Sejm przyjął rządową ustawę o opiece nad dziećmi do lat 3. Opieka będzie sprawowana przez żłobki, kluby dziecięce, opiekunów dziennych oraz nianie. To kolejna, po zmianach w przedszkolach, inicjatywa rządu, która reformuje system opieki i edukacji małych dzieci.
Ustawa o opiece nad dziećmi do lat 3 zapewni dostęp do różnorodnych form opieki nad najmłodszymi dziećmi. Obecnie, brak profesjonalnej opieki nad nimi jest jedną z najczęściej wymienianych barier utrudniających powrót rodziców, a szczególnie matek, na rynek pracy. Zgodnie z nową ustawą, opieka będzie realizowana przez żłobek, klub dziecięcy, dziennego opiekuna oraz nianię i obejmie dzieci do lat 3, a w niektórych uzasadnionych przypadkach do lat 4. Są to w szczególności sytuacje, gdzie opieka przedszkolna w małych gminach wiejskich nie będzie możliwa lub stan psychomotoryczny dziecka będzie wskazywał na konieczność przedłużenia opieki. Dzięki ustawie w ciągu najbliższych czterech lat powinno przybyć około 400 tys. miejsc w placówkach, instytucjach i prywatnych miejscach prowadzenia opieki nad najmłodszymi dziećmi.
Lepszy dostęp do żłobków
Żłobki będą sprawować opiekę nad dziećmi od 20 tygodnia życia do 3 lat. Opieka w tych placówkach ma trwać maksymalnie 10 godzin dziennie, z możliwością wydłużenia tego czasu za dodatkową opłatą. Godziny przebywania dziecka w żłobku będą dostosowane do indywidualnego trybu pracy rodziców. Ponadto, ustawa ułatwia zakładanie żłobków. Przestaną one być zakładami opieki zdrowotnej, co jest istotną barierą rozwoju tej formy opieki. Nowe przepisy zachęcają także do tworzenia żłobków przy zakładach pracy - koszty ich zakładania i utrzymywania będzie można wliczyć w koszty uzyskania przychodu.
Zmieni się także kadra - oprócz personelu medycznego w żłobkach zatrudnieni zostaną m.in. pedagodzy. Skład personelu będzie dostosowany do liczby dzieci. Na dwadzieścioro dzieci zatrudniona będzie przynajmniej jedna dyplomowana pielęgniarka. Opiekunem może zostać m.in. osoba posiadająca dyplom pielęgniarki, położnej, opiekunki dziecięcej, nauczyciela wychowania przedszkolnego lub pedagoga opiekuńczo-wychowawczego.
Kluby dziecięce i opiekunowie dzienni
Klub dziecięcy to placówka przeznaczona do opieki nad dziećmi od ok. 1 roku do lat 3, a w wyjątkowych przypadkach do 4 lat. Kwalifikacje opiekunów zatrudnionych w tych placówkach będą identyczne z tymi, które są wymagane w żłobkach. Czas opieki nad dziećmi nie może przekraczać 5 godzin dziennie. Jeden opiekun będzie mógł zajmować się maksymalnie ośmiorgiem dzieci.
Kolejną formą wykonywania opieki nad dzieckiem od 20 tygodnia do 3 lat (wyjątkowo do lat 4) jest opiekun dzienny. Będą nimi osoby fizyczne, zatrudniane przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Osoby te będą sprawować opiekę nad dzieckiem w swoim domu lub mieszkaniu. Kandydaci na te funkcje będą wyłaniani w drodze konkursu. Opiekun dzienny będzie zatrudniany na podstawie umowy, w której określone będą jego obowiązki, czas, miejsce sprawowania opieki oraz wysokość wynagrodzenia. Przed rozpoczęciem pracy odbędzie 160-godzinne szkolenie. Opiekun może zajmować się, w zależności od wielkości lokalu, maksymalnie pięciorgiem dzieci.
Pomoc finansowa państwa przy zatrudnianiu niani
Ostatnią formą opieki przewidzianą w ustawie jest niania, która będzie mogła sprawować opiekę nad dziećmi od 20 tygodnia do 3 roku życia (maksymalnie do 4 lat). Będzie ona zatrudniona bezpośrednio przez rodzinę, natomiast z budżetu państwa będzie opłacana za nią składka na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od kwoty najniższego wynagrodzenia za pracę. Warunkiem skorzystania z tego rozwiązania jest to, że oboje rodzice dziecka (lub rodzic, w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko) pracują (także na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej). W przypadku, gdy niania otrzymywać będzie wynagrodzenie wyższe od minimalnego, różnicę za składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pokrywać będą rodzice.
190 tysięcy nowych miejsc w przedszkolach
Rozwiązania zawarte w ustawie o opiece nad dziećmi do lat 3 są kolejnym etapem w tworzeniu nowoczesnego systemu opieki dla najmłodszych i zapewnieniu dzieciom odpowiedniej edukacji. Od 1 września 2009 roku dzieci w wieku 5 lat mają prawo do wychowania przedszkolnego, a od 1 września 2011 roku będzie ono przekształcone w obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego. Dzięki rozporządzeniu minister edukacji narodowej wprowadzona została możliwość zakładania innych form wychowania przedszkolnego, takich jak punkty i zespoły wychowania przedszkolnego. Są one tworzone szczególnie dla mniejszej liczby dzieci i mogą się mieścić nawet w domu. Od 2009 roku powstało ponad 1000 takich ośrodków, najwięcej na terenach wiejskich. Punkty te uzupełniają tradycyjną sieć przedszkoli i często niwelują problem dowozu dzieci do dużego przedszkola. W rezultacie, w latach 2007-2009 liczba miejsc w placówkach wychowania przedszkolnego wzrosła o niemal 190 tysięcy.
W latach 2007-2009 liczba dzieci 3-5 letnich uczęszczających do przedszkola wzrosła o ponad 15 proc. Obecnie edukacją przedszkolną objętych jest już około 60 proc. z nich. Dla porównania, w roku szkolnym 2006–2007 było to tylko 44 proc. Dzięki wprowadzeniu nowych form wychowania przedszkolnego zwiększa się również dostęp do edukacji przedszkolnej na wsi. Obecnie objętych nią jest ponad 31 proc. dzieci z terenów wiejskich, w porównaniu do 23 proc. w roku szkolnym 2006–2007. Do 2012 roku wychowaniem przedszkolnym zostanie objętych 80 proc. wszystkich dzieci w wieku 3-5 lat.
Źródło: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
Zobacz również serwis: Dziecko i prawo