Zawarcie umowy majątkowej
Małżeńska umowa majątkowa ustala zasady, na podstawie których mają kształtować się stosunki majątkowe małżonków. Umowa może zostać zawarta zarówno przed zawarciem małżeństwa, jaki i po jego zawarciu.
Powinna być zawarta w formie aktu notarialnego i to pod rygorem nieważności. Oznacza to, że zawarcie umowy w innej formie będzie powodować jej nieważność.
Rodzaje umów majątkowych
Choć samo zawarcie umowy zmieniającej stosunki majątkowe w małżeństwie, należy do (przyszłych) małżonków, to ich rodzaj nie jest pozostawiony ich swobodnemu uznaniu. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje bowiem, że małżonkowie mogą:
1) rozszerzyć wspólność ustawową,
2) ograniczyć wspólność ustawową,
3) ustanowić rozdzielność majątkową,
4) ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.
Zobacz również: Sprawy rodzinne
Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. Zmiana może polegać na ustaleniu, że małżonków będzie obowiązywać inny niż dotychczas ustrój majątkowy. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa.
Rozszerzenie i ograniczenie wspólności ustawowej
Małżonkowie (przyszli małżonkowie) mogą w drodze umowy zawartej przed notariuszem, rozszerzyć wspólność ustawową na te przedmioty i prawa majątkowe, które stanowią majątek osobisty każdego z nich. Do majątku osobistego, zgodnie z treścią przepisów kodeksu rodzinnego należą m.in. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej czy prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy.
Ograniczenie wspólności ustawowej polega natomiast na wyłączeniu z majątku wspólnego pewnych składników. Ustawa nie określa żadnych granic ograniczenia, może więc zdarzyć się tak, że majątku wspólnego małżonków nie będą należały żadne przedmioty, czyli w istocie będziemy mieć do czynienia z rozdzielnością majątkową.
Rozdzielność majątkowa
Ustanowienie rozdzielności majątkowej przed zawarciem małżeństwa powoduje, że nie powstaje między małżonkami wspólność majątkowa. To znaczy, że ich majątki osobiste pozostają ich własnością, a to co każde z nich nabędzie w trackie trwania małżeństwa będzie należało tylko do niego.
Zobacz również: U notariusza
W przypadku ustanowienia rozdzielności majątkowej w czasie trwania małżeństwa, wspólność ustaje z chwilą zawarcia umowy (lub później, jeżeli tak ustalą małżonkowie w umowie).