Zmiany dotyczą zarówno właścicieli nieruchomości jaki i wierzycieli. Zakładany skutek nowelizacji to zmniejszenie kosztów zabezpieczeń w postaci hipotek oraz uelastycznienie procesu ustanawiania i zmiany hipotek.
Co nowego odnośnie hipoteki?
Zobacz: Szeroki dostęp do ksiąg wieczystych
Najważniejsze zmiany w wyniku nowelizacji dotyczą hipoteki.
1. Zniesienie podziału na hipotekę zwykłą i kaucyjną
2. Przeniesienie zabezpieczonej wierzytelności - przeniesienie hipoteki
3. Zabezpieczenie jedną hipoteką kilku wierzytelności z różnych stosunków prawnych
4. Administrator hipoteki
5. Rozporządzenie opróżnionym miejscem hipotecznym.
Zobacz: Hipoteka po nowelizacji
Zniesienie podziału na hipotekę zwykłą i kaucyjną
Nowelizacja usuwa istniejący dotychczas podział hipotek na zwykłą i kaucyjną. Nowa hipoteka przyjmie kształt dotychczasowej kaucyjnej. Dotąd do zabezpieczenia stałej określonej kwoty wierzytelności koniecznym było ustanawianie hipoteki zwykłej, co do wierzytelności o nieustalonej wysokości –ustanowienie hipoteki do sumy najwyższej, czyli hipoteki kaucyjnej.
Aktualnie hipoteka zabezpieczy wierzytelność pieniężną, w tym także wierzytelność przyszłą. W praktyce oznacza to, że uzyskując kredyt z banku, jedną hipoteką będzie można zabezpieczyć zarówno kwotę główną jak i odsetki i inne koszty. Strony mogą teraz ustanowić hipotekę nawet, jeżeli nie są pewne, na jaką dokładnie wartość będzie opiewać wierzytelność w przyszłości. Warunkiem jest wcześniejsze określenie maksymalnej kwoty zabezpieczenia hipotecznego.
Przeniesienie zabezpieczonej wierzytelności - przeniesienie hipoteki
Dotychczas nie można było przenieść wierzytelności bez jednoczesnego przeniesienia hipoteki. Od teraz, umowa przelewu wierzytelności z mocy prawa przeniesie hipotekę na nabywcę. Oczywiście, jeżeli strony tak się umówią, będą też mogły przenieść samą wierzytelność, bez hipoteki. W praktyce oznacza to, że w umowie przenoszącej wierzytelność zabezpieczoną hipoteką, nie trzeba będzie już zamieszczać osobnego oświadczenia o przeniesieniu hipoteki.
Zobacz: Jak sprzedać mieszkanie obciążone hipoteką?
Zabezpieczenie jedną hipoteką kilku wierzytelności z różnych stosunków prawnych
Kika wierzytelności z różnych stosunków prawnych, które przysługują temu samemu wierzycielowi będzie można zabezpieczyć hipoteką umowną. Należy tylko w umowie ustanawiającej hipotekę określić stosunki prawne oraz wynikające z nich wierzytelności objęte zabezpieczeniem. W praktyce oznacza to, że jeżeli będziemy się starać np. o kilka kredytów w jednym banku, a po pewnym czasie uznamy, że przyznany nam kredyt jest niewystarczający, będziemy mogli zabezpieczyć zarówno stare wierzytelności jak i nowe jedną i tą samą hipoteką, nie zaś jak to było do tej pory, ustanawiać kolejne hipoteki, a co za tym idzie uiszczać kolejne opłaty sądowe za każdą z nich.
Przedsiębiorca, który zaciągnął kilka różnych zobowiązań wobec jednego kontrahenta, będzie mógł jedną hipoteką zabezpieczyć wszystkie roszczenia kontrahenta, wynikające z tych zobowiązań.
Administrator hipoteki
Nowelizacja pozwala również na zabezpieczenie jedną hipoteką kilku wierzytelności przysługujących różnym podmiotom, ale tylko służącym sfinansowaniu tego samego przedsięwzięcia. W tym celu koniecznym jest powołanie administratora hipotek. Administratorem takim może być jeden z wierzycieli lub osoba trzecia. Umowa o powołaniu administratora pod rygorem nieważności musi być zawarta na piśmie. Regulacje takie mają ułatwić m.in. realizację dużych inwestycji finansowanych równocześnie kredytami zaciągniętymi w różnych bankach. Banki finansujące taki projekt, będą mogły na mocy porozumienia wskazać administratora, który załatwi za nie wszelkie formalności, zawierając na ich rachunek umowę ustanawiającą hipotekę.
Rozporządzenie opróżnionym miejscem hipotecznym
Możliwe stało się teraz wpisanie do księgi wieczystej roszczenia wierzyciela hipotecznego o przeniesienie jego hipoteki na miejsce opróżnione; w takim przypadku hipoteka tego wierzyciela uzyskuje takie miejsce, w chwili gdy staje się ono wolne. W przypadku, gdy właściciel nie skorzysta z „wypełnienia” wolnego miejsca, będzie mógł nim zadysponować każdy kolejny właściciel tej nieruchomości. Takie wolne miejsce nie podlega zajęciu, ani też nie można w to miejsce ustanowić hipoteki przymusowej. Może więc dojść do sytuacji, gdy nowo ustanowiona hipoteka będzie korzystać z wyższego pierwszeństwa niż hipoteka wpisana wcześniej, a to z kolei wpłynie na kolejność zaspokajania w razie egzekucji z nieruchomości.
Zmniejszenie sumy hipoteki
Dla właściciela nieruchomości, który chce ustanawiać na niej kolejne, obok już istniejących, hipoteki istotna będzie możliwość żądania zmniejszenia sumy hipoteki, jeżeli zabezpieczenie hipoteczne jest nadmierne - otwiera to drogę do zaciągnięcia następnego kredytu obciążającego tą samą nieruchomość, po uprzednim zmniejszeniu istniejącej hipoteki.
Ustalenie waluty w umowie
Zmiany obejmują także regulacje dotyczące walut, w jakich ustanawiana jest hipoteka.
Dotychczas, kredytom w walucie obcej towarzyszyła hipoteka w tej samej walucie. Teraz strony w umowie ustanawiającej hipotekę, mogą postanowić inaczej.
Wygaśnięcie hipoteki
Wygaśnięcie hipoteki związane jest z wygaśnięciem zabezpieczonej wierzytelności- chyba, że z umowy ustanawiającej hipotekę, wynika, iż z danego stosunku prawnego mogą powstać w przyszłości kolejne wierzytelności. Hipotek zabezpieczająca kilka wierzytelności wygasa z chwilą wygaśnięcia ostatniej z nich. Można żądać zniesienia hipoteki za odpowiednim wynagrodzeniem jeżeli od wpisu hipoteki upłynęło przynajmniej 10 lat a nie powstała wierzytelność hipoteczna.
Nowa hipoteka odpowiada potrzebom obrotu gospodarczego
Nowelizacja jest korzystna zarówno z punktu widzenia klientów banków, jak i z punktu widzenia przedsiębiorców.
Hipoteka jest jednym z najpewniejszych sposobów zabezpieczenia wierzytelności a zmiany powodują, że staje się bardziej dostępna,, co może przełożyć się bezpośrednio na bezpieczeństwo obrotu gospodarczego.
Dotychczasowe brzmienie przepisów przestało już odpowiadać potrzebom obrotu, a nawet go utrudniało. Nowe rozwiązania mają uczynić hipotekę nowoczesnym, skutecznym i elastycznym sposobem zabezpieczenia wierzytelności pieniężnych.
Zobacz: Forum cywilistyczne