Czy można ustanowić rozdzielność majątkową przed rozwodem?

Ustanowienie rozdzielności majątkowej następuje z dniem wydania wyroku. Jednakże sąd może wyjątkowo ustanowić rozdzielność z datą wcześniejszą w przypadku separacji małżonków, uniemożliwiającej im współdziałanie w zarządzie wspólnym (wyr. SN, III CK 126/03). Wskazane działanie jest często zbyt nadużywane przez małżonków  w celu niemożności zaspokojenia przez wierzyciela roszczeń z majątku wspólnego mimo, iż długi powstały jeszcze podczas trwania wspólności ustawowej. Natomiast należy pamiętać, że dopiero zaciągnięcie takiego długu, który nie był usprawiedliwiony interesem rodziny kwalifikuje zachowanie pozwanego małżonka jako naganne i przy istnieniu niepomyślnych prognoz co do tego aby małżonek ten powstrzymał się w przyszłości od tego rodzaju zachowania, spełnia warunki do uznania zaciągnięcia długu za ważny powód do ustanowienia rozdzielności majątkowej (wyr. SN, III CRN 7/95).

Zadaj pytanie na naszym FORUM!!

Rozdzielność majątkowa z mocy prawa

W przypadku ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków, rozdzielność majątkowa powstaje z mocy samego prawa. Oznacza to, że rozdzielność powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienie o ubezwłasnowolnieniu zarówno całkowitym jak i częściowym nawet wówczas, gdy nastąpiło to przed rozwodem. Wówczas dla ubezwłasnowolnionego małżonka ustanawiany jest opiekun bądź kurator w zależności od stopnia ubezwłasnowolnienia, który podczas postępowania rozwodowego będzie występował jako strona. Natomiast z dniem ogłoszenia upadłości małżonka ustaje wspólność majątkowa (ustawowa i umowna), a majątek wspólny wchodzi do masy upadłości co oznacza, że jest przeznaczony na zaspokojenie roszczeń wierzycieli. Jednakże  w świetle art. 42 k.r.o. orzeczenie rozwodu nie powoduje podziału majątku wspólnego z mocy prawa. Samo ustanie wspólności ustawowej nie powoduje " wyjścia" udziału małżonka upadłego z masy upadłości (wyr. SN, II CSK 469/08).

Zobacz również: Rozdzielność majątkowa w małżeństwie

Postępowanie dotyczące ustanowienia rozdzielności majątkowej

Sprawy związane z ustanowieniem rozdzielności majątkowej należą do właściwości sądów rejonowych. Pobierana jest stała opłata w wysokości 200 zł od pozwu w tej sprawie. Problem pojawia się na płaszczyźnie dopuszczalności zawarcia ugody między małżonkami w kwestii rozdzielności. Z jednej strony nie istnieją przeszkody ku temu, aby małżonkowie zawarli ugodę w szczególnej formie aktu notarialnego, co skutkowałoby bezprzedmiotowością sporu. Jednakże z drugiej strony ugoda wydaje się niedopuszczalna, bowiem małżonkowie mają prawo do zawarcia intercyzy małżeńskiej, wprowadzającej ustrój rozdzielności majątkowej. Ugoda doprowadziłaby do zaniechania wdawania się w spór, a zniesienie rozdzielności może nastąpić jedynie po przeprowadzeniu rozprawy. Należy pamiętać, że ugoda nie może w żadnym wypadku zastępować intercyzy, a jej zawarcie może prowadzić do obejścia przepisów prawa.

Zobacz: Majątek małżonków - poradnik