Darowizna na wypadek śmierci
Senacki projekt zmiany ustawy Kodeks cywilny wprowadza do polskiego prawa instytucję darowizny na wypadek śmierci. Miałaby to być umowa, w której można by zastrzec, że własność nieruchomości lub inne prawa przechodzą na osobę obdarowaną z chwilą śmierci darczyńcy. W związku z tym, nie wchodziłyby one w skład spadku.
W przypadku gdy osoba obdarowana umrze wcześniej, umowa darowizny staje się bezskuteczna. Jeżeli jest kilku obdarowanych – udział tego współobdarowanego, który zmarł, przypada pozostałym obdarowanym w stosunku do przysługujących im udziałów.
Umowa darowizny na wypadek śmierci powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Darowizna na wypadek śmierci miałaby być podtypem zwykłej darowizny, a nie inną, specjalną umową. Wiązałoby się to z tym, że:
1. obdarowany nie odpowiadałby za długi spadkowe;
2. wobec obdarowanego można byłoby występować o zachowek na tych samych zasadach, co w przypadku zwykłej darowizny.
Zobacz również: Co przyniosą zmiany w prawie spadkowym?
Testament
Obecnie, jedyną formą rozporządzania swoim majątkiem na wypadek śmierci jest testament. Może zostać on sporządzony pisemnie, w formie aktu notarialnego czy też, w niektórych sytuacjach, ustnie.
Jak wiadomo, w testamencie powołuje się do spadku wybraną osobę (osoby), która dziedziczy cały majątek spadkodawcy. Jeżeli testator chce przekazać konkretny przedmiot danej osobie, może ustanowić w testamencie zapis na jej rzecz.
Równolegle do prac nad darowizną na wypadek śmierci, trwają prace nad zapisem windykacyjnym, który umożliwiłby spadkodawcy przekazanie w testamencie konkretnej rzeczy wskazanej osobie.
Po śmierci spadkodawcy, cały majątek trafia w ręce spadkobiercy, a zapisobierca ma roszczenie o wydanie rzeczy, która została mu zapisana. W praktyce, postępowanie spadkowe może toczyć się miesiącami, więc zanim zapisobierca otrzyma tą rzecz, może minąć dużo czasu.
Darowizna czy testament – które rozwiązanie lepsze?
Główną zaletą darowizny na wypadek śmierci jest fakt, że dana rzecz stanie się własnością obdarowanego z chwilą śmierci darczyńcy. Po drugie, darowizna będzie nieodwoływana (odwołanie darowizny będzie możliwe tylko w razie rażącej niewdzięczności obdarowanego), co daje pewność, że dana rzecz trafi w ręce obdarowanego.
Zobacz również serwis: U notariusza
Przy testamencie, który może zostać w każdej chwili, aż do śmierci testatora, odwołany – takiej pewności nie ma. Drugim argumentem przemawiającym na niekorzyść testamentu w porównaniu do darowizny jest wcześniej wspomniane, często przedłużające się, postępowanie spadkowe.