Odwołany ślub - co z odszkodowaniem?
Chociaż polskie prawo nie reguluje wprost kwestii rozliczenia finansowego pomiędzy niedoszłymi małżonkami, należy stwierdzić, że przepisy prawa nie pozostają w takim przypadku bezsilne i jak najbardziej możemy domagać się odszkodowania.
Należy takie uprawnienie wywodzić z Kodeksu cywilnego: „Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia” (art. 415 k.c.). Trzeba zatem wykazać zaistnienie szkody, aby domagać się odszkodowania za poniesione straty.
Niewątpliwie przygotowania do ślubu są nie tylko czasochłonne, ale przede wszystkim kosztowne. Niektórzy inwestują oszczędności życia i zaciągają kredyt, aby zorganizować ślub i wesele swych marzeń (dotkliwie odczuwają to zazwyczaj rodzice pary młodej). Zatem przekreślenie wspólnej przyszłości, a zarazem zakończenie przygotowań do ślubu niosą za sobą finansowe straty. W sytuacji, gdy pewne usługi zostały już opłacone, zaś zawarte umowy nie przewidują zwrotu tych pieniędzy, rozsądnym wydaje się wyegzekwowanie utraconych środków od lekkomyślnego i niezdecydowanego partnera. „(…) Lekkomyślne spowodowanie kosztów niedoszłego ostatecznie do skutku przyjęcia weselnego stanowi podstawę żądania stosownego odszkodowania od osoby zrywającej przyrzeczenie małżeństwa” (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 1953 r., sygn. akt II C 687/53).
Prezenty ślubne
Pamiętajmy także o kwestii ślubnych prezentów. Jeśli para otrzymała ślubne podarki, można kierować roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Ponadto, osoba obdarowująca może cofnąć swą darowiznę. Zdarza się bowiem, że para ma hojnych darczyńców i otrzymuje np. wspólne mieszkanie lub samochód. Jest to oczywiście prezent dla nich obu, zatem gdy do ślubu nie dochodzi, to odpada cel tegoż przysporzenia majątkowego.
Powód zerwania zaręczyn
Z pewnością w toku procesu sąd weźmie pod uwagę motywację zerwania zaręczyn przez daną osobę. Jeśli powód jest uzasadniony zawinieniem drugiej strony, to jest duże prawdopodobieństwo, że pozew zostanie oddalony.
Z tytułu zerwania zaręczyn można domagać się także zasądzenia zadośćuczynienia. Niestety w przeciwieństwie do odszkodowania, na zadośćuczynienie w sytuacji zerwania zaręczyn raczej nie należy gorąco liczyć, a to z uwagi na charakter zobowiązania jaki łączy przyszłych małżonków. Jest to zobowiązanie bardziej natury moralnej niżeli prawnej, a poza tym zobowiązanie to należy do kategorii uczuć, które mogą być zmienne, więc poniekąd trzeba brać pod uwagę ryzyko zakończenia związku w każdym momencie. Proszę zwrócić uwagę na argumentację jednego z sądów na kwestię zadośćuczynienia w takim przypadku:
„Niewątpliwie nagłe zerwanie zaręczyn przez pozwaną było dla powoda doświadczeniem trudnym i niespodziewanym, ale nie jest to sytuacja odosobniona. Powód winien wnieść o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresy psychologii lub psychiatrii, bowiem Sąd nie ma wiadomości specjalnych, który wydałby opinię w zakresie jego rzeczywistego stanu zdrowia i związku przyczynowego z rozstaniem z pozwaną. Takiego wniosku, jednak powód nie zgłosił. Tym samym nawet żadne względy słuszności nie wymagały uwzględnienia powództwa nawet w części. Zatem roszczenie powoda o zadośćuczynienie podlegało oddaleniu, jako nieudowodnione” (wyrok Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 11 października 2017 r., sygn. akt I Ca 382/170.
Trzeba podkreślić, że fakt, iż nie stało się regułą zasądzanie odszkodowań i zadośćuczynień w przypadku zerwanych zaręczyn, wynika stąd, że uznaje się, że nie należy w ten sposób wywierać finansowej presji mającej na celu doprowadzenie do zawarcia małżeństwa. Ślub powinien być bowiem zawierany z uwagi na łączące dwie osoby uczucie, nie zaś grożące sankcje finansowe za złamanie danej obietnicy.
Pierścionek zaręczynowy
Chciałabym jeszcze wspomnieć odnośnie problematyki pierścionków zaręczynowych. Wiadomo - im hojniejszy narzeczony, tym droższy bywa pierścionek, więc często spór pojawia się co do kwestii jego zwrotu w przypadku zerwania zaręczyn. W tym zakresie zdaje się, że nie ma reguły i sądy orzekają różnie, w zależności od stanu faktycznego sprawy. Często zdarza się, że kobieta jest zobowiązana pierścionek zwrócić, jednakże dla ukazania nieco odmiennej oceny sądu, pozwalam sobie przytoczyć następujące orzeczenie:
„Po pierwsze, koszt zakupu pierścionka zaręczynowego nie stanowi wydatku związanego ze ślubem. Jest to zwyczajowy prezent, którym obdarowuje się wybrankę, zanim zostanie podjęta decyzja o dacie ślubu, czy też o przyjęciu weselnym. Można by tu jedynie mówić o odwołaniu darowizny (…)” (wyrok Sądu Rejonowego w Gdańsku z dnia 30 marca 2016 r., sygn. akt I C 22/15).
Jako adwokat zaznaczam zatem, że najlepszym rozwiązaniem jest tak umiejętnie dobrać się w parę z drugą osobą, by rzeczywiście móc żyć długo i szczęśliwie i aby nie mieć później rozterek, o których mowa wyżej.
Adwokat Pamela Opoczka
Kancelaria Adwokacka