Oświadczenia stron
Celem przesłuchania stron jest wszechstronne wyjaśnienie kwestii spornych oraz ustalenie prawdy przez ustalenie faktów. Poprzez oświadczenia stron należy rozumieć(…)wszystkie zeznania czy też odpowiedzi udzielane przez strony procesu w czasie jego trwania, które mogą posiadać moc dowodową.
Strony najlepiej znają prawdę o dowodzonych faktach, jednak są one zainteresowane osobiście wynikiem dowodzenia, w związku z czym może być im trudniej zachować obiektywizm wobec sprawy. Strony należy przesłuchiwać pojedynczo i oddzielnie.
W sprawach małżeńskich jako pierwsza przesłuchiwana jest strona powodowa. Po przesłuchaniu jednej ze stron sędzia może zaproponować, aby przedstawiła ona pytania, które należałoby zadać drugiej stronie. Mają one dotyczyć faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Na zadawane przez sędziego pytania strony mają obowiązek odpowiadać zgodnie z prawdą. Wzmocnieniu obowiązku mówienia prawdy służy przysięga.
Każde oświadczenie strony będzie pozbawione mocy dowodowej, jeżeli zostało dokonane pod wpływem błędu faktycznego, wymuszone użyciem siły lub spowodowane ciężką bojaźnią. Innymi słowy, aby środek dowodowy z oświadczeń stron posiadał moc dowodową musi być rozważny i dobrowolny, czyli pozbawiony przymusu fizycznego i ciężkiej bojaźni.
Zobacz: Dowody w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa
Przesłuchanie świadków
W znaczeniu procesowym świadkiem jest osoba, która nie jest stroną sporu i może dostarczyć sędziemu obiektywnych informacji o faktach lub okolicznościach mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Świadek przedstawia informacje, stanowiące treść jego spostrzeżeń. Ma on stwierdzać, bądź zaprzeczać, istnieniu określonych faktów. Istotne znaczenie dla sędziego ma osobowość świadka, wiarygodność, jego spostrzeżenia i zeznania.
Zobacz: Alkoholizm jako przyczyna nieważności małżeństwa
Dowód z dokumentów
Dokument jest to, w rozumieniu prawa procesowego, przedmiot pokryty pismem, stanowiący uzewnętrznienie jakiejś myśli czy źródło informacji, przedmiot pokryty pismem, które z kolei jest wyrazem czyjejś myśli, oświadczenia czy wydarzenia. W szerokim znaczeniu dokumentami są wszelkie nośniki informacji, a więc wszystko co służy do powzięcia informacji o jakimś fakcie. Mogą to zatem być też fotografie, taśmy magnetofonowe, plany, rysunki, pieczęcie, obrazy, monety czy treści nagrane na dyskach komputerowych.
W sprawach o stwierdzenie nieważności małżeństwa wykorzystuje się odpis pozwu o rozwód oraz odpis wyroku rozwodowego. Czasem też strony dołączają dokumenty z procesów karnych dotyczących małżonków. Dokumenty te mają dla trybunałów kościelnych dużą wartość. Mogą być w różnych kwestiach jedynym źródłem informacji. Akta te są dla sądu kościelnego dokumentami urzędowymi państwowymi. Sędziego obowiązuje przy ich ocenia zasada legalnej oceny środka dowodowego.
Przedłożyć w sądzie można bądź dokument oryginalny, bądź też w uwierzytelnionym odpisie. Za oryginalny uważa się taki dokument, który został własnoręcznie podpisany przez wystawcę. Należy je złożyć w sądzie by sędzia i druga strona mogli się z nimi zapoznać. W przypadku dokumentu uszkodzonego, wytartego, poprawionego, czy też dotkniętego inną wadą, decyzja o jego dopuszczeniu, należy do sędziego.
Powyższe środki mogą być – na opisanych zasadach – stosowane w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa.