Pełnomocnik składa w imieniu osoby zawierającej małżeństwo odpowiednie oświadczenie. Pełnomocnictwo jest tylko do złożenia oświadczenia woli o wstąpieniu w związek małżeński. Pełnomocnik nie jest upoważniony do innych czynności związanych z samym aktem małżeństwa (nie otrzymuje praw przysługujących małżonkowi).
Co do nazwiska współmałżonka i dzieci wykracza poza zakres pełnomocnictwa.
Forma pełnomocnictwa
Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym i wymieniać osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte w sposób, który umożliwia identyfikację tej osoby. Jeżeli ta forma nie została zachowana to pełnomocnictwo jest nieważne. Wymagane jest poświadczone przez notariusza podpisu.
Niedopuszczalne jest zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika przez oboje przyszłych małżonków.
Ważne powody
Zgodnie z uchwałą SN za ważne powody należy uznać tylko takie okoliczności, które w świetle zasad współżycia społecznego usprawiedliwiają odstąpienie od obowiązku jednoczesnego stawienia się przyszłych małżonków przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego dla złożenia oświadczenia, że wstępują z sobą w związek małżeński. Żadna zatem z góry określona sytuacja osoby ubiegającej się o zezwolenie jej na złożenie przez pełnomocnika oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński, w szczególności także fakt jej zamieszkiwania za granicą oraz związane z tym trudności w przyjeździe do Polski, nie mogą być same przez się uznane za ważne powody w rozumieniu powołanego przepisu. Okolicznościami takimi mogą być, np. misja szczególna, obłożna choroba, służba wojskowa etc.
Zobacz: Kto może zawrzeć związek małżeński?
Jeżeli jeden z przyszłych małżonków zamieszkuje stale w innym kraju, i to bardzo odległym, tak że przyjazd do Polski w celu zawarcia małżeństwa byłby połączony ze znacznymi trudnościami i kosztami, to okoliczność ta sama przez się może być uznana za ważny powód udzielenia zezwolenia. Nie ma zatem katalogu „ważnych powodów”, wszystko zależy od indywidualnej sytuacji.
Wniosek o zezwolenie na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika
Do zgłoszenia wniosku o zezwolenie na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika jest wyłącznie uprawniona osoba, która zamierza udzielić pełnomocnictwa. Do wniosku należy dołączyć m.in. pełnomocnictwo, odpisy skrócone aktów urodzenia. Opłata od wniosku wynosi 100 zł. W sentencji postanowienia sąd wymienia osobę, której udzielono zezwolenia, osobę, z którą zamierza zawrzeć związek małżeński, oraz pełnomocnika.
Zezwolenie sądu stanowi konieczną przesłankę skuteczności pełnomocnictwa.
Unieważnienie małżeństwa zawartego przez pełnomocnika
W razie zawarcia małżeństwa przez pełnomocnika mocodawca może żądać unieważnienia małżeństwa, jeżeli brak było zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika albo jeżeli pełnomocnictwo było nieważne lub skutecznie odwołane. Jednakże nie można z tego powodu żądać unieważnienia.
Zobacz serwis: Małżeństwo