Brak tytułu prawnego do mieszkania – prawo korzystania
Jeżeli mieszkanie przysługuje tylko jednemu małżonkowi, drugi małżonek ma prawo stałego przebywania i korzystania z mieszkania . To samo dotyczy przedmiotów urządzenia domowego.
Prawo drugiego małżonka do lokum może być – prawem własności, spółdzielczym własnościowym lub lokatorskim prawem do lokalu, prawem wynikającym z umowy najmu , użyczenia, dożywocia, służebnością osobistą małżonka. Charakter tego prawa nie ma znaczenia dla możliwości korzystania z mieszkania przez współmałżonka.
To prawo nie oznacza, że małżonek staje się stroną stosunku prawnego, z którego wynikają prawa do mieszkania. Nie nabywa prawa do rozporządzenia nim i dokonywania czynności prawnych, do których uprawnia tytuł do lokum. Jest to prawo wyłącznie osobiste - nie wchodzi do jego majątku. Jego źródłem jest tylko zawarcie małżeństwa z małżonkiem uprawnionym do mieszkania.
Utrata prawa korzystania
Małżonek traci takie prawo w razie:
- utraty prawa przez drugiego małżonka
- rozwiązania małżeństwa przez rozwód i orzeczenie separacji
- trwałego opuszczenia mieszkania powiązanego z zamiarem porzucenia rodziny, chyba że jest to spowodowane nagannym zachowaniem współmałżonka
- korzysta z niego w sposób naganny, uniemożliwiający wspólne pożycie.
W tym ostatnim przypadku małżonek uprawniony do mieszkania może wystąpić do sądu z powództwem o nakazanie postępującemu nagannie małżonkowi opróżnienia mieszkania.
Należy rozróżnić sytuacje, gdy małżonek, mimo że nie uczestniczył w podpisaniu umowy nabywa tytuł do mieszkania, nie tylko gwarancję „korzystania z mieszkania”.
Przeanalizujmy różne sytuacje.
Zobacz również serwis: Nieruchomości
Najem
Jeżeli umowa najmu zostaje zawarta przez np. męża przed zawarciem małżeństwa , żona nie staje się po ślubie stroną tej umowy, ma tylko ustawowe prawo korzystania z tego mieszkania.
Natomiast, jeśli umowa najmu zostaje zawarta przez męża po ślubie , to niezależnie od ustroju majątkowego (rozdzielności czy wspólności majątkowej) żona staje się najemcą lokalu. Wówczas o uprawnieniach małżonków jako współnajemców nie będzie decydować treść umowy najmu, ale sam fakt zawarcia umowy w czasie trwania małżeństwa i jej cel, którym winno być zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych rodziny.
Spółdzielcze prawo do mieszkania
Podobnie jak w przypadku najmu, spółdzielcze prawo do mieszkania, nabyte w trakcie małżeństwa przysługuje małżonkom wspólnie. Z jednym wyjątkiem:
Jeśli małżonkowie podpisali intercyzę, prawo do mieszkania przysługuje temu małżonkowi, który je nabył.
Współmałżonek ma tylko roszczenie o wpisanie w poczet członków spółdzielni .
Gdy prawo do lokum nabył jeden małżonek przed zawarciem małżeństwa, współmałżonek może żądać, tak jak w poprzednim przykładzie, tylko przyjęcia do spółdzielni. Między nim a spółdzielnią mieszkaniową nie zachodzi jednak żaden stosunek prawny.
Mieszkanie własnościowe lub dom jednorodzinny
Mąż nabywa na własność dom lub mieszkanie przed zawarciem małżeństwa . Po zawarciu małżeństwa małżonka nie nabywa praw do nieruchomości.
Mąż nabywa nieruchomość w trakcie trwania małżeństwa . Jeżeli środki na zakup tej nieruchomości pochodzą z jego majątku osobistego i małżonek zawierając umowę z notariuszem to zaznaczył, nieruchomość nie zalicza się do majątku wspólnego i w razie podziału majątku żona nie nabywa żadnych praw. To samo ma miejsce gdy nieruchomość jest przedmiotem darowizny lub spadku dla drugiego małżonka i darczyńca (spadkodawca) nie zaznaczył, że nieruchomość wchodzi do majątku wspólnego małżonków. W innym przypadku nieruchomość należy do majątku wspólnego i małżonek w razie podziału może rościć sobie do niej prawa.
Nieruchomość nabyta za wynagrodzenie za pracę lub dochody z działalności zarobkowej małżonka wchodzi do majątku wspólnego.
Zobacz: Forum