Czynność mortis causa
Rozrządzenie swoim majątkiem w testamencie jest czynnością mortis causa, czyli podejmowaną na wypadek śmierci. Testament wywołuje bowiem skutki dopiero z chwilą śmierci testatora.
W testamencie, spadkodawca wskazuje osoby, które mają odziedziczyć jego majątek po śmierci. Testator powołuje spadkobierców, może również wskazać zapisobierców, czyli osoby, którym chce przekazać tylko konkretne przedmioty. Takie osoby, po śmierci testatora będą mogły wystąpić z roszczeniem do spadkobierców o wydanie im tych przedmiotów.
Zobacz serwis: Spadki
Aktualnie trwają prace nad wprowadzeniem do polskiego prawa spadkowego możliwości ustanawiania tzw. zapisu windykacyjnego. Na mocy takiego zapisu zapisobierca uzyska określony przedmiot z chwilą śmierci spadkodawcy, bez konieczności przeprowadzania dodatkowych postępowań sądowych.
Testament może zostać w każdej chwili odwołany przez spadkodawcę.
Testament przed notariuszem
Spadkodawca może sporządzić swój testament przed notariuszem. Przepisy o formie aktu notarialnego są bardzo sformalizowane, stąd można stwierdzić, że jest ona formą najbezpieczniejszą (najtrudniej ją obalić). Tak sporządzony testament ma charakter dokumentu urzędowego.
Zobacz również: U notariusza
Wymogi sporządzenia testamentu przed notariuszem określa ustawa Prawo o notariacie. Zgodnie z treścią jej przepisów, testament powinien zostać sporządzony przez notariusza lub asesora notarialnego, odczytany spadkodawcy i podpisany w obecności notariusza.
Pomimo korzystania z pomocy notariusza w zrozumieniu czynności sporządzania testamentu, to on decyduje o treści rozrządzeń testamentowych poprzez złożenie oświadczenia woli. Nieważny będzie testament, który został wcześniej sporządzony przez notariusza, a następnie tylko podpisany przez testatora.
Testament, podobnie jak i inne akty sporządzone przez notariusza, powinien być zrozumiały i przejrzysty. Notariusz jest obowiązany udzielać stronom niezbędnych wyjaśnień dotyczących dokonywanej czynności notarialnej, powinien wytłumaczyć testatorowi treść przepisów, znaczenie używanych pojęć.
Zobacz również: Czym jest darowizna na wypadek śmierci?
Z takiej formy testamentu może skorzystać każda osoba fizyczna (także osoba głucha lub głuchoniema – z tymże notariusz musi w treści testamentu odnotować, że upewnił się, iż treść dokonanej czynności jest spadkodawcy znana i zrozumiała).
Oryginał testamentu jest przechowywany w kancelarii notarialnej, natomiast wszystkim zainteresowanym wydaje się wypisy aktu notarialnego, które mają moc oryginału.