Zasada numerus clausus nie obowiązuje w Polskim notariacie. Jednakże jest popularna w innych krajach. Jej głównym celem jest ograniczenie ilości biur notarialnych według kryteriów ściśle określonych przez państwo.
Kryteria ograniczeń
Kryteria te uwzględniają specyfikę poszczególnych regionów, np. rolniczych, uprzemysłowionych, o dużej bądź małej liczbie mieszkańców, wysoko lub słabo rozwiniętych.
Tworzy się w tym celu tzw. mapę rozmieszczenia kancelarii, co daje gwarancję, że, notariusze będą mieli wystarczająca ilość klientów, a obywatele będą mieli zapewniony dostęp do notariuszy.
Pewność wykonywanego zawodu
Dla notariusza natomiast istnienie zasady numerus clausus to pewne status quo, pewność wykonywania zawodu na poziomie właściwym dla pełnionej funkcji, w pewnym stopniu publicznej, jak również możliwość zatrudniania odpowiedniej liczby wykwalifikowanych pracowników i godziwe ich wynagradzanie.
Zobacz: Porady prawne
Gdzie obowiązuje zasada?
Powyższe względy zadecydowały, że zasada numerus clausus istnieje w większości państw europejskich należących do Międzynarodowej Unii Notariatu.
Stosują ją:
- Niemcy
- Austria
- Francja
- Belgia
- Grecja
- Włochy
- Luksemburg
- Hiszpania
- Estonia
- Czechy
- Chorwacja
- Węgry
- Słowacja
Zasada numerus clausus nie znalazła natomiast miejsca w polskim prawie o notariacie.
Podkreślić jednak należy, że zasada ta nie oznacza zamknięcia dostępu do zawodu, lecz ma na celu stworzenie mechanizmów, które pozwalają na logiczne rozmieszczenie kancelarii, a organom państwowym daje możliwość lepszej kontroli wykonywania tego zawodu.
Zobacz: Taksa notarialna za granicą
Statystyki europejskie
W oparciu o nią zawód notariusza wykonuje: w Grecji 3200 osób, w Czechach 441, na Słowacji 281, w Estonii 79, w Chorwacji 296, we Francji 8122, w Hiszpanii 2852, w Belgii 1320, na Węgrzech 283, w Luksemburgu 36, we Włoszech 4766, w Austrii 463. W Niemczech zawód ten wykonuje 9355 osób, przy czym 7728 osób to notariusze - adwokaci, a 1627 osób to notariusze.
W Hiszpanii zmiany raz na 10 lat
Ciekawe i bardzo odmienne od polskich rozwiązania przyjęto w Hiszpanii. Minister Sprawiedliwości wydaje tam rozporządzenie o rozmieszczeniu kancelarii notarialnych raz na 10 lat.
Francja-kryterium ekonomiczne
We Francji Minister Sprawiedliwości może tworzyć, likwidować i zmieniać siedziby kancelarii, biorąc pod uwagę kryteria ekonomiczne i liczbę mieszkańców. Kieruje się on opinią Komisji ds. lokalizacji kancelarii notarialnych, złożonej z przedstawicieli sądów i notariatu. Każdego roku we Francji powstaje i ulega rozwiązaniu około 30 kancelarii.
Belgijskie limity
Inny sposób rozmieszczenia kancelarii przyjęto w Belgii, gdzie liczba ich jest limitowana w zależności od liczby mieszkańców.
Zobacz serwis: Akt notarialny