmiany jego charakteru wpływającej na zmianę warunków bezpieczeństwa powodziowego, sanitarnego, pożarowego, pracy czy też zdrowotnego. W takiej sytuacji konieczne jest zgłoszenie zmiany staroście i wskazanie dotychczasowego oraz nowego sposobu korzystania z lokalu.
W niniejszym wpisie przytoczono tylko nieliczne przepisy wpływające na sytuację oraz pozycję escape roomów. Normy ją regulujące zawarte są w przepisach odrębnych rozsianych po szeregu aktów prawnych. Ich prawidłowe stosowanie wielokrotnie stanowi wyzwanie dla osób obcujących z nimi na co dzień, nie wspominając już o osobach które nie mają regularnej styczności z prawem. W związku z dużym zainteresowaniem mediów i aktywnością państwa właściciele escape roomów mogą spodziewać się w najbliższym czasie dodatkowych obciążeń oraz konieczności dostosowania działalności do wszelkich wymogów określonych w przepisach.
Autor: Maciej Broda, Adwokat
Kancelaria Prawa Sportowego i Gospodarczego „Dauerman”